بازار جهانی نفت در قبضه ایران

به گزارش خبرنگار مهر، کاهش مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا در سراسر دنیا و اطمینان یافتن بازارها نسبت به تمام شدن دوران حکم فرمایی این ویروس سبب شده که تقاضا برای تولید محصولات مختلف افزایش یابد و همین امر زمینه‌ای برای رشد تقاضای خرید نفت کشورهای مختلف شود.

با این وجود کشورهای مختلف از جمله اعضای اوپک نفت نسبت به میزان تعیین شده خود در گذشته نفت تولیدی کمتری را روانه بازارها می‌کنند، از سوی دیگر ترس از جنگ احتمالی روسیه علیه اوکراین و هشدارهای آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا در خصوص جرایم و تحریم‌های روسیه بابت این امر سبب شده بازار نفت با نوسانات زیادی روبرو شود.

طی یک ماه اخیر نفت به نزدیک ۱۰۰ دلار به ازای هر بشکه رسید و کارشناسان و تحلیلگران نفتی معتقد بودند که قیمت نفت بزودی و در بدترین حالت تا پایان سال به ۱۲۰ دلار نیز خواهد رسید، از طرف دیگر ذخایر نفتی بسیاری از کشورها از جمله ایالت متحده به کمترین میزان خود در سه سال اخیر رسیده بود.

اما در سه روز اخیر قیمت نفت در بازارهای جهانی با کاهش محسوسی روبرو شده است؛ برخی تحلیلگران می‌گویند چون روسیه بخشی از نیروی خود را از مرزهای اوکراین فراخوانده همین امر سبب شده که بازار نفت با کاهش قیمتی روبرو شود ولی با این حال جو بایدن و دیگر مسئولین آمریکا می‌گویند هنوز هیچ عقب نشینی از مرزهای اوکراین صورت نگرفته و روسیه بلاشک به اوکراین حمله خواهد کرد.

بنابراین تنها یک عامل می‌تواند دلیل کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی شده باشد و آن دلیل نیز به افزایش عرضه نفت در این بازارها بر می‌گردد، این در حالی است که کشورهای عضو اوپک و متحدانش که به اوپک پلاس شهرت دارند و حتی عربستان که بارها مسئولین آمریکایی از آنها خواسته‌اند که نفت بیشتری تولید و در بازار عرضه کند از این امر ممانعت ورزیده‌اند.

‌ روایت رویترز و اویل پرایس از عرضه نفت ایران در بازارهای جهانی

خبرگزاری رویترز نوشت: آنطور که تحلیلگران بازار نفت و مسئولین سیاسی کشورهای مطرح دنیا می‌گویند بزودی یک میلیون بشکه نفت ایران در بازارهای جهانی به راحتی عرضه می‌شود که همین امر نیز سبب کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی شده است.

اویل پرایس نیز در گزارشی تحلیلی با بیان اینکه موضوع ایران بیشتر از حمله احتمالی روسیه به اوکراین روی بازار نفت تأثیر گذار شده است، نوشت: طبق گزارشها تحریم‌های ایران به تدریج کاهش می‌یابد به طوری که ابتدا ایران باید تمام غنی‌سازی‌های بالای ۵ درصد را متوقف کند و زندانیان سیاسی را آزاد کند، سپس دارایی‌های مسدود شده ایران به طور کامل آزاد خواهد شد، به همین دلیل در صورت تحقق برجام می‌توانیم شاهد کاهش قیمت نفت خام از سه ماهه سوم ۲۰۲۲ به بعد باشیم و نگرانی‌ها از کاهش عرضه در طولانی‌مدت در بازارها را کاهش دهیم.

کشورهای خاورمیانه انتظار دارند ایران به اوپک پلاس بپیوندد. با نزدیک شدن مذاکرات وین به خط پایان، اعضای اوپک پلاس آمادگی خود را برای ادغام ایران، یکی از اعضای مؤسس اوپک که هنوز از کاهش تولید معاف است، در توافق کاهش تولید این گروه اعلام کردند.

ژاپن

در همین خصوص واندانا هری، تحلیلگر بازار نفت می‌گوید: دور جدید مذاکرات بین ایران و آمریکا و کشورهای اروپایی جوابگو بوده و تحت تأثیر چشم انداز مثبت توافق بین طرفین بازار نفت به ثبات خواهد رسید.

این خبرگزاری در گزارشی دیگر آورده است که بزرگترین پالایشگاه نفت ژاپن که متعلق به شرکت انئوس هولدینگز است قرار است بزودی واردات نفت از ایران را از سر بگیرد.

در همین خصوص تسوتومو سوگیموری گفت: اگر توافق هسته‌ای حاصل شود، حدود دو تا سه ماه زمان می‌برد تا واردات نفت از ایران از سر گرفته شود زیرا این پالایشگاه باید ترتیبات مختلفی مانند بیمه و کشتیرانی را انجام دهد.

ژاپن واردات نفت ایران را در ماه مه سال ۲۰۱۹ پس از اینکه آمریکا معافیت ۱۸۰ روزه از تحریم‌ها را تمدید نکرد، متوقف کرد. طبق آمار وزارت اقتصاد، تجارت و صنعت ژاپن، واردات نفت ژاپن از ایران در سال ۲۰۱۹ به ۱۷.۱ میلیون بشکه رسید که ۶۳.۲ درصد در مقایسه با ۴۶.۵۱ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۸ کاهش داشت.

