به گزارش خبرگزاری مهر، محمود امانی طهرانی، با اشاره به نقش و جایگاه مدرسه در نظام تعلیم و تربیت کشور، اظهار کرد: امروزه برنامه ریزان کلان و متخصصان توسعه جوامع به این نتیجه رسیده اند که مؤثرترین، کم آسیب ترین، اقتصادی‌ترین و ارزان‌ترین راه برای بهبود تمامی شاخص‌های جوامع بشری، رسیدگی همه جانبه به مدرسه است.
امانی با اشاره به این که مدرسه، محل رشد شایستگی‌های پایه شهروندی است، گفت: اگر به دنبال بهبود اخلاق شهروندان، کاهش جرایم، اعتیاد، خشونت و آسیب‌های اجتماعی، افزایش اشتغال، امنیت، قانون مداری، مهرورزی و کمک به هم نوعان، حفظ محیط زیست، مصرف بهینه ماده و انرژی، مقاومت و تاب آوری، ارزش مداری و حق طلبی و بسیاری از شایستگی‌های پایه شهروندی هستیم باید به مدرسه روی آوریم و سرچشمه‌های رشد خود را در آن جست وجو کنیم.
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش خاطر نشان کرد: اگر می‌خواهیم مردم ما بی تفاوت، منفی نگر و مأیوس نباشند، باید مدارس ما به آنها زندگی مسئولانه، دگرخواهی، مثبت اندیشی و خودباوری را بیاموزند. چنین مدرسه‌ای در سند تحول بنیادین به عنوان «نقطه اتکای دولت و ملت در رشد، تعالی و پیشرفت کشور و کانون تربیت محله» توصیف شده است.
وی با اشاره به این که همه در قبال مدرسه مسئول اند، اضافه کرد: سطح مدارس هر کشور، نشانه سطح واقعی رشد و توسعه آن کشور است. هرچه سطح توسعه اقتصادی، فرهنگی و ارزشی یک جامعه بالاتر باشد، اوضاع مدرسه در آن جامعه مطلوب‌تر است. جامعه‌ای که به این نتیجه رسیده است که باید بهترین شرایط رشد را برای فرزندان خود فراهم کند، به نوعی برای آینده خود سرمایه گذاری کرده است.
وی افزود: بی شک، دوام و استمرار سطح توسعه یافتگی هر جامعه در ابعاد حرفه ای و اقتصادی و نیز ارتقای شاخص‌های اخلاقی، ارزشی، اجتماعی و سیاسی، نیازمند ورود مستمر جوانانی درعرصه تلاش است که دارای سلامت جسم و روح و برخوردار از شایستگی‌های پایه و ارزشهای درونی شده باشند.
امانی تصریح کرد: تربیت چنین جوانانی، مستلزم وجود مدارسی است که هم به لحاظ فضا و امکانات و تجهیزات فیزیکی و هم به لحاظ نیروی انسانی، بتوانند به عنوان یک زیستگاه، فرصت و موقعیت رشد دینی، علمی، اجتماعی، بدنی، هنری و اقتصادی را فراهم سازند. با چنین نگرشی است که باید تلاش کرد ساختمان مدارس، بهترین ساختمان هر محله؛ معلمان مدرسه، شایسته‌ترین افراد؛ مدیر مدرسه، با کفایت ترین فرد جامعه محلی و بچه‌های مدرسه، شادترین و با نشاط ترین ساکنان محله باشند.
وی با اشاره به این که مدرسه باید احساس کند که حامی و صاحب دارد، افزود: باید نگاه به مدرسه، مثل نگاه به مساجد و حسینیه‌ها باشد. باید یک احساس مالکیت عمومی، احساس تعلق و احساس متولّی بودن در مردم هر محله نسبت به مدرسه به وجود آید. مدرسه باید احساس کند که حامی و صاحبی مهربان و دلسوز، آگاه، توانا و بخشنده دارد. مدرسه همواره نیازمند حضوریاریگران آگاه است. جمعی متشخص از افراد توانمند جامعه محلی که نه تنها از توان خود، بلکه از توان هر انسان مستعد کمکی را در راستای خدمت به مدرسه بسیج می‌کنند.
وی گفت: چنین مدرسه‌ای برای دانش آموزان کنونی و فارغ‌التحصیلان مدرسه، هویت مدرسه‌ای و احساس تعلق خاطر به نام مدرسه می‌آفریند. هر دانش آموز به محض ثبت نام و ورود به مدرسه می‌داند که در چندمین دوره ورودی دانش آموزان به مدرسه قرار دارد و پیوند خود را با دیگران ذیل انتساب به دانش آموختگان دوره مزبور در مدرسه برقرار می‌کند. چنین مدرسه‌ای دارای سرمایه و پشتوانه‌ای است که هرگز در کار خود وا نمی‌ماند.
