خبرگزاری مهر، گروه سیاست- گوی رقابت در تحلیل و رصد اخبار مربوط به دولت سیزدهم در حالی میان اصلاح طلبان دست به دست می‌شود که گویی به دنبال انتقامی ۸ ساله هستند تا هر چه طی این ۸ سال نقد حواله دولت منتخبشان شده بود را پاسخی داده باشند و حیثیت سیاسی بر باد رفته خود را بر پایه این نقدها احیا کنند.
آخرین فرصتی که این روزها در اختیار این جریان سیاسی قرار گرفت، مربوط به سفر حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی رئیس دولت سیزدهم به روسیه است که فرآیند انتقاد به آن پیش از سفر آغاز شد و حالا پس از گذشت چند روز، کماکان ادامه دارد؛ این افراد منافع ملی را بیشتر در خدمت منافع جناحی‌شان می‌دانند و برای تخریب دولت غیرهمسو با خود، از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کنند.
در حالی که بسیاری در داخل و خارج بر این عقیده هستند که سفر به روسیه دستاوردهای قابل تأملی برای کشور به همراه داشته و دارد؛ عده‌ای هم سعی می‌کنند که موفقیت‌های پیرامون این سفر را تقلیل داده و آن را بی نتیجه و کم نتیجه قلمداد کنند.
براین اساس منتقدان سفر رئیس جمهور در دو گروه گنجانده می‌شوند. گروه نخست از نحوه استقبال انتقاد می‌کنند و می‌گویند: از زمان ورود رئیس دولت سیزدهم به روسیه تا حضور او در کاخ «کرملین» پروتکل‌ها از سوی روس‌ها رعایت نشد! دسته دوم نیز اهداف و برنامه‌های سفر را نادیده می‌گیرند.
پروتکل روس‌ها در سفر رئیس جمهور رعایت نشد؟
جواد امام فعال سیاسی نزدیک به رئیس دولت اصلاحات، از آن دسته از منتقدان محسوب می‌شود که پیرامون استقبال از «سید ابراهیم رئیسی» در فرودگاه مسکو لب به انتقاد گشود و در حساب کاربری خود در توئیتر، نوشت: «استقبال از رئیس‌جمهور کشورمان در فرودگاه توسط وزیر انرژی روسیه باعث افتخار است!؟ عدم وجود پرچم ایران در مراسم استقبال و مذاکره و فاصله پنج متری بین رؤسای جمهور به چه معناست؟ قرار بود قرارداد اقتصادی بین دو طرف منعقد شود، چرا هیچ سند و تصویری از آن منتشر نشد؟»
عباس عبدی عضو پیشین جبهه منحل شده مشارکت هم در توئیتی با اشاره به اینکه نتیجه این سفر به زودی در برجام مشخص می‌شود، از این رو نحوه استقبال در این سفر در حاشیه قرار می‌گیرد، نوشت: «پرداختن به حواشی سفر کرملین نباید موجب فراموش شدن متن آن شود. آثار این متن (چه مثبت، چه منفی) خیلی زود در برجام خود را نشان می‌دهد. منتظر دیدن این آثار می‌مانیم. بقیه امور مثل نحوه استقبال و … حاشیه هستند.»
محسن ماندگاری روزنامه نگار اصلاح طلب هم در انتقاد از نحوه برخورد روس‌ها با «سید ابراهیم رئیسی»، گفت: «فیلم دیدار رئیسی و پوتین نشان می‌دهد رفتار پوتین اگرچه به جز آدامس جویدنش، چندان خارج از عرف دیپلماتیک نیست اما از موضع بالا با آقای رئیسی گفتگو می‌کند، گویا آقای رئیسی به مسکو فراخوانده شده تا پوتین نکاتی را به او تذکر دهد.»
پاسخ صریح دولتی‌ها به منتقدان
برخی رسانه‌های اصلاح‌طلب حسابی انتقاد گروه نخست را برجسته کردند و کار به جایی رسید که کاظم جلالی سفیر ایران در روسیه در مقام پاسخگویی قرار گرفت و توضیحات جالبی پیرامون نحوه استقبال از رئیس دستگاه اجرا در بدو ورود به مسکو ارائه کرد.
او در گفتگویی تصویری با بیان اینکه عرف روس‌ها برای استقبال از مقامات بلند پایه در حد معاون وزیر خارجه تعریف شده است، گفت: معاون وزیر خارجه از سایر رؤسای جمهور ما [در ادوار گذشته] که به این کشور سفر کرده بودند، استقبال می‌کرد.
سفیر ایران در روسیه با بیان اینکه بنده در گفتگویی که با کرملین داشتم اعلام کردم از نظر ما این سطح استقبال پذیرفته نیست، اظهار داشت: یکی از نزدیک ترین افراد به «پوتین» به من گفت «ما تاکنون چنین چیزی نداشتیم و فقط برای شما این کار (نحوه استقبال) را می‌پذیریم؛ عین عبارت وزارت خارجه روسیه این بود «این کار نقض پروتکل‌های ما ست، اما برای شما انجام می دهیم»
جلالی درباره حضور مقامات کشورهای دیگر به مسکو هم، گفت: تاکنون ۷ مقام عالی رتبه وارد مسکو شده‌اند، از این تعداد، ۵ نفر مراسم استقبال در فرودگاه نداشته‌اند و فقط در جریان سفر با رئیس جمهور روسیه دیدار کردند و برای دو نفر هم استقبال در سطح معاون وزیر خارجه برگزار شد، اما برای ما وزیر انرژی و مسئول کمیسیون مشترک دو کشور تعیین شد که انتخاب خوبی هم بود.
