چرا اوضاع عربستان با وجود فساد و مشکلات داخلی از ما بهتر است؟

به گزارش خبرگزاری مهر، دهمین قسمت مجله علوم انسانی «زاویه» ویژه برنامه دهه فجر چهارشنبه شب ۲۰ بهمن‌ماه با موضوع «دستاوردهای اقتصادی انقلاب» میزبان جواد صالحی‌اصفهانی استام تمام اقتصاد دانشگاه ویرجینیاتک بود.

صالحی‌اصفهانی در این قسمت از ویژه‌برنامه «زاویه» که از شبکه چهار سیما پخش شد، گفت: ایران یکی از بزرگترین مصرف کننده های انرژی به حساب سرانه است. ایران دو برابر ترکیه که اقتصاد بزرگتری از ایران دارد و سرانه درآمد آن نسبت به ما ۲۵ درصد بیشتر است مصرف انرژی داریم. به عنوان مثال ایران ۵ برابر هند و ۲برابر ترکیه مصرف گاز دارد.

وی افزود: مصرف انرژی را اگر به قیمت‌های داخلی ایران محاسبه کنیم تولید سرانه ایران بین ۷۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار نسبت به قیمت‌های جهانی کمتر می‌شود. بانک جهانی برای اینکه مقایسه ها منطقی شود تولید را با کمیت برای همه کشورها نسبت به قیمت های آمریکا می‌سنجد که به آن پروژه ICP گفته می‌شود. با چنین کاری نرخ برابری ریال و دلار هم به دست می‌آید.

صالحی‌اصفهانی ادامه داد: اگر مقایسه‌های مختلف را با نرخ برابری قدرت خرید نگاه کنیم متوجه می‌شویم که هیچکدام از آنها نشان نمی‌دهد که ایران وضعیتی بدتر نسبت به پیش از انقلاب دارد. اگر تولید سرانه ایران قبل و بعد از انقلاب را با هم مقایسه کنیم خواهیم دید که ۶۰ درصد رشد داشته است.
صالحی‌اصفهانی در ادامه گفت: مقایسه ۲۰ ساله اقتصاد ایران و ترکیه از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۰ نشان می‌دهد که اقتصاد برابری داشته ایم و ایران بعد از انقلاب قدرت تولید ثروت و بهبود وضع معیشت مردم داشته است.

وی افزود: مقایسه ایران پیش و بعد از انقلاب نشان می‌دهد که اثر نفت بر معیشت مردم بسیار کاهش یافته است چرا که سرانه درآمد حاصل از فروش نفت و افرایش قیمت آن پیش از انقلاب در یک بروز رسانی برابر با ۵هزار دلار برای هر نفر است در حالی که بر اساس درآمد و قیمت نفت امروز ایران سرانه آن ۲۵۰ دلار است. رشد اقتصادی و تولید داخلی در این زمینه بسیار موثر است. حتی در بخش انرژی پیش از انقلاب حدود ۸۰ درصد نفت خام را صادر می‌کردیم اما در حال حاضر حدود ۲۰ درصد نفت خام صادر می‌کنیم و مابقی را در داخل برای تولید به کار می‌گیریم.

این استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیاتک در ادامه در مورد نارضایتی‌های مردم ایران امروز نسبت به وضع اقتصادی موجود خود و وضع معیشتی خودشان گفت: برخی نظرسنجی‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که ایرانی ها اصولاً مردم بدبینی هستند چنین بدبینی را می‌توان در گفتگوی روزانه ایرانی ها به خوبی دید. به عنوان مثال هرگاه از یک ایرانی بپرسید «حالت چطوره؟» پاسخ خواهد داد «بد نیستم» یا «نفسی می‌آید و می‌رود» در حالی که در آمریکا مردم در مقابل چنین سوالی می‌گویند «خیلی عالی» و چنین پاسخی را نوعی تعارف و خوش مشربی می‌دانند. اگر در آمریکا پاسخ این سوال را به سبک ایرانی بدهید از شما می‌خواهند خود را به روانشناس برای بهبود بیماری روانی معرفی کنید. نارضایتی مردم ایران نوعی فرهنگ است که تثبیت شده است.
صالحی‌اصفهانی افزود: نکته قابل توجه دیگر این است مردم امروز ایران پیش از انقلاب را به خوبی به یاد ندارند و نمی‌آورند چرا که رسانه های بیگانه بسیار تلاش دارند تا پیش از انقلاب را زیبا جلوه بدهند و مردم را از داشته های امروز شان ناامید کنند.

وی در همین راستا ادامه داد: البته که معیشت مردم نسبت به ۱۰ سال پیش افت داشته است اما عامل این رویداد تحریم های سال ۱۳۹۰ به بعد هستند. لازم به ذکر است که بسیاری دیگر از کشورها هم طی ۱۰ سال گذشته با سقوط قیمت نفت دچار وضع مشابه ما شدند. مثلاً عربستان که ناگهان از درآمد نفتی ۱۰۰ دلاری به درآمد ۴۰ دلاری رسید.

صالحی‌اصفهانی افزود: سال ۱۳۹۱ افت شدید قیمت نفت و افت شدید میزان صادرات نفت ما به همراه جهش بی‌سابقه قیمت دلار موجب شوک منفی به اقتصاد ایران شد. چنین شوک بزرگی روی همه دهک های جامعه اثر گذار است و طبیعی است که چنین وضعی فقر را گسترش دهد. این در حالی است که پیش از سال ۱۳۹۰ فقر در حال سقوط بود و به لحاظ آماری به زیر ۱۰ درصد رسیده بود اما امروز همان آمار ۲برابر شده است.

