چشمه‌های جوشان از دل زمین معجزه‌ای در طبیعت اردبیل

خبرگزاری مهر -گروه استان‌ها؛ نسرین آذرکیش: اردبیل از دیرباز محل مسافرت و گشت و گذار بسیاری از مسافران و گردشگران بوده است اما این‌جا فقط هوای خنک تابستانی، برف سنگین زمستانی و نمای زیبای طبیعی حرف نمی‌زند بلکه باید برای دیدن زیباترین و بکرترین جاذبه‌های گردشگری اردبیل، باید طولانی بودن راه را به جان بخرید و لذت شنا در چشمه‌های آبگرم را از نزدیک تجربه کنید.

آب معدنی از جمله پدیده‌های جذاب گردشگری و پزشکی است که آب گرم از زمین خارج می‌شود و به خاطر درصد بالای مواد حل شده آب معدنی برخی از افراد به عنوان درمان از آن استفاده می‌کنند و از گذشته تا کنون همواره مورد توجه قرار گرفته است و استان اردبیل با وجود چشمه‌های آبگرم، بزرگ‌ترین مرکز «توریست-درمانی» در کل ایران است.

اردبیل ۱۱۸ دهانه چشمه معدنی دارد که گرم‌ترین آب مربوط به چشمه‌ی «شابیل اردبیل» در «لاهرود»، اسیدی‌ترین آب مربوط به چشمه «قورتورسویی» در جنوب «مشکین‌شهر» و بلندترین چشمه، چشمه «گاومیش» در سرعین است.

آب گرم‌های معدنی موجود در استان اردبیل در شهرهای سرعین، نیر، خلخال، مشگین شهر، گیوی و اردبیل پراکنده اند که علی رغم داشتن خواص درمانی لحظات مفرح و شادابی را برای شما و خانواده‌هایتان فراهم خواهند کرد.

از مجموعه آبگرم‌های استان اردبیل، آبگرم‌های سرعین و مشگین شهر بیشتر اقبال عمومی داشته و سالیانه بیش از یک میلیون نفر از آنها استفاده می‌کنند، در این گزارش به ترتیب بهترین آبگرم‌های این شهرستان‌ها معرفی خواهیم کرد تا در صورت سفر به استان اردبیل آشنایی کامل با آبگرم‌ها داشته باشید.

سرعین در ۲۵ کیلومتری شهر اردبیل، شهری کوچک با آب و هوای سرد و کوهستانی است که اتفاقاً به دلیل وجود چشمه‌های آب گرمش دارای شهرت است و هر ساله به ویژه در فصل تابستان، گردشگران زیادی را از اقصی نقاط کشور و همچنین از میان کسانی که به قصد ایرانگردی به کشورمان سفر می‌کنند، به خود جذب می‌کند.

گاومیش گلی؛ مرتفع‌ترین آبگرم سرعین

گاومیش گلی یکی از ۱۲ چشمه آب گرم شهرستان سرعین است که پیش از آنکه استفاده بهینه از آن بدین شکل صورت گیرد، بعد از اینکه مقداری از حرارت آب کاسته می شده است، گاومیش‌ها در داخل استخر می‌خوابیدند و بدین سبب از آن به بعد نام این حوضچه به آبگرم گاومیش گلی معروف شد.

بر اساس گزارش‌ها عمر آن به هزاره‌ها می‌رسد و حدود یک قرن از عمر احداث استخر آن می‌گذرد و به عنوان یکی از جاذبه‌های اصلی گردشگری شهر سرعین محسوب می‌شود با اینکه این استخر در طول دهه‌ها بارها تعمیر و تجهیز شده اما همچنان لذت آبتنی در استخر روباز در گاومیش گلی باقی مانده است.

از جمله قدیمی ترین و پر آب ترین آبگرم‌های کشور بوده و از نظر آبدهی و وسعت سر آمد آبگرم‌های سرعین است، به طوری که حتی مجتمع‌های لوکس آبدرمانی نیز از تراکم مراجعان در مقابل درب آن نکاسته است.

