خبرگزاری مهر – گروه استانها: استان یزد ۴ هزار و ۳۰۷ هکتار بافت فرسوده دارد که ۲ هزار و ۶۲۰ هکتار آن در شهر یزد و بقیه به ترتیب در شهرهای مهریز، تفت و ابرکوه و سایر مراکز شهرستان‌های استان قرار داد.
البته با تعریف بافت‌های هدف بازآفرینی، عنوان بافت فرسوده تعریفی ندارد و بافت‌های هدف بازآفرینی شهری شامل حاشیه نشینی، بافت تاریخی و بافت فرسوده تعریف شده است.
عوارض حاشیه نشینی چیزی فراتر از منظر نازیبای شهر و ساخت و سازهای غیراستاندارد است، حاشیه نشینی و اسکان‌های غیر رسمی عوارض بسیاری در حوزه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به جای می‌گذارد از این‌رو ساماندهی این وضعیت باید با حمایت دولت از حاشیه نشینان مورد توجه جدی قرار گیرد.
ضرورت بازگرداندن حیات به محله‌های مرکزی استان
احیای بافت‌های فرسوده شهری بهترین جایگزین است و فرصتی را فراهم می‌کند تا جمعیت ساکن در حاشیه شهرها به محلات مرکزی شهر برگردند و حیات مجددی به محلات قدیمی بدهند.
وجود ظرفیت‌های بالای بافت‌های فرسوده در تأمین زیرساخت‌ها و امکانات شهری مناسب، توجه به این بخش از شهر که خالی از سکنه شده را ضروری کرده است.
این بافت فرسوده فرصتی است تا برنامه ریزان بخش مسکن با وجود تمام پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های موجود در این امر اهتمام ورزند و با زنده سازی و بازگشت جمعیت به این بافت مهم شهری، از گسترش و توسعه بی‌رویه شهر جلوگیری کنند.
روند استقبال یزدی‌ها از تسهیلات بهسازی
دولت تسهیلاتی را در قالب طرح بهسازی بافت‌های فرسوده برای استان‌های مشمول این طرح در نظر گرفت، این اقدام نور امیدی برای بالا رفتن تراکم جمعیت در بافت‌های فرسوده و جلوگیری از گسترش افقی شهر یزد بود.
گسترش روز به روز شهر یزد در افق، تراکم جمعیتی را کاهش و هزینه‌های شهروندی را به مراتب افزایش داده است از این‌رو تقویت جمع پذیری در بافت‌های فرسوده می‌تواند از این رشد غیرمتوازن جلوگیری کند.
اما نشد آنچه باید می‌شد! تا برهه‌ای که تسهیلات بخشی از هزینه‌های بهسازی خانه‌های بافت‌های فرسوده را تأمین می‌کرد، استقبال از این تسهیلات بد نبود اما با تورم حاکم بر کشور و ناچیز شدن این تسهیلات، استقبال روز به روز کمتر شد.
البته عوامل دیگری از جمله مشکلات دریافت در خدمات شهری، فرسودگی تأسیسات و دسترسی‌های نامناسب هم مزید بر علت شد که استان یزد کمترین بهره را از تسهیلاتی که برای بهسازی بافت‌های فرسوده در نظر گرفته شده است، ببرد.
وسعت و جمعیت بافت‌های فرسوده استان یزد
رئیس اداره هماهنگی ستاد بازآفرینی اداره کل راه و شهرسازی یزد در این زمینه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: جمعیت ساکن در بافت‌های فرسوده به صورت مجزا، احصا نشده اما در مجموع بافت‌های هدف بازآفرینی و ناکارآمد شهری حدود ۲۹۰ هزار نفر است.
رضا خسرو آبادی افزود: این جمعیت در وسعت ۴ هزار و ۳۰۷ هکتاری بافت فرسوده استان که ۲ هزار و ۶۲۰ هکتار آن در شهر یزد و بقیه به ترتیب در شهرهای مهریز، تفت و ابرکوه و سایر مراکز شهرستان‌ها قرار دارد، زندگی می‌کنند.
وی ادامه داد: البته با تعریف بافت‌های هدف بازآفرینی، عنوان بافت فرسوده تعریفی ندارد و بافت‌های هدف بازآفرینی شهری شامل حاشیه نشینی، بافت تاریخی و بافت فرسوده تعریف شده است.
خسرو آبادی افزود: از جمله بافت‌های فرسوده شاخص شهر یزد به عنوان مرکز استان می‌توان به مناطق پیرامونی بافت تاریخی مثل محله‌های اکبرآباد، مهدی آباد و مریم آباد و قسمتی از محله کسنویه اشاره کرد که جزو مناطقی هستند که به عنوان بافت فرسوده اصلی شهر یزد شناسایی شده‌اند.
چالش‌های زندگی در بافت‌های فرسوده
رئیس اداره هماهنگی ستاد بازآفرینی اداره کل راه و شهرسازی یزد اظهار داشت: مشکل اصلی کیفیت زندگی در این مناطق، نبود منزلت اجتماعی متناسب با سایر مناطق شهری است، البته میزان بهره مندی این مناطق از خدمات شهری پایاپای سایر مراکز شهر است.
وی افزود: مشکل اصلی در خدمات شهری بافت فرسوده، فرسودگی تأسیسات به ویژه دسترسی‌ها است چرا که در شبکه معابر اتصالاتی بافت‌های فرسوده معابری که باید با سایر حوزه‌های شهری ارتباط برقرار کند، وجود ندارد البته در حال حاضر با توجه به اینکه طرحهای مختلف تهیه شده، آزادسازی‌ها متناسب با نیاز مناطق در حال انجام است.