وی افزود: دولت ها قدرت مبارزه با فقر بیشتری نسبت به مبارزه با نابرابر دارند در نتیجه نقش مهمی در این حوزه می‌توانند ایفا کنند. چرا که نابرابری با سیستم پیچیده ای همراه است که به سادگی نمی‌توان آن را حل کرد. اما دولت می‌تواند با ایجاد اشتغال با درآمدهای کافی برای افراد پایین دست جامعه به سادگی فقر را کاهش دهد.

صالحی‌اصفهانی در مورد یارانه‌ها گفت: با پرداخت یارانه انرژی مخالفم اما با پرداخت این یارانه به صورت نقدی موافقم. چرا که یارانه انرژی نابرابر تقسیم می‌شود در نتیجه یارانه نقدی انرژی عادلانه‌تر خواهد بود. حتی در مورد یارانه ارزی نیز با تک نرخی شدن ارز و پرداخت مستقیم یارانه نقدی آن به حساب مردم هستم.

صالحی اصفهانی در مورد نقش تحریم ها در اقتصاد ایران گفت: آنهایی که تصور می‌کنند مشکلات اقتصادی ایران بیش از تحریم ها مربوط به داخل است در اشتباه اند. بزرگ کردن مشکلات داخلی و کوچک کردن مشکلات بین المللی غیر منطقی است. مگر این مشکلات داخلی پیش از تحریم های سال های ۱۳۹۰ به بعد وجود نداشت که ۸۰ درصد افت اقتصادی ایرانی را به آن گره می‌زنیم. نادیده گرفتن تحریم ها ناعادلانه است.

وی افزود: هیچ کشوری نیست که مشکلات داخلی نداشته باشد و بدون فساد باشد حتی کشورهای توسعه یافته نیز از وجود آن در جامعه خود رنج می‌برند اما آیا مشکلات داخلی ایران و فساد در ایران بیش از عربستان سعودی است؟ در حالی که اقتصاد عربستان سعودی هم با افت قیمت نفت آسیب دید اما با وجود مشکلات داخلی بسیار بیشتر از ما وضع بهتری نسبت به امروز ایران دارد چرا که تحریم نیست.

این استاد دانشگاه ویرجینیاتک افزود: تحریم‌های علیه ایران بسیار ظالمانه است. آمریکا با بهره‌گیری از دلار و قدرت اقتصادی خود تلاش دارد تا بر جامعه جهانی تسلط داشته باشد به خصوص از زمانی که در حمله های نظامی به کشورهای دیگر ناکام ماندند مصمم به استفاده حداکثری از قدرت اقتصادی خود شده اند.

وی افزود: بی شک در چنین وضعی ایران برای استفاده از بخشی از بازار آزاد جهانی که حق مسلم خود هست می‌تواند قراردادی بین المللی منعقد کند. چرا مهمتر از کاهش درآمد نفتی و افت قیمت نفت برای ایران، عدم دسترسی به بازار آزاد جهانی است که در اثر تحریم ها بوجود آمده است.

صالحی‌اصفهانی افزود: حتی دسترسی تولید کننده خرد ایرانی به بازارهای جهانی اهمیت بسیاری در اقتصاد ما خواهد داشت چرا که توان و گاهی کیفیتی بیش از دیگر اجناس تولیدی در جهان به خصوص کشورهای منطقه غرب آسیا دارد.

وی ادامه داد: تولید کننده خرد ایرانی توانسته جای خیلی از کالاهای خارجی را در داخل ایران بگیرد اما کشش بازار داخلی ایران حد و حدودی دارد که نیاز است برای تداوم کار این تولید کننده ها، بازار آزاد جهانی نیز در دسترس قرار گیرد.قوانین و توافقات بین‌المللی مبارزه با پولشویی که از آن با نام FATF یاد می‌شود ما را در امور بانکی جهانی یاری می‌کند و نوعی تایید وصول و حصول امورات بانکی در ابعاد جهانی است اما پیوستن به شیوه بانکی تنها با رفع عملی تحریم ها ممکن می‌شود چرا که در حالی که تحریم باشیم هیچ کاربردی ندارد.

وی در ادامه گفت: هر کشوری که بخواهد مستقل از آمریکا در جامعه بین المللی زندگی کند باید خود را آماده چنین رویکردهایی از جمله تحریم کند. مشکل ما افت قیمت نفت و کاهش فروش آن نیست بلکه عدم دسترسی به سازوکار بین‌المللی جابجایی پول مثل فاینانس است.

این استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیاتک افزود: اگر ایران رشد اقتصادی ۴.۵ درصدی خود را حفظ کند اما همزمان به جای تکیه بر نفت اشتغال زایی کند عاقبت بهتری خواهد داشت. ایران دهه ۸۰ درآمد نفتی بالایی داشت و معیشت خوبی را سپری می‌کرد اما بیکاری جوانان هم در آن دوران وجود داشت چون درآمد هایش ناشی از فروش نفت و مشتقات آن بود در حالی که باید بر پایه تولید اجناس گوناگون با نیروی کار داخلی باشد.بهترین راه کاهش فقر، رشد اقتصادی همراه با اشتغال است.

ویژه برنامه «زاویه» به مناسبت دهه فجر از نهم تا بیستم بهمن‌ماه، به مدت ده شب ساعت ۲۲ از شبکه چهار سیما پخش خواهد شد. در این ویژه برنامه‌ها، موضوعات مرتبط با رویداد انقلاب اسلامی از نگاه اندیشمندان علوم انسانی مورد واکاوی قرار می‌گیرد.