آبگرم گاومیش گلی استخری به طول ۲۵ متر و عرض ۱۷ متر یعنی حدود ۴۰۰ متر مساحت با عمق ۱۳۰ سانتی متر داشته است و اطراف آن را با دیواری بلند محصور کرده اند. اظهارات متفاوتی در احداث اولیه این دیوار در بین اهالی این منطقه مطرح است، به طوری که به عقیده برخی این آبگرم در سال ۱۳۲۹ دیوار کشی و استخر کنونی ساخت شده است.

آب گاومیش گلی ترش مزه بیرنگ و کمی بودار است، آنیون‌های آن کربنات، بیکربنات، کلروره، سولفات و کاتیون‌های آن کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم است.

هدایت الکتریکی برای ۲۵ درجه حرارت ۱۳۰۰ و PH آن ۵۸/۶، باقیمانده مواد خشک شده از تبخیر آب آن ۶۸۷ میلی گرم در لیتر بوده و آب آن در ردیف آب‌های کلروره، بیکرنات سدیک و کلسیک گرم است.

آبگرم گاو میش گلی به علت داشتن ترکیب کلر و بی کربناته سدیک و کلسیک برای درمان بیماری‌های عمومی، بیماری‌های سیستم حرکتی (دردهای مزمن روماتیسمی) و بیماری‌های زنان، خنازیر و بیماری‌های قلبی و نیز تقویت عمومی بدن قابل استفاده است.

در ۲۸ کیلومتری غرب اردبیل در دامنه کوه سبلان درست در منطقه‌ای که زمستان‌ها دمای زیر صفر درجه برای ساکنان آن دمای عادی تصور می‌شود استخر آب گرمی واقع شده است که نزدیک به ۵۰ درجه گرما دارد.

بش باجیلار؛ قدیمی ترین آبگرم سرعین

آبگرم بش باجیلار در سال ۱۳۷۳ با مشارکت مسئولین استان و اداره کل امور آب استان به زیر بنای ۱۵۰۰ متر مربع در قسمت شمالی سرعین احداث و افتتاح شده است که از لحاظ گنجایش دومین آبگرم و از قدیمی‌ترین آب‌گرم‌های سرعین است.

وجه تسمیه نام آن به خاطر جوشیدن آبگرم از پنج مظهر در محل چشمه بوده که به آن «پنج خواهر» یا همان بش باجیلار به زبان ترکی نسبت داده شده است البته بنا به گفته اهالی این آبگرم در میان اهالی قدیمی سرعین به «دره لر سویی» نیز معروف بوده است.

این مجتمع آبدرمانی دارای استخر بزرگی به مساحت ۲۸۸ متر مربع با عمق ۱۴۰ سانتی متر بوده و دمای آب در داخل استخر در حدود ۳۵ درجه با ظاهری کدر، کمی ترش مزه و کمی بودار است.

از آنیون‌های موجود در آن می‌توان به بی‌کربنات، کلرور، سولفات و از کاتیون‌های آن به کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم اشاره کرد. ترکیب آب از نوع کلرو بیکربنات سدیم و گرم است که برای درمان بیمارهای عمومی و تسکین دردهای عصبی و مفصلی مفید است.

این آبدرمانی از لحاظ دسترسی مسیر بسیار راحت دارد و در کنار آبدرمانی گاومیش گلی قرار دارد.

آبگرم ژنرال؛ مسکنی برای دردهای عضلانی

در زمان‌های گذشته در دوره جنگ جهانی اول که روس‌ها به آذربایجان آمده بودند، یک ژنرال روسی جراحات و درد پای خود را در مدت اقامت خود در شهر سرعین با استفاده از آب چشمه ژنرال بهبود بخشید، به این خاطر به این چشمه آبگرم ژنرال می‌گویند.

دمای آب در این آبگرم ۴۴ درجه سانتی گراد و کمی ترش مزه و بی رنگ است و آبدهی آن در ثانیه به ۵/۵ لیتر می‌رسد. میزان املاح معدنی آبگرم ژنرال از نوع بیکربنات، کلرور، سولفات و کاتیون‌های آن از سدیم، پتاسیم، منیزیم و کلسیم تشکیل شده است.