تلاش‌های بی‌ثمر و پایین بودن استقبال یزدی‌ها
رئیس اداره هماهنگی ستاد بازآفرینی اداره کل راه و شهرسازی استان یزد با تاکید بر اینکه اجرای طرحهای بهسازی در کاهش وسعت بافت‌های فرسوده تأثیر نداشته است، افزود: این امر به این دلیل است که شاخص‌های این مناطق ثابت است اما برای اینکه خدمات مورد نیاز مناطق تأمین شود، اقداماتی بر اساس برنامه مدون تدوین شده، انجام شده است.
وی ادامه داد: از طرف دیگر تسهیلات بهسازی معابر هم شامل تسهیلات بانکی و هم بهره‌مندی از تسهیلات ارائه خدمات شهری از جمله بخشودگی عوارض در دستور کار است که این بافت‌ها هر چه زودتر بهسازی شوند.
خسرو آبادی درباره میزان استقبال مردم استان یزد از تسهیلات بانکی بهسازی گفت: این تسهیلات تا سال ۹۸ مورد استقبال خوبی قرار گرفت و از تمام سهمیه استان استفاده می‌شد اما بعد از آن با توجه به تورم و افزایش قیمت مسکن، استقبال کاهش یافت به طوری که تنها ۲۰ درصد سهمیه استان تسهیلات به شهروندان پرداخت شده است.
سهمیه امسال استان یزد
خسرو آبادی اعلام کرد: امسال سه ردیف بودجه در مجموع با اعتبار ۱۳ میلیارد تومان برای بهسازی بافت‌های فرسوده برای اداره کل راه و شهرسازی استان در نظر گرفته شده ضمن اینکه دستگاه‌های دیگر هم در این زمینه اعتباراتی دارند.
وی، سهم تسهیلات استان در سال جاری را نیز پرداخت هزار و ۴۱ فقره تسهیلات عنوان کرد و افزود: با توجه به بالا رفتن هزینه ساخت و ساز، سقف تسهیلات بهسازی بافت‌های فرسوده باید به سقف تسهیلات مسکن ملی نزدیک شود.
خسروآبادی عنوان کرد: سقف تسهیلات بهسازی هر واحد مسکونی در بافت فرسوده در صورت استفاده از فناوری‌های نوین و مجریان ذی صلاح ۲۵۰ میلیون تومان است که البته بیشتر ساخت و سازها بدون مجری ذیصلاح ساخته می‌شود که سقف تسهیلات آن تا ۲۰۰ میلیون تومان کاهش می‌یابد.
وی تاکید کرد: با توجه به کاهش استقبال مردم از دریافت تسهیلات به دلیل ناچیز بودن این مبلغ برای بهسازی واحدها، پیشنهاد داده‌ایم که تسهیلات بهسازی در بافت‌های فرسوده به سقف تسهیلات مسکن ملی یعنی ۳۵۰ میلیون تومان افزایش یابد که امیدواریم مورد موافقت قرار گیرد.
راهکارهای افزایش بهسازی در بافت‌های فرسوده استان
رئیس اداره هماهنگی ستاد بازآفرینی اداره کل راه و شهرسازی استان یزد از ارائه چند پیشنهاد برای افزایش استقبال مردم استان یزد از تسهیلات بافت فرسوده خبر داد و افزود: یکی از پیشنهادات بحث افزایش سقف تسهیلات است که هنوز مورد موافقیت قرار نگرفته است.
وی ادامه داد: پیشنهاداتی نیز در زمینه بخشودگی عوارض مطرح و اجرایی شده که قطعاً در آینده تأثیر خود را نشان خواهد داد.
به گفته خسروآبادی، بر اساس این پیشنهادات، تخفیف عوارض سازمان نظام مهندسی در بافت‌های فرسوده از ۳۰ درصد به ۸۰ درصد افزایش یافت و شهرداری نیز مانند بافت تاریخی، تخفیف عوارض بافت‌های فرسوده را از ۵۰ به ۱۰۰ درصد رساند.
عمدتاً فرسوده بودن بافت، مسئله کالبدی است که در نهایت منجر به فرسودگی در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی می‌شود و همزمان با از بین رفتن بناها و ساختمان‌ها در این بافت، این محل‌ها از جمعیت نیز خالی شده و کم کم دچار کاهش تراکم جمعیتی بافت می‌شوند.
یزد شهر آپارتمان نشینی نیست و خانه‌های ویلایی که در دل محلات خالی از سکنه رها شده‌اند، بهترین جایگزین برای بلندمرتبه سازی‌هایی هستند که در حال انجام است اما حیف که استقبال از این خانه‌های ویلایی به دلایل مختلف روز به روز کاهش می‌یابد و مردم هر روز در خانه‌هایی کوچک دور از مرکز شهر مهاجرت می‌کنند.
شاید افزایش تسهیلات بهسازی بافت فرسوده و بخشودگی عوارض یکی از راهکارهای افزایش استقبال مردم به بازگشت به این بافت‌های ارزشمند باشد اما به طور قطع فرهنگ‌سازی در اولویت قرار دارد و باید با توجه به این موضوع مهم، ارزش این بافت ارزشمند را برای مردم تبیین کرد تا زندگی دوباره به محله‌های قدیمی برگردد و شور و شوق زندگی را در آنها شاهد باشیم.
نظر شما