تئاتر، هنر خاموش اردبیل/مسئولان با فرهنگ و هنر سنتی بیگانه‌اند

محمد سیمزاری در حاشیه اجرای نمایش «سسیمی آلدی آپاردی آی» در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: با توجه به گذر نسل امروز از دوره سنت به مدرنتیه و پسامدرن لازم است برخی باورها و سنت‌های اشتباه دور ریخته شده و باورهای اصیل که اتفاقاً ریشه در فرهنگ و هنر سنتی مناطق مختلف کشور دارد، وارد چرخه تولید محتوا و تولید آثار هنری شود.

وی بیان افسانه و داستان‌های قدیمیان را به زبان امروزی یکی از الزامات قابل توجه در راستای اعتلای فرهنگ بومی عنوان و اضافه کرد: اگر ما امروز نمی‌توانیم همه افسانه‌های اساطیری در دوره‌های مختلف را به همان زبانی که در گذشته پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها دور کورسی نقل می‌کردند، اجرا کنیم در عوض می‌توانیم با گرایش به سمت زبان نسل امروز و تغییر کالبد این افسانه‌ها با حفظ ماهیت رسالت خطیر خود را به عنوان حافظان فرهنگ اصیل و هنر سنتی ایفا کنیم.

کارشناس تئاتر استان هنرمندان امروز را ناقلان هویت گذشتگان دانست و گفت: اگر امروز قرار بر این باشد که هنرمندان هنر ما را از نسلی به نسل دیگر منتقل نکنند در واقع همه هویت ما در قصه‌ها باقی خواهد بود اما با همه این حال هنرمندان در رشته‌های هنری مختلف سعی در تبیین کیستی و چیستی گذشتگان ما که فراموش نشدنی است، به آیندگان دارند.

بی‌برنامه بودن هنر اردبیل را فلج کرده است

سیمزاری با بیان اینکه در وهله اول بی برنامه بودن لطمه بزرگی به هنر اردبیل وارد کرده است، اضافه کرد: در این برهه که هنرمندان قدری در استان اردبیل در رشته‌های هنر نمایشی فعالیت دارند باید به فکر نجات تئاتر اردبیل بود.

وی دیگر مانع موجود در مسیر رشد تئاتر اردبیل را بر روی کار بودن افراد کم سواد عنوان و تصریح کرد: عمده مشکل هنرمندان ما در عرصه تئاتر و هنرهای نمایشی اخذ مجوز و برخی موانع خرد و کلان مسیر پیشرفت در این رشته است چه بسا که هم اکنون بسیاری از نمایشنامه‌ها توسط هنرمندان نوشته شده اما به دلیل نبود حمایت در حد یک نمایشنامه باقی مانده است.

این مدرس و کارشناس فرهنگی ادامه داد: در دستگاه‌های فرهنگی و هنری باید نیروهایی به کار گرفته شوند که تخصصی در یکی از رشته‌های هنری داشته و اشرافیت کامل به فرهنگ داشته باشند تا بدین ترتیب هنر اردبیل به ویژه تئاتر در مسیر توسعه قرار گیرد.

نمایش سارای جز آثار فاخر بومی 

کارشناس تئاتر اردبیل ادامه داد: این روزها نمی‌توان گفت هر کتابی برای یک بار خواندن می‌ارزد چون کتاب بی خود زیاد است و عمر انسان کم‌، همانطور نمی‌توان گفت هر نمایشی برای یکبار دیدن می‌ارزد، لیکن نمایشی که حسن شیخ زاده تحت عنوان سارای کارگردانی کرده، به دیدنش می‌ارزد.

سیمزاری افزود: لیکن اولین گام کارگردانی انتخاب متن خوب است، متنی که هم به لحاظ محتوا (تفکر حاکم) هم به لحاظ فرم و قالب خوب و پسندیده باشد و گام دوم اینست که کارگردان تفکر خود را به عنوان نویسنده دوم متن بر آن بیفزاید.

وی در بررسی نمایش سارای گفت: در عین حال که نمایش سارا از جوشش و تحرک و تفکر پر بود، موسیقی و حرکات موزون که لحظات پر محتوا، اندوه و ناامیدی، خشم و خزان را به زیبایی در آن به تصویر کشیده شده بود هم به زیبایی اثر افزوده بود.