آب آبگرم ژنرال سرعین از کف حوضچه‌ای به قطر ۵.۲ متر خارج می‌شود از امکانات این آبگرم می‌توان به رختکن با سنگ مرمر سفید، سرویس بهداشتی و چهار دوش جهت استحمام اشاره کرد که حوض آن تقریباً مسقف بوده و فقط قسمت‌هایی از آن جهت تخلیه بخار و تهویه هوای داخل باز گذاشته است و آب اضافی حوض از قسمت‌های جنوبی به خارج جریان یافته و تخلیه می‌شود.

آب چشمه ژنرال برای تسکین دردهای عضلانی و رماتیسم مناسب است.

مسیر دسترسی به این آبگرم در استان اردبیل، سرعین، میدان گاومیش گلی، خیابان ژنرال، بلوار شریعتی واقع شده است.

چشمه آبگرم پهنلو؛ جایگزین محصولات زیبایی

یکی از آبدمانی های که توانسته یک محیط جذاب و دلچسب برای مسافران در شهر سرعین ایجاد کند، آبدرمانی پهنلو یا همان آبدرمانی ارشاد است.

این آبگرم در شمالی‌ترین نقطه شهر سرعین واقع شده است و به صورت دائمی و جوشان در جریان است و حالت نیمه اسیدی دارد. آبدهی چشمه ۱,۸ لیتر در ثانیه به صورت دائمی و دمای آن در حوض ۳۷ درجه سانتی است و رنگ آن مایل به سبز بوده و آنیونها و کاتیون‌های مهم آن کلرور، سولفات، سدیم و پتاسیم بوده که آب آن در ردیف آب‌های کلر و بی‌کربنات سدیم است.

آبی که در حوضچه این آبگرم جمع می‌شود باعث بهبود عملکرد دستگاه گردش خون شده و مویرگها و عروق پوستی را باز نموده و خون زیر پوستت می‌دود. که باعث سرخ و سپیدی صورتت شده و زیبایی و طراوت خاصی به شما می بخشد که به نوعی جایگزین محصولات زیبایی می‌شود.

خدمات ویژه این آبدرمانی شامل قسمت ماساژ، بوفه و کافی شاپ بوده و همچنین شامل دو مجموعه مجزا بانوان و آقایان و به صورت همزمان با امکانات مجهز است‌.

مسیر دسترسی به این آبگرم انتهای خیابان ولیعصر – ابتدای جاده سلامت سرعین است.

آبدرمانی ۹ چشمه؛ تازه ساخت ترین آبگرم معدنی سرعین

مجتمع آبدرمانی ۹ چشمه سرعین یکی از بهترین و تازه ساخت ترین آبگرم‌های معدنی این شهر می‌باشد، که با فضا و تجهیزات مدرن لقب مرتب ترین و پاکیزه‌ترین آب درمانی سرعین را در میان مراجعه کنندگان از آن خود کرده است. جالب است بدانید که در ساخت مجموعه این آبگرم از شیشه به جای سرامیک استفاده شده است.

این آبگرم تمامی ۹ چشمه آب گرم سرعین را در خود جای داده و با تنظیم حرارت آب‌ها در یک سطح لذت کامل را برای شما فراهم می‌نماید.

دمای آب‌ها در حدود ۳۵ درجه بوده که مطلوب بدن ماست. برخورد مناسب و تمیزی و بهداشت و امکانات خوب این مجموعه آن را تا رتبه سوم بهترین آب‌های معدنی سرعین بالا آورده است.

در این آبگرم همزمان خانم‌ها و آقایان می‌توانند استفاده از آب گرم را در استخرهای مجزا تجربه کنند. پس با خانواده می‌توانی با خیال راحت به آنجا مراجعه نمایی و وقت بگذرانی. این مجموعه در شهر توریستی چشمه‌های آب گرم سرعین، اول مسیر سلامت، جنب رستوران هواپیما، مجموعه آب درمانی مدرن ۹ چشمه قرار گرفته است و از ساعت ۸ صبح تا ۱ نیمه شب در خدمت تمامی مراجعه کنندگان است و علاوه بر استخر، سالن بدنسازی نیز دارد.

