واشنگتن گزینه‌های چندانی در مذاکرات وین ندارد

به گزارش خبرگزاری مهر، روزنامه تهران تایمز در سرمقاله امروز خود به مذاکرات وین که از امروز ۸ آذر در اتریش بین ایران و سه کشور اروپایی فرانسه، انگلیس و آلمان به همراه روسیه و چین، آغاز می‌شود، پرداخت.

روزنامه مذکور در ابتدای مقاله خود نوشت: به نظر می‌آمد که توافق هسته‌ای بین ایران و ۱+۵، موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، به ضرب و زور «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا محل بحث و اختلاف قرار گرفته و به چالش کشیده شده است، اما نیاز شدید ایالات متحده به توافقی با ایران و کمتر شدن گزینه‌های موجود در این رابطه، دولت «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا را به این صرافت انداخت تا به دنبال بازگشت به توافق مذبور باشد.

مشکل اما این است که دولت بایدن در تلاش است تا با دستکاری در تاریخ تحولات توافق مذکور و بدون در نظر گرفتن دلایل اساسی مسبب وضعیت فعلی، به بازگشت به این توافق نائل شود و این در حالی است که وضعیت فعلی شرایط بین ایران و غرب، نتیجه مستقیم خروج یکجانبه دولت قبلی ایالات متحده از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ است، در حالی که ایران به طور کامل به تعهداتش پایبند بوده است.

ایران پس از اقدام یکجانبه یاد شده واشنگتن، یک سال تمام صبر کرد تا طرف‌های اروپایی تعهداتشان را اجرا نمایند اما از آنجایی که چنین اتفاقی نیفتاد، تهران نیز متعاقباً و به تدریج اقداماتی اصلاحی را در این زمینه آغاز کرد که منجر به پیشرفت‌هایی در زمینه برنامه صلح آمیز هسته‌ای اش شد.

اکنون و پس از گذشت ۲ سال، واشنگتن و متحدان اروپایی اش مدعی اند که ایران پیشرفتی «دائمی» در توسعه هسته‌ای داشته است که شاهد این مدعا بیانیه مشترک تروئیکای اروپایی شامل سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان است که مدعی شده اند که ایران در حال ارتقای دائمی و غیرقابل برگشت توانمندی‌های هسته‌ای خود است و فعالیت‌های تحقیق و توسعه (R&D) ایران و استفاده گسترده از سانتریفیوژهای پیشرفته، دائماً قابلیت‌های غنی سازی تهران را بهبود بخشیده است.

ادعای اروپایی‌ها و ادبیات به کار رفته در این بیانیه به نحوی است که ایران را مقصر اصلی اوضاع کنونی جلوه دهد، به طوری که این تهران بوده که به تعهدات خود پایبند نبوده و نه کشوری دیگر و این در حالی است که ایران همچنان به تعهدات خود احترام گذاشته و آنها را اجرا کرده است.

آمریکا اکنون با مشکلی که خود باعث و بانی اش بوده، مواجه است چرا که این واشنگتن بود که یکجانبه از توافق خارج شد و الان نیز به عهده خودش است تا جبران مافات کند. آنچه اما از کمی تأمل درباره بیانیه‌های صادر شده آمریکا و اروپا در مورد برجام به نظر می‌رسد این است که طرف آمریکایی زمان چندانی برایش باقی نمانده است اما بر خلاف آن، ایران با آرامش پیش می‌رود و اصلاً عجله‌ای برای اینکه به هر قیمت ممکن به توافقی برسد، ندارد.

آنچه در کل مطرح است این است که دو گزینه بیشتر پیش روی مذاکره کنندگان نیست. اول، احیای معامله اصلی و دوم، رسیدن به یک توافق موقت. آمریکایی‌ها با ورود کردن به مذاکرات وین، موضوع گفتگو درباره حصول توافقی موقت را در صورت شکست مذاکرات یاد شده مطرح کردند اما به نظر نمی‌رسد ایران با توجه به سابقه آمریکا که در نادیده گرفتن تعهدات بلندمدتش ید طولایی دارد، (چه رسد به تعهدات موقت) پذیرای چنین چیزی باشد.

بنابراین، تنها گزینه مناسب برای آمریکا احیای توافق اصلی و جبران اشتباهات گذشته اش است که البته این مسئله باید با روحیه و رویکرد جدیدی انجام شود.

علی باقری مذاکره کننده ارشد ایران در همین رابطه و در مقاله‌ای برای روزنامه «فایننشال تایمز»، درباره الزامات این رویکرد جدید نوشت: به‌منظور تأمین حقوق و منافع ملتمان، آماده یک بحث منصفانه و دقیق بر اساس اصول «ضمانت» و «تأیید» هستیم. این مسئله باید غرامت برای نقض توافق را در اولویت قرار دهد، که شامل برچیدن همه تحریم‌های پس از برجام است. در مقابل، ایران آماده است تا به طور داوطلبانه به تعهدات هسته‌ای خود مطابق با توافق عمل کند.

همچنین وب سایت خبری نور نیوز که نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران است نیز همین موضع را اتخاذ کرد. در جمع بندی دستور کار منتشر شده در این وب سایت آمده است که ایران در ازای اجرای تعهدات باقی‌مانده زمان‌بندی شده تحت برجام، خواهان برچیدن مؤثر و قابل راستی‌آزمایی تمامی تحریم‌ها به همراه تضمین عدم تکرار وضعیت گذشته است.