کار به اینجا ختم نشد و این بار رئیس دستگاه دیپلماسی نسبت به حواشی مطرح شده واکنش نشان داد. حسین امیرعبداللهیان درباره انتقادات مبنی بر عدم استقبال رئیس‌جمهور روسیه از رئیس جمهور کشورمان در «کرملین»، می‌گوید: پوتین برای اینکه از رئیس جمهور استقبال کند، از چند دقیقه قبل در کرملین در اتاق استقبال قدم می‌زد و منتظر بود و وقتی آقای رئیسی وارد شدند به شتاب به سمت او آمد.
پاسخ نهایی از سوی رئیس جمهور داده شد، او که شب گذشته در ارتباط تصویری با مردم سخن می‌گفت، پیرامون حاشیه‌های سفرش به مسکو، تصریح کرد: سفر به روسیه همراه با لبخند بود اما تنها با لبخند زدن در این سفرها، اتفاقی برای مردم نمی‌افتد. نتیجه تعامل با دنیا و سفرها باید توسعه در حوزه‌های انرژی و صنعت و زندگی مردم باشد. آنچه در روسیه در نشست سه ساعته با آقای پوتین صحبت کردیم، از ابتدا تا انتها مسائل دوجانبه و منطقه با محوریت منافع دو کشور بود.
هراس غربگرایان از تعامل با شرق
گروه دوم که عزم خود را برای عبور از نتایج و دستاوردهای رئیس جمهور کشورمان به همسایه شمالی جزم کرده‌اند، «حامیان برجام» و یا همان غرب گرایان داخلی هستند که از قبل و بعد از این سفر مدام بر طبل حاشیه‌سازی می‌کوبیدند و به هرشکل می‌خواهند حاشیه بر متن غلبه کند!
محمد زارع فومنی مدیرمسئول روزنامه صدای اصلاحات از جمله این اطلاح‌طلبان شناخته می‌شود، او در یک همایش حزبی به انتقاد از سفر رئیس جمهور به روسیه پرداخت و مدعی شد: «دو دَستی خود را فروختیم و مستعمره چین و روسیه شدیم و روسیه و چین اقتصاد ایران را نابود کردند. اگر ما با آمریکا ارتباط برقرار کنیم و کشورهای اروپایی را کنار بزنیم موفق خواهیم بود. برگ برنده آقای رئیسی «بایدن» است؛ اگر توانستید بایدن را راضی کنید در همین دوره با او به توافق برسید که اگر ترامپ برگردد بلایی بر سر کشور خواهد آورد که خواهید دید چه خواهد شد، کما اینکه تا کنون شده است.»
علی مطهری هم که این روزها مواضع خود را در قالب توئیت منتشر می‌کند، با منتقدان سفر رئیس دستگاه اجرا به روسیه هم صدا شد و نوشت: «رابطه نزدیک با روسیه و چین در این حد که آمریکا را نگران کند و از فشار او بکاهد و مقدمه‌ای برای روابط بهتر با غرب باشد تا میان غرب و شرق رقابت ایجاد شود و ما در قراردادها حق انتخاب داشته باشیم و منافع ملی بهتر تأمین شود خوب است، اما اگر با این هدف نباشد و ما کارت بازی روسیه و چین در اختلافاتشان با آمریکا قرار گیریم به زیان ملت خواهد بود، لذا همزمان باید روابط با غرب را بهبود بخشید.»
عصبانیت «برجامیان» و آمریکایی‌ها از سفر رئیس‌جمهور به روسیه
ابراهیم رضایی رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و روسیه که رئیس جمهور را در این سفر همراهی می‌کرد در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره انتقادهای مطرح شده از سوی اصلاح طلبان، گفت: سفر رئیس جمهور به روسیه قطعاً تأمین کننده منافع ملی ما خواهد بود، اما غربگرایان و شیفتگان آمریکا در داخل کشور با هرگونه تعامل با کشورهای شرق مخالف هستند چرا که این کشورها را در مقابل آمریکا تعریف می‌کنند. همچنین آمریکایی‌ها هم از سفر رئیس جمهور کشورمان به روسیه و گسترش روابط ایران و روسیه شاکی و عصبانی هستند؛ به هرحال باید همکاری‌ها و سطح ارتباط دو کشور روز به روز توسعه پیدا کند و به سطحی راهبردی ارتقا یابد.