آبگرم ایرانیان؛ مدرن ترین آبدرمانی سرعین

یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های آبگرم در شهر سرعین آبگرم ایرانیان که دارای خواص درمانی برای دردهای مفاصل، بیماری‌های پوستی و تسکین اعصاب و روان است. این مجموعه دارای امکانات استخر آبگرم، استخر آبدرمانی معمولی و vip، استخر کودک، جکوزی گروهی، سونای خشک، بخار و سرسره آبی در دو قسمت مجزا برای بانوان و آقایان به صورت هم‌زمان است. ساعت کاری آبگرم ایرانیان همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۲۴ شب است. مرکز آبگرم ایرانیان به سیستم ضدعفونی کننده و سیستم تهویه هوا مطبوع مجهز و دسترسی به امکانات رفاهی پارکینگ رایگان، کافی‌شاپ و بوفه در داخل مجموعه وجود دارد.

آبگرم ایرانیان در ابتدای ورودی شهر سرعین واقع شده و با مرکز شهر ۵ دقیقه فاصله دارد. در این مجموعه رستوران وجود ندارد و در صورت تمایل می‌توانید بعد از تفریح به رستوران‌های مرکز شهر سرعین مراجعه نمائید.

این آبگرم در سرعین- ورودی اول شهر سرعین- شرکت تفریحی توریستی آبدرمانی سرعین ایرانیان قرار دارد.

آب درمانی سبلان؛ اولین مجتمع آب درمانی ایران دارای استاندارد جهانی

آبگرم سبلان نخستین مجموعه درمانی است که در مرکز شهر قرار دارد همچنین این مرکز بزرگترین مرکز آبدرمانی در خاورمیانه است.

آبگرم آن خاصیت درمانی برای اسپاسم‌های عضلانی، بیماری‌های پوستی و بیماری‌های مفصلی دارد. این مجموعه در دو قسمت جداگانه برای استفاده آقایان و بانوان همه روزه از ساعت ۸ صبح تا ۲۴ فعالیت دارد و دوش‌های انفرادی و رختکن و حوضچه کودکان و جکوزی و سونا و استخرهای متعدد از ویژگی‌های آن است.

آبگرم سبلان در سرعین، خیابان دانش، روبروی هتل بین المللی لاله سرعین قرار دارد.

آب گرم قهوه سویی؛ اعجاز طبیعت سرعین

درباره تاریخچه این آبگرم در کتاب «آب‌های معدنی آذربایجان و آب و لجن دریاچه رضائیه» آمده است: قهوه خانه یعقوب، در قسمت بالای دهستان سرائین در کنار جاده قرار دارد و از یک تالار عمومی و یک ایوان و دو اطاق خصوصی و یک باغچه به مساحت تقریباً هزار متر تشکیل یافته است. این قهوه خانه، مهمترین مهمانخانه و مسافرخانه سرائین بشمار می‌رود.

در باغچه این قهوه خانه یکی از چشمه‌های آب کانی از زمین خارج می‌گردد. این چشمه در وضعیت کنونی قابل استفاده ترین آبگرم سرائین است. از این لحاظ که چشمه در داخل باغچه کوچک محصوری قرار گرفته و در مظهر آن استخر سیمانی بسیار تمیزی ساخته اند و چون برای آب تنی در آن بایستی مبلغ ۳ ریال به قهوه چی پرداخت، فقط طبقه نسبتاً متمکن از آن استفاده می‌نمایند.

آبگرم و قهوه خانه از سال ۱۳۴۱ به بعد توسط محمد کشی زاده اقدام به بازسازی قهوه خانه و کاشی کاری استخر آبگرم به صورت سنتی کرد. در سال ۵۸، آب‌های معدنی ملی اعلام گردید و مالکیت آن به شرکت آب منطقه‌ای واگذار گردید.