این کارشناس همچنین در مورد این اثر خاطرنشان کرد: نمایشی که در آن دیالوگ‌های شعر گونه را حرکت و آوا و موسیقی، همراهی می‌کرد و اثری که در لحظاتی مخاطب خود را درگیر انتزاع کرده و قدرت تخیل و خلاقیت او را شکوفا می‌کرد همه اینها ویژگی بارز این اثر هنری بود.

سیمزاری گریزی به افسانه سارای و روایت‌های مختلف در مورد این افسانه زد و گفت: سارای قصه فولکور ماست، لیکن این بار سارای افسانه که از زیستن در قصه‌ها و افسانه خسته است می‌خواهد از دنیای افسانه‌های سنتی پا به دنیای مدرن ما بگذارد اما غلبه موسیقی بسیار خوب بر متن، به جای اینکه بر غنای تفکر بیفزاید فکرها را به سمت خود کشیده بود.

وی ادامه داد: اجرای زیبا و تفکر برانگیز فیزیکال و موزیکال یک «نثر نزدیک به شعر» را توسط بازیگری شاهد بودیم با بدنی منعطف که برای ما اوقاتی می‌ساخت که هر لحظه اش تابلویی زیبا بود اما بیننده را به این فکر فرو می‌برد که این کار را می‌شد دراماتیک کرد و تفکرات فلسفی زیادی در آن جای داد بی آنکه مخاطب خسته شود.

این پژوهشگر در مورد کارگردان اثر اذعان کرد: حسن شیخ‌زاده یکی از بهترین‌های نسل جدید تئاتر شهر ماست که می‌توانست با مشورت نویسنده ویژگی‌های دراماتیک کار را افزایش داده و آنرا به ماهیت تئاتر نزدیک تر کند اما حیث‌المجموع کاری که از گروه هنری وی دیدیم کاری ارزشمند بود.

سنگ‌اندازی در عرصه هنر باب شده است

حسن شیخ زاده، کارگردان نمایش سارای نیز گفت: با توجه به اینکه اجرای نمایش سارا از بهمن ماه سال گذشته در استان آغاز و ایده ساخت آن در گروه هنری مطرح شده بود اما سعی داشتیم نمایش را از حالت کوتاه آن به یک اثر هنری متفاوت و موزیکال تبدیل کنیم که خوشبختانه در این زمینه موفق بودیم.

وی به کم و کیف ساخت نمایش سارا اشاره و اذعان کرد: از مرداد ماه امسال تمرین تئاتر و نمایش سارا به صورت جدی آغاز شد که در نهایت با تاثیرپذیری از قلم نویسنده اثر نمایش را طوری طراحی کردیم که داستان از زبان رودخانه بوده و شکلی روایتی به خود بگیرد.

این کارگردان افزود: با توجه به اینکه از افسانه سارای در اردبیل روایت‌های مختلفی را شنیدیم و آثار متفاوتی را دیدیم اما اثر گروه هنری ما نه تئاتر بلکه بر پایه اثری پرفورمنس بود تا روایتی متفاوت را از این افسانه شاهد باشیم.

شیخ‌زاده درون‌مایه شاعرانه و نظم‌گونه نمایش سارا را یادآور شد و ادامه داد: به تصویر کشیدن عشق در این نمایش هدف اصلی بود اگر چه قالب اثر شاید تفاوت زیادی با آثار نمایشی و هنری قبلی داشت اما خوشحالیم که توانستیم اثری با کمک عوامل این نمایش طراحی و بر روی صحنه ببریم که رضایت حداکثری مخاطبان استان را به دنبال داشته باشد.

وی همچنین خاطرنشان کرد: در این اثر عوامل زیادی همراه بوده و بسیاری نیز از همراهی گروه هنری ما امتناع کردند که ما به این وضعیت در استان عادت داریم چرا که معتقدیم هنر اردبیل متأسفانه درگیر برخی تفکرات کهنه است که تنها راه نجات آن شاید صلح با هنرمندان و زیرسازی هنری به ویژه هنرهای نمایشی در منطقه باشد.