نباید بهانه به دست دشمنان داد

به گزارش خبرگزاری مهر، آیت‌الله محسن فقیهی، استاد سطح خارج حوزه علمیه، ۱۹ دی ماه در ادامه بحث تفسیری سوره مبارکه بقره، گفت: مشرکین و اهل کتاب دو اشکال عمده به پیامبر (ص) و مسلمین داشتند، اول اینکه پیامبر (ص) وقتی مبعوث به رسالت شد و دین حضرت ابراهیم (ع) را تأیید کرد چرا قبله خود را کعبه قرار نداد و حدود ۱۴ سال پیامبر (ص) به بیت‌المقدس نماز خواند.

وی افزود: اشکال دیگر این بود که در تورات و انجیل آمده بود پیامبر آخرالزمان کسی است که به دو قبله نماز می‌خواند، ولی پیامبر (ص) ابتدا به سمت بیت‌المقدس نماز می‌خواند و نه کعبه و این را دال بر عدم نبوت حضرت محمد (س) می‌گرفتند که البته وقتی قبله تغییر یافت این ایراد آنان حذف شد.

فقیهی بیان کرد: در آیه ۵۰ سوره بقره «وَمِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَیْثُ مَا کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّةٌ إِلَّا الَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِی وَلِأُتِمَّ نِعْمَتِی عَلَیْکُمْ وَلَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ» اشاره شده که در برابر خداوند خشیت داشته باش؛ خشیت یه معنای بزرگداشتن و خوف از روی احترام و تعظیم است ولی خوف فقط ترسیدن از چیزی یا کسی است ولو اینکه او را بزرگ نشمارد.

وی با تاکید بر اینکه یکی از اصول اسلام این است که بهانه به دست دشمنان ندهد، گفت: برخورد و رفتار جامعه اسلامی باید آنقدر منطقی و عقلانی باشد که کسی نتواند ایرادی بر ما بگیرد، برخی می‌گویند ما مثلاً کار خودمان را می‌کنیم و کاری به دیگران نداریم که چه فکری می‌کنند؛ این نگاه، منطق منطبق بر قرآن نیست.

استاد سطح خارج حوزه علمیه اظهار کرد: پیامبر (ص) می‌توانست با استبداد و زور برخی کارهای خود را به پیش ببرد و توجیهی هم برای آن نداشته باشد، ولی وظیفه ایشان این بود طوری عمل کنند که کسی نتواند ایراد منطقی و عقلی بگیرد؛ البته افراد مغرض و مشرک و دشمنان لجوج اساساً هر رفتاری از انسان سر بزند؛ دنبال ایراد گرفتن هستند.

وی اضافه کرد: برای بستن دهان مردم و جلوگیری از تهمت و شایعات، تغییر قبله رخ داد و پیامبر (ص) به دو قبله نماز خواند و جلوی تمام اعتراضاتی که می‌توانست در ظاهر منطقی باشد را گرفت. اینکه در آیه ۱۴۱ سوره نساء آمده است: وَلَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا؛ یعنی مؤمنان نباید راهی برای سلطه همه جانبه دشمنان بر خود ایجاد کنند.

آیت‌الله فقیهی بیان کرد: امروز استکبار جهانی و آمریکا هم همین وضع را دارند و خداوند راهی برای سلطه آنان بر ما قرار نداده است؛ منطق قرآن و اسلام طوری است که منطق زورمداران و مستکبران بر آن غلبه نمی‌یابد ولو اینکه آنها خیلی قدرتمندتر هستند، مؤمنان اگر بر خدا توکل کنند و استدلال خود را بر مبانی الهی بنا کنند، می‌توانند موفق شوند کما اینکه امام (ع) که استادی در حوزه بود، توانست با منطق خدایی و قرآنی بر شاه پیروز شود.

حرف منطقی جای خود را باز می‌کند

استاد سطح خارج حوزه علمیه تصریح کرد: استدلال و برهان منطقی ممکن است در ابتدا با استقبال مردم مواجه نشود ولی به تدریج جای خود را در بین مردم باز خواهد کرد، معنای آیه شریفه این نیست که کفار از جهت مادی بر شما مسلط و مقدم نخواهند شد بلکه مراد این است که از جهت منطق و استدلال باید طوری عمل کنید که نتوانند بر شما تسلط بیابند و مردم هم نتوانند بر شما اشکال بگیرند.

