به گزارش خبرگزاری مهر، مهدی فضایلی کارشناس مسائل سیاسی در یادداشتی با عنوان «این نگاه ما را وابسته نمی‌کند» در روزنامه همشهری نوشت: «عزت»، «حکمت» و «مصلحت» زیربنای سیاست‌خارجی نظام جمهوری اسلامی ایران است و تمامی تصمیم‌ها در این حوزه باید با ابتنا به این ۳ اصل اتخاذ شود. تنظیم روابط با کشورهای مختلف چه به‌صورت دوجانبه یا چندجانبه، یکی از سرفصل‌های مهم سیاست‌خارجی است. ۳ اصل مذکور حکم می‌کند همه ظرفیت‌های موجود در صحنه بین‌الملل را بشناسیم و متناسب با منافع ملی از آنها بهره ببریم.
بر همین اساس، جمهوری اسلامی ایران، هم ظرفیت‌های موجود در غرب جهان را می‌بیند و هم ظرفیت‌های شرق جهان را. در کنار این ظرفیت‌ها یا فرصت‌ها، تهدیدات هم شناسایی و ارزیابی می‌شوند که این تهدیدات نیز هم از سمت غرب وجود دارد و هم شرق. بنابراین ۳ اصل عزت، حکمت و مصلحت نه شیفته شدن و وابستگی به شرق یا غرب را تجویز می‌کند و نه اجازه ساده‌اندیشی و سهل‌انگاری در برابر تهدیدات ۲ سمت عالم را صادر می‌کند.
اصول سه‌گانه پیش‌گفته و نگاه به شرق، همچنان که شیفتگی به شرق را برنمی‌تابد، قطع رابطه با غرب را نیز توصیه نمی‌کند و هرکدام را به اندازه تجویز می‌کند؛ البته رو به افول بودن غرب و دوران شکوفایی شرق را نیز درنظر دارد!
عده‌ای وقتی صحبت از نگاه به شرق مطرح می‌شود ناگهان رگ استقلال‌خواهی‌شان ورم می‌کند، خیانت‌های تاریخی روس‌ها را به یاد می‌آورند، یاد شعار نه شرقی، نه غربی می‌افتند و حماقت‌آمیز یا غرض‌آلود نظام را متهم به وابستگی به چین و روسیه می‌کنند.
این در حالی است که اولاً این شرق جغرافیایی آن شرق ایدئولوژیک نیست و دچار دگردیسی شده است، ثانیاً جمهوری اسلامی ایران که در برابر استکبار و زیاده‌خواهی غرب این همه مقاومت کرده‌است، عاقل‌تر از آن است که خود را به شرق وابسته کند و به چین و روسیه باج بدهد و ثالثاً فعلاً سربسته می‌گویم که نگاه به شرق سابقه‌ای نزدیک به ۴ دهه دارد و به دوران حیات امام‌خمینی (ره) برمی‌گردد!
طنز ماجرا هم اینکه، کسانی نسبت به نگاه به شرق از موضع عزت و استقلال کشور حساسیت نشان می‌دهند که وقتی صحبت از غرب می‌شود، آب از دهان‌شان سرازیر می‌شود، خیانت‌ها و جنایات غربی‌ها در حق ملت ایران را از یاد می‌برند و عزت ملی و استقلال‌طلبی را فراموش می‌کنند!
با این مقدمه، سفر جناب آقای رئیسی به روسیه در مقطع کنونی از سویی می‌تواند نقطه‌عطفی در روابط ۲کشور باشد و از سوی دیگر با توجه به آغاز اجرایی شدن سند راهبردی با چین، رویکرد نگاه به شرق را وارد مرحله جدی‌تری کند؛ البته شرق، فراتر از چین و روسیه است.
این سفر چه در بعد راهبردی و چه از منظر مقطع زمانی و وقایع پیرامونی، مانند مذاکرات وین و تشدید تنش‌ها بین روسیه و آمریکا، نظر تحلیلگران بین‌المللی را به‌خود معطوف کرده‌است و نه‌تنها خوشایند غربی‌ها نیست که چه بسا موجب عصبانیت آنها هم شود.
اگرچه سفر رئیس‌جمهور جدید ایران که به دعوت و اصرار پوتین انجام می‌شود از منظر سیاسی، اقتصادی و دفاعی برای ایران مهم است و دستاوردهای مهمی خواهد داشت، لیکن قطعاً برای روس‌ها نیز حائز اهمیت بسیار است؛ لذا روسیه که دوران جدیدی برای خود ترسیم کرده‌است، باید بهای مناسب آن را بپردازد؛ خصوصاً اینکه روس‌ها خوب می‌دانند نه جایگاه مناسبی نزد نخبگان ما دارند و نه در افکار عمومی ایرانیان.
نگاه دولتمردان کنونی ایران به شرق که روسیه جایگاه مهمی در آن دارد، تفاوت اساسی کرده است و شرایط برای ورود به مناسبات جدید و راهبردی فراهم است؛ لیکن روسیه نیز برای اصلاح و بازسازی نگاه و برداشت نخبگان و مردم به‌خود و همراه شدن بیش از پیش با دولتمردان باید تلاش و همکاری‌های مضاعفی داشته باشند!
نظر شما