وی گفت: هر کس، پیش از هر گونه انتقادی نسبت به وضع موجود و ابراز ناخشنودی از فاصله مدارس با وضع مطلوب، باید از خود بپرسد من برای بچه‌های محله ام، شهرم و کشورم چه کرده ام؟ چه کارهایی از دست من بر می‌آید، چه کارهایی را تاکنون انجام داده ام؟ و نیز از خود بپرسد که مدرسه برای محله چه کارهایی را می‌تواند انجام دهد؟ از فضای آن، امکانات آن، انسان‌هایی که در آن حضور دارند، چه استفاده‌هایی می‌توان کرد؟ چنین مدرسه‌ای، بافتی زنده است که با پیکره جامعه پیرامونی خود پیوند خورده، تغذیه می‌شود و تغذیه می‌کند.
امانی بیان داشت: بدیهی است چنین توصیفی از مدرسه، برخاسته از گزاره‌های مدیریتی سند تحول در باب مدرسه همچون گزاره‌های زیر است: «برخوردار از قدرت تصمیم گیری و برنامه ریزی در حوزه‌های عملیاتی در چارچوب سیاستهای محلی، منطقه‌ای و ملی»، «دارای تعامل اثربخش با مساجد و دیگر نهادها، مراکز مذهبی و کانون‌های محلی نظیر فرهنگ سرا، کتابخانه های عمومی و برخوردار از ارتباط مستمر و مؤثر با عالمان دینی، صاحبنظران و متخصصان» و «دارای پیوند مؤثر با موضوعات و مسائل جامعه در مقیاس محلی، منطقه‌ای و ملی با حضور فعال در حیات اجتماعی» است.
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به این که همه برای تحقق اهداف مدرسه تلاش کنیم، اضافه کرد: برای دست یابی به چنین چشم اندازی که مبتنی بر اعتماد به مدرسه و صلاحیت مدیریت آن است، باید تمام عوامل درونی و بیرونی ایفای نقش کنند. شورای عالی آموزش و پرورش با تدوین سیاست‌ها، خط مشی‌ها، قوانین، مقررات و آئین نامه‌های سازگار با این نگرش، حوزه ستادی آموزش و پرورش با خلق و ترویج راهکارهای الهام بخش و راهگشا، مدیریت‌های استانی و منطقه‌ای با ارتقای ظرفیت مدیریت مدارس و ایفای نقش راهبری، راهنمایی، پایش و تضمین کیفیت، و جامعه محلی با بسیج تمامی امکانات خود باید در راستای تحقق اهداف و کارکرد مدرسه پا به عرصه کمک به مدرسه بگذارند.
امانی افزود: شاید مهمترین آموزه سند تحول بنیادین این باشد که دست یابی به چشم انداز مدرسه تراز سند، یعنی اجرای سند تحول بنیادین، یک وظیفه ملی و عمومی است که مشارکت همه را اقشار جامعه را می‌طلبد.
وی با اشاره به این که مهمترین مسئله مدرسه، اجرای برنامه‌های درسی مصوب است، خاطر نشان کرد: اما در سطح مدرسه، مهمترین مسئله‌ای که مدرسه باید در رأس امور خود قرار دهد، اجرای مؤثر برنامه‌های درسی مصوب است. یادگیری مؤثر، نوعی از یادگیری است که یادگیرنده قبل و بعد از یادگیری، در چارچوب شناختی، مهارتی و نگرشی اش، یا به تعبیر الگوی هدف گذاری برنامه درسی ملی، در تفکر، ایمان، علم، عمل و اخلاق اش که شایستگی‌های پایه‌ی او را می‌سازند، تغییر محسوس رخ دهد.
امانی افزود: نیل به یادگیری مؤثر، مستلزم ایجاد موقعیت‌های یادگیری فعال و رشد دهنده در سطح مدرسه و کلاس است. بدیهی است این امر نیازمند رشد شایستگی‌های حرفه ای معلمان در عرصه طراحی آموزشی، یعنی بکارگیری اصول علم و هنر یاددهی یادگیری (پداگوژی) است که در برنامه درسی ملی به آن اشاره شده است.
وی گفت: به قوت می‌توان گفت که اگر مدارس، برنامه‌های درسی موجود را با کیفیت لازم و به صورت مؤثر اجرا نمایند، بسیاری از ساحت‌های رشد پوشش داده شده و نتایج فراوانی حاصل می‌شود. تحقق این امر، مجالی را به وجود می‌آورد که در کنار برنامه درسی ملی، با استفاده از ظرفیت برنامه ویژه مدرسه (بوم)، به عنوان برنامه درسی سطح مدرسه، به بسیاری از نیازها، دغدغه‌ها و علایق ویژه مدرسه پرداخته شود.
