«کتاب شکست» رونمایی شد

به گزارش خبرنگار مهر، گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خلیج فارس عصر چهارشنبه میزبان جمعی از فرهنگ‌دوستان و اهالی شعر و ادب استان بوشهر بود.

این نشست با محوریت «رونمایی از کتاب شکست»، دومین مجموعه شعر مجید اجرایی با حضور جمعی از شاعران و ادب‌دوستان بوشهری برگزار شد.

سیدناصر جابری رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خلیج فارس با بیان اینکه «ابهام» ویژگی بارز و برجسته‌ای در مجموعه‌شعر شکست است، گفت: ابهام از ویژگی‌های هنری است که ارمغانش خوانش لذت‌بخش است. زبان شعر در اشعار اجرایی خاص و ویژه است و ترکیب‌های نوآورانه و بدیع از دیگر ویژگی‌های کلام این شاعر به شمار می‌رود.

به گفته وی، در برخی اشعار این کتاب، گونه‌ای از شیوه سیّال ذهن مشهود است. زبان بلاغی به موسیقی کلام کمک شایانی کرده و نمی‌توان از مضمون‌آفرینی‌ها چشم‌پوشی کرد.

جابری افزود: بازتاب و انعکاس درد ناشی از تکرار و خمودگی جاری در زندگی‌های فعلی، محور بسیاری از اشعار اجرایی است.

ادامه گفتمان‌سازی مجید اجرایی در شعر

عبدالله رئیسی، شاعر و منتقد ادبی با بیان اینکه «کتاب شکست» را باید ادامه گفتمان‌سازی مجید اجرایی در شعر و در ادامه کتاب نخست او یعنی «ژن مغلوب» تعریف کرد؛ زیرا «ژن مغلوب» عنوانی بود که در دهه هشتاد توسط مجید اجرایی مطرح شد و بیش از آنکه بخواهد تن به پذیرش مغلوبیت خود در برابر یک نوع ژن خاص بدهد، در مقام اعتراض به ژن غالب مطرح شد و کنشی اجتماعی‌سیاسی ایجاد می‌کرد.

به گفته رئیسی، باید عنوان «کتاب شکست» و حتی شعرهای آن را از دریچه انتقادی نگریست. در اینجا پرسش اساسی این است که منظور شاعر از شکست چیست و کتاب شکست حاوی چه نوع گفتمانی است؟

این شاعر و منتقد ادبی با بیان اینکه به نظر من، اگر شکست را نوعی ناکامی در رسیدن به هدف بدانیم، باید بگوییم که «کتاب شکست» اشاره به تجربه ناموفق بسیاری از جریان‌های ادبی و فرهنگی و شعری دارد و تلویحاً می‌خواهد به برخی وضعیت‌ها انتقاد کند، افزود: اما پذیرش هر شکستی در دل خود معنای دیگری هم دارد و آن عبور از وضعیت موجود و تلاش برای رسیدن به هدف‌های جدیدتر است. از این رو، من کتاب شکست مجید اجرایی را گفتمان پیشنهادی او، اقرار به شکست برخی جریان‌ها و الزام به برون‌رفت از آن وضعیت می‌دانم.

رئیسی خاطرنشان کرد: دغدغه پررنگ اجرایی در «کتاب شکست»، دیدن با چشم مرکب و ایجاد نوعی بیان‌گرایی ابزوردیسمی است؛ به گونه‌ای که انرژی بخشی از سطرها و بندهای شعر اجرایی، حرکت در مسیر حل تعارض‌های موجود میان تمایل به یافتن ارزش‌های وجودی و ناتوانی در خلق معناهای درونی و تازه است.

وی با تاکید بر اینکه با این نگاه، استراتژی مشخص مجید اجرایی در شعر این است که زبان شعرش از ناخودآگاه تغذیه کند و حتی بینامتنیت‌های او وفادار به همین منطق‌اند؛ چرا که کاملاً شهودی، حسی و غیرخطی هستند.

کتاب شکست روایت دلنشینی دارد

در ادامه، بشیر علوی، پژوهشگر و مدرّس دانشگاه با اشاره به «ژن مغلوب»، نخستین مجموعه شعر مجید اجرایی و مقایسه آن با کتاب شکست تصریح کرد: کتاب شکست ابهامات کمتری در مقایسه با ژن مغلوب دارد. از سوی دیگر، کتاب شکست روایت دلنشین‌تری دارد و شاعر با وجود دست‌کاری در ساختار و زبان بازی‌گوشانه درگیر فرم نشده است.

علوی با بیان اینکه در کتاب شکست دو مولّفه اصلی نمایان است، خاطرنشان کرد: مولّفه نخست، حذف بدون قرینه در سطح کلمه و جمله است که مولّفه دوم را شکل می‌دهد: ارتباط نداشتن گزاره‌های روایی متن با هم که سبب ایجاد شکاف می‌شود و به قول ولفگانگ آیزر این شکاف‌ها باید از سوی خواننده کامل شود.

برخورداری از پشتوانه مطالعاتی عمیق

دیگر عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی با تاکید بر اینکه مجید اجرایی از شاعران پیشگام و پیشرو با جریان‌های شعری است، گفت: اجرایی به زبان احترام می‌گذارد، قدردان واژه‌ها و بسیار سخت‌کوش است، به همین سبب انتشار دومین مجموعه شعر او پس از چند سال رقم خورده و همین وسواس، منجر به انتشار یک مجموعه شعر با اشعاری پرمحتوا شده است.

حسین سلیمی با بیان اینکه یکی از دلایل موفقیت اجرایی، برخورداری او از پشتوانه مطالعاتی عمیق است که در جای‌جای اشعارش مشهود است، تصریح کرد: بیان مهجوریت انسان محور اشعار اجرایی است. توفیق در شعر معاصر کاری بس دشوار است و رمز موفقیت اجرایی این است که از همه امکانات شعری برای بیان معنی و انتقال تصویر بهره می‌برد. ناگفته نماند که گاه وفور استفاده از اسطوره‌ها فهم شعر او را کمی دیریاب و دشوار می‌کند.

پس از پایان سخنرانی‌ها، شاعران بنام و برجسته بوشهری به شعرخوانی پرداختند و همزمان نوای آرامش‌بخش گیتار محمدسعید رئیسی، محفل رونمایی از «شکست» را پر از زمزمه‌های امید کرد.