آیت‌الله فقیهی اظهار کرد: نکته دیگر آیه مذکور، توحید در خوف و رجا هست، یکی از مراتب مسلمانی و داشتن ایمان این است که انسان توحید در خوف و رجا داشته باشد؛ اگر کسی از مردم و دیگران بترسد و از خدا نترسد، توحید در خوف و رجا ندارد؛ اگر کسی از آمریکا و بمب اتم و از قدرت و زور او بترسد، باعث تسلط دشمن می‌شود ولی روحیه دیگر این است که انسان همه امور و آینده خود را به خدا واگذار کند و فقط از خدا خوف و خشیت داشته باشد.

استاد سطح خارج حوزه علمیه گفت: در این آیه شریفه تأکید شده که از دیگران نترسید و تصمیمات و کارهایتان عقلانی و منطقی باشد و کسی که این طور رفتار کند و نقطه ضعفی در مسیر او نباشد، از دیگری واهمه ندارد؛ لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّةٌ دال بر همین مسئله است.

آیت‌الله فقیهی گفت: باور به توحید بدون اینکه در تمامی افکار و اعمال انسان جاری باشد، ممکن است ثمر چندانی در زندگی نداشته باشد، اگر کسی واقعاً موحد باشد، باید فقط از خدا می‌ترسد. در جمهوری اسلامی و وزارت خارجه و برنامه‌ریزی‌های داخلی و خارجی، این مسئله باید سرلوحه همه باشد که کارها با منطق و عقلانیت، صحیح و بدون اعوجاج انجام شود ولی از هیچ کسی هم جز خدا واهمه نداشته باشیم.

وی اضافه کرد: اگر این دو کنار هم قرار بگیرد، یعنی انسان، هم رفتار عقلانی داشته باشد و صرفاً هم از خدا بترسد، تقیه هم امر منطقی تلقی خواهد شد. وقتی جان انسان و عده‌ای از مسلمین در خطر است و نمی‌توان اسلام را تقویت کرد، تقیه به عنوان امر منطقی و عقلایی کاربرد پیدا می‌کند کما اینکه ائمه (ع) هم از آن بهره بردند. امام صادق (ع) برای حفظ جان شیعیان از تقیه استفاده می‌کردند.

آیت‌الله فقیهی تصریح کرد: اگر این روایات تقیه‌ای صادر نمی‌شد، خیلی‌ها گرفتار تبعید و زندان و مرگ می‌شدند. امام باعث حفظ جان آنها شدند تا در فرصت‌های دیگر بتوانند از مکتب و مذهب اهل بیت (ع) دفاع کنند.

وی تاکید کرد: پس، اصل کلی در دین این است که کاری خلاف عقل و عقلا صورت نگیرد و در این صورت نباید خوفی وجود داشته باشد، نگوییم ما چون بر حق هستیم هر کاری می‌خواهیم می‌کنیم، البته اینکه جزئیات این مسئله به خصوص در روابط بین‌المللی چگونه باشد نیازمند موضوع‌شناسی دقیق است. در بحث تبلیغ هم این مسئله وجود دارد و خداوند فرموده است که مبلغان واقعی دین خدا از هیچ چیزی جز خدا هراس ندارند.

تاکید بر استقلال حوزه

استاد حوزه با تاکید بر استقلال همه جانبه نظام اسلامی بیان کرد: استقلال باید همه جانبه یعنی در زمینه اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، نظامی و … باشد و ما درباره حوزه هم به داشتن استقلال تاکید داریم.

وی افزود: نکته مهمی که از این آیه سوره نساء برداشت می‌شود، این است که خطر دشمنان را نباید بیش از حد واقعی بزرگ کنیم و ترس از او را در دل مردم بیندازیم زیرا خداوند می‌تواند از بندگان مؤمنش دفاع کند.