کره جنوبی

یکی دیگر از بازارهای آسیایی که به واردات نفت از ایران روی خوش نشان داده کره جنوبی است که مذاکرات خود را برای از سرگیری واردات نفت از ایران و پس دادن پول‌های بلوکه شدن ایران در دو بانک این کشور شروع کرده است.

در همین خصوص یک منبع آگاه به رویترز گفت: یک پالایشگاه بزرگ کره‌ای به نظاره تحولات در مذاکرات هسته‌ای نشسته است زیرا نفت ایران از نظر هزینه رقابتی بوده و پالایش آن در مقایسه با گریدهای نفتی دیگر مانند نفت مکزیک راحت تر است. تا هنگامی که دو کشور تصمیم بگیرند تجارت نفت را از سر بگیرند، ما می‌توانیم نفت از ایران خریداری کنیم. از آنجا که ما سابق بر این نفت ایران را خریداری می‌کردیم، نیازی نداریم نفت ایران را در تأسیسات خود امتحان کنیم.

از طرف دیگر اویل پرایس نیز در گزارشی نوشته که ایران از قبل آماده‌سازی برای بازگشت نفت خام خود به بازارهای بین‌المللی را آغاز کرده است و مقامات شرکت ملی نفت ایران به کره جنوبی سفر کرده‌اند تا در مورد معاملات مذاکره کنند.

خبرگزاری یونهاپ کره جنوبی نیز اعلام کرد در حالی که مذاکرات چندجانبه برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران وارد مرحله نهایی می‌شود، بانکداران ایرانی و مقامات شرکت ملی نفت ایران هم‌اکنون در کره جنوبی هستند تا با مقامات سئول دیدار و درباره مسائل اقتصادی معلق گفتگو کنند.

تا پیش از تحریم‌ها، ایران که چهارمین ذخایر بزرگ نفت جهان را دارد، تأمین‌کننده اصلی نفت کره جنوبی بود.

پس از تحریم‌های آمریکا و عدم صدور معافیت در ماه مه سال ۲۰۱۹، کره جنوبی خرید نفت از ایران را متوقف و متعاقب آن واردات نفت از آمریکا را افزایش داد.

کره جنوبی یکی از بزرگترین خریداران نفت فوق سبک ایران بود. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که دولت ایران گفته است برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای خوب در مذاکرات وین عجله دارد و یک دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا گفت که معتقد است توافق "در چشم‌انداز" است.

کره جنوبی هم قبل از تحریم‌های آمریکا در سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۱۸.۵ میلیون بشکه در ماه از ایران وارد می‌کرد. در حالی که بزرگترین خریداران نفت ایران از جمله کره به لطف معافیت‌ها می‌توانستند به خرید خود ادامه دهند، این خریدها تمدید نشد و واردات در نیمه اول سال ۲۰۱۹ متوقف شد.

هندوستان

هندی‌ها نیز دیگر کشوری هستند که قرار است واردات نفت از ایران را شروع کنند، پس از کره جنوبی این کشور بزرگترین واردکننده نفت از ایران تا قبل از تحریم‌ها بود.

چین

ایران با وجود تحریم‌های سخت گیرانه آمریکا، صادرات نفت خود را حفظ کرد و چین که بزرگترین مشتری نفت ایران است، مقصد بزرگ این صادرات بوده است. گمرک چین ماه گذشته برای نخستین بار در یک سال گذشته آمار واردات نفت از ایران را منتشر کرد و گفته ۴ میلیون بشکه نفت از ایران وارد کرده است.

میزان صادرات روزانه نفت ایران بعد از توافق

بر اساس گزارش رویترز، کلودیو گالیمبرتی، نایب رئیس ارشد شرکت مشاوره "ریستاد انرژی" اظهار کرد: تنشهای میان روسیه و اوکراین نوسان قیمتهای نفت جهانی را افزایش داده است اما اخبار مثبت از مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، آسودگی خاطر مورد نیاز برای بازار جهانی را فراهم کرد زیرا احتمال ورود عرضه جدید به بازار، کمبودی که دیده می‌شود را تا حدودی کاهش می‌دهد.

اگرچه هنوز توافق قطعی نشده است اما قیمتها تحت تأثیر اخبار پیشرفت مذاکرات رو به کاهش گذاشته‌اند و انتظار می‌رود به نتیجه رسیدن مذاکرات، بازگشت حداکثر ۹۰۰ هزار بشکه در روز نفت به بازار تا دسامبر امسال را به دنبال داشته باشد.

از طرف دیگر تحلیلگران بانک سیتی گروپ می‌گویند اگر توافقی در مورد برنامه هسته‌ای ایران حاصل شود، این کشور می‌تواند بین آوریل تا می ۵۰۰ هزار بشکه در روز به عرضه جهانی نفت اضافه کند. به گفته لوئیز دیکسون، تحلیلگر انرژی، ایران می‌تواند تولید خود را به سرعت، در عرض ۴ تا ۶ ماه افزایش دهد و همچنین در صورت لغو تحریم‌ها، مقادیر قابل توجهی نفت در انبارها برای عرضه در بازارهای بین‌المللی دارد.

امین محمودی؛ خبرنگار اقتصاد بین الملل