حجت الاسلام حسین سبحانی‌نیا نماینده ادوار مجلس، انتقادهای مطرح شده از سوی این جماعت را نشانه دفاع آنها از غرب می‌داند و می‌گوید: این عده جریانی هستند که از گذشته در کشور به ارتباط با غرب اصرار داشته‌اند. آنها فکر می‌کنند اگر با روسیه و شرق در ارتباط باشیم موجب تضعیف و تهدید روابط با غرب خواهد شد و از آنجا که خودشان به غرب امید دارند، موضوع همکاری و روابط با روسیه را زیر سوال می‌برند. البته تبلیغات منفی از کانال‌های خارج از کشور نیز تلاش دارند نگاه ایران به شرق را خطرناک یا بی‌نتیجه تلقی کنند.
غرب گرایان درحالی زیر میز دستاوردهای سفر رئیس جمهور به مسکو می‌زنند که سفیر اسبق ایران در ویتنام تحلیل دیگری پیرامون نگاه غرب به این سفر در گفتگو با خبرنگار مهر ارائه می‌دهد. سید کمال سجادی با بیان اینکه سفر به روسیه سفر خوبی بود که در بهترین زمان نیز انجام شد، می‌گوید: این سفر باعث حیرت غربی‌ها شد و می‌بینیم که برخی از دنباله‌روهای آنها در داخل هم مخالفت‌هایی را با گسترش همکاری‌ها نشان می‌دهند، اما این مخالفت‌ها اساس کارشناسی ندارد.
نگاه مشترک اصلاح‌طلبان و اپوزیسیون به یک سفر راهبردی!
به هرحال، اعلام مواضع منتقدان سفر به مسکو در داخل، خوراک خوبی برای رسانه سلطنتی «بی بی سی» فارسی فراهم کرد؛ این رسانه معاند از مواضع اصلاح طلبان وام گرفت و در گزارشی با عنوان «حاشیه سفر به کرملین» دستاوردهای این سفر که در راستای تقویت جهش اقتصادی بین دو کشور صورت گرفت را زیر سوال برد! علاوه بر آن رسانه‌های دیگر معاند هم عزم خود را برای زیر سوال بردن این سفر جزم کردند.
رسانه‌ای دیگر که اپوزیسیون خارج نشین را نمایندگی می‌کند در گزارشی با عنوان «بچه‌های مسکو» چشم انتظار «برادران بزرگ»، با کنار هم قرار دادن مواضع منتقدان سفر رئیس‌جمهور به مسکو تلاش کرد با عبور از نتایج و دستاوردهای این سفر، مردم دو کشور را در تقابل با یکدیگر نشان دهد؛ نویسنده گزارش مدعی شده بود: «انتشار خبر سفر رئیسی به مسکو با واکنش افکار عمومی و تحلیلگران در شبکه‌های اجتماعی روبرو شد و بسیاری رابطه مسکو با تهران را استعماری و در تضاد با منافع ملی توصیف کردند. کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو در پاسخ به انتقادات، گفت: «ایرانی‌ها هرچه فحش می‌دهند، به دوران تزار است. روسیه نوین تحت رهبری پوتین با روسیه تزاری فرق دارد.»
به قدری «نمک» انتقاد برخی اصلاح‌طلبان و اشتراک نظر آنها با اپوزیسیون درباره سفر رئیس‌جمهور به مسکو زیاد شد که صدای وزیر ارشاد دولت اصلاحات که در لندن به سر می‌برد بلند شد، او در رشته توئیتی با بیان اینکه درباره سفر آقای رئیسی به روسیه و سفر عبداللهیان به چین، اپوزیسیون فریاد برآورده‌اند، نوشت: «مخالفت و هیاهوی مجموعه اپوزیسیون برانداز، به خاطر بر باد رفتن آرزوهاست. نه تنها معاهدات طولانی مدت با روسیه و چین - بالطبع با رعایت مصالح کشور و ملت- ضروری و مهم است.»
چرا از اتحاد تهران-مسکو می‌ترسند؟
به هر حال سفر رئیس جمهور به مسکو پایان یافت اما موضوعی که مهم و قابل توجه است اینکه تمامی این انتقادها در شرایطی مطرح می‌شود که به اعتقاد کارشناسان، سفر سید ابراهیم رئیسی دستاوردهای بسیاری من جمله در حوزه تجاری و اقتصادی به همراه خواهد داشت. به این علت که روابط دو کشور هر چقدر در بعد امنیت منطقه، موفق و امتحان پس داده است اما در ابعاد اقتصادی- دچار ضعف‌های جدی است، به همین جهت سفر رئیس جمهور به مسکو و دیدار با «ولادیمیر پوتین» گامی بلند در راستای رفع این نواقص بود، چنانچه رئیس‌جمهور هم پس از بازگشت به کشور یکی از نتایج این سفر راهبردی را تقویت جهش اقتصادی ایران و مسکو اعلام کرد و هم شب گذشته به این نکته اذعان داشت که سطح تبادلات تجاری با روسیه می‌تواند به ۱۰ میلیارد دلار افزایش یابد، به همین جهت منتقدان- غربگرایان و اصلاح طلبان- با حاشیه‌سازی می‌خواهند متن سفر به سکو در حاشیه باقی بماند.
*زهرا رحیمی فرد
۲۱:۵۴ - ۱۴۰۰/۱۱/۰۶
نظر شما