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به وضعیت موجود جامعه، گفت: با بروز شرایط جدید کرونا در جهان، جنبه دیگری از شایستگی‌های مورد نیاز برای ایجاد موقعیت‌های یادگیری مؤثر، بروز و ظهور پیدا کرد. با تعطیلی آموزش حضوری و چهره به چهره، نیاز جامعه آموزشی کشورهای جهان در همه ی سطوح به کسب شایستگی‌های فناوری و عدم آمادگی کافی در این زمینه به صورت یک شوک خود نمایی نمود.
وی با اشاره به این که آموزش و پرورش در دوران کرونا دچار تغییرات جدی شده است، افزود: در چنین فضایی، مدیریت آموزش در فضای غیر حضوری و ترکیبی، مستلزم برخورداری هم زمان از دو دسته شایستگی پداگوژیگ و تکنولوژیک است. پیش بینی می‌شود این عرصه، فضایی را فراهم آورد که آموزش پس از کرونا، هرگز به مدار قبلی خود باز نگردد و در بسیاری از جوانب، دست خوش تغییراتی شود که عمدتاً مطلوب تلقی می‌شوند.
امانی با اشاره به این که دهه آینده دوره توسعه خلاقیت‌ها و نوآوری در تولید و طراحی آموزشی جدید است، تاکید کرد: بر این اساس، شاید دهه‌ی آینده، دوران توسعه خلاقیت‌ها، نوآوری در تولید و طراحی‌های آموزشی جدید و برنامه‌های درسی رشد دهنده بر اساس توسعه شایستگی‌های فردی و گروهی دانش آموزان با استفاده از امکانات فضای مجازی و الکترونیک باشد.
وی افزود: همچنین بنظر می‌رسد جامعه آموزشی نه تنها کشور ما بلکه جامعه جهانی در انتظار تولید روش‌ها و ابزارهایی خلاقانه، معتبر و متنوع برای ارزشیابی تحصیلی به سر می‌برد. به نوعی کرونا به ما آموخت که در برابر تندباد، دیوار نسازیم بلکه توربین‌هایی قرار دهیم که انرژی مخرب را در خدمت ساختن قرار دهد.
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش اضافه کرد: راهبری و مدیریت نظام آموزشی از ستاد تا صف در چنین شرایطی امری زنده، پرهیجان، متغیر در لحظه، اقتضایی و گاهی بحرانی است.
امانی افزود: این مدیریت لااقل چهار عرصه اصلی را در بر می‌گیرد: از سویی باید شایستگی‌های حرفه ای فوق را در خود و دیگران به وجود آورد، از سوی دیگر برای فراهم آوردن زیر ساخت‌ها و ایجاد دسترسی برای آحاد دانش آموزان به اشکال جدید آموزش اقدام نمود و در عرصه سوم، برای حفظ عدالت آموزشی، تدابیری خاص برای دانش آموزانی که دسترسی به ابزارهای آموزش الکترونیک یا اینترنت ندارند، اندیشید و سرانجام در جهت آموزش خانواده‌ها برای ایفای آگاهانه نقش خویش به عنوان شرکای راهبردی موفقیت در این موقعیت جدید اقدام نمود.
وی تاکید کرد: مدیریت عرصه‌های فوق، مستلزم برخورداری از آگاهی روزآمد، عملکرد حرفه ای، تقسیم کار متعادل و داشتن اختیاراتی است که از فضای اعتماد متقابل سرچشمه می‌گیرد.
وی گفت: به طور جدی پیش بینی می‌شود که اگر مدارس نتوانند کارآیی خود را در شرایط جدید نشان دهند، با بحران کارکرد مواجه می‌شوند و به راحتی در معرض تهدید، تعطیل و جایگزینی به وسیله جریان‌های رقیب تجاری قرار می‌گیرند.
وی اضافه کرد: قانون نانوشته طبیعت، به حذف نهادهای فاقد کارکرد حکم می‌کند. به نظر می‌رسد مدارس برای بقا و حفظ کارکرد خود، باید از فضای جدید استفاده کنند و با استفاده از امکاناتی که فضای نوین یادگیری برای تسهیل یادگیری در اختیارشان می‌گذارد، بارهایی را که به طور سنتی حمل می کرده اند، کمی سبک کنند و با استفاده از فراغت حاصل از آن به کارکردهایی بپردازند که در تمام جوامع بشری مورد تاکید تام بوده است و عدم اهتمام به آنها در نظام‌های آموزش رسمی محل انتقاد همیشگی بوده است.
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در پایان تاکید کرد: کارکردهایی که مدارس باید بیشتر روی آنها کار کنند معطوف به مهارت آموزی، آمادگی برای زندگی، اجتماعی شدن، راه‌های مختلف یادگیری کسب وکار، تربیت بدنی، هنرآموزی و در یک کلام، جبران نقائصی که در برنامه‌های درسی نسبت به تربیت تمام ساحتی وجود دارد.
نظر شما