در سال ۱۳۸۷، چشمه آب گرم قهوه سویی توسط شرکت سرمایه گذاری قهوه سویی سرعین به صورت اجاره بلند مدت از ارگان‌های مربوطه تحویل گرفته شد و با تخریب ساختمان‌های قدیمی آبگرم‌های قهوه سویی (برای مردان) و آب چشم (برای خانمها) شروع و فاز اول آن شامل دو مجموعه استخر جدا از هم برای استفاده همزمان خانم‌ها و آقایان در سال ۱۳۸۹ افتتاح شد.

مجتمع هتل آب درمانی قهوه سوئی را با آب تیره مانند قهوه و ترش مزه اش می‌شناسند. البته خواص بی نظیرش در درمان درد مفاصل و و رماتیسم و تمدد اعصاب و معالجه آماس باعث معروفیت آن شده است. در این مجموعه یک رستوران مدرن و بسیار بزرگ و حمام و سرویس بهداشتی موجود است و محیطی تمیز و بهداشتی دارد و ۲۴ ساعته باز است.

حس خوب و آرامش بخش این چشمه بیش از بقیه آب‌های معدنی منطقه است و این را مدیون رسوبات آهن و کلر بی کربناته کلسیک گاز دار است که باعث آرامش بیشتر بدن شما می‌شود. این آب گوگرد و گاز هیدرید گوگرد ندارد و بنابراین بوی زننده‌ای ندارد و شما می‌توانید مدت طولانی‌تری در آبگرم ویژه این آب استراحت کنید.

آبگرم قهوه سویی سرعین از نظر رده بندی شیمیایی جز آب‌های بیکربناته سدیک و کلروره کلسیک آهن دار می‌باشند. این آب‌ها در نتیجه تأثیر گاز کربنیک در اکسیدها، هیدرات‌ها و کربنات‌های آهن در محیط احیاءکننده به وجود می آیند.

در ترکیب آب‌های گرم سرعین آهن سیلیسی و انیدرید کربنیک (CO۲) موجود می‌باشد. لذا طعم فلزی ترکیبات آهن و گزندگی دی اکسید کربن را دارد. در روی سنگ‌های مخزن و مجرای آب رسوب زرد و قرمز رنگی وجود دارد که حاکی از وجود اکسید آهن است. این آبگرم بر خلاف تصور همگان، فاقد گوگرد و گاز H۲S بوده و بنابراین بی بو است.

آبگرم قهوه سویی از نظر ترکیب شیمیایی هم در گروه آب‌های کلربیکربناته کلسیک گازدار حاوی رسوبات آهن قرار دارد و خیلی گرم است که مقدار تسکین دردهای مفصلی بوده و استحمام در ان آرام بخش است.

phآب این مجتمع ۶/۵۴و مقدار مواد باقیمانده خشک شده از تبخیر آب ۶۵۹ میلی گرم در لیتر است. آب آن کمی ترش مزه و بی رنگ و از آب‌های بی کربنات سدیک است.

این آبگرم در سرعین، بالاترازمیدان گاو میش گلی در هتل آپارتمان قهوه سوئی سرعین قرار دارد.

ساری‌سو؛ آبگرم سنتی در دل سرعین

چشمه آبگرم ساری سو که خاصیت اسیدی دارد و دمای آن ۴۵ درجه سانتی‌گراد است، آب این چشمه برای درمان دردهای رماتیسمی و مفصلی مفید است و موجب گشاد شدن رگ‌های خونی و کند شدن ضربان قلب می‌شود. آب معدنی ساری سو فعالیت دستگاه گوارش و کلیه را زیاد می‌کند.

آبگرم ساری سو این چشمه به دلیل رسوب املاح در سنگ‌های اطراف آن به رنگ زرد به این نام شناخته می‌شود. (ساری در زبان ترکی یعنی زرد رنگ و سو یعنی آب) البته رنگ این آب سبز پسته ای است و برای درمان آماس و تورم و درد مفاصل و تمدد اعصاب مناسب است و استخر آن سنتی است.

نکته جالب این آب گرم این است که روزها مخصوص آقایان و شب‌ها در اختیار خانم‌ها است و سال‌ها است که این نظم رعایت شده است و بانوان تا نیمه شب در این استخر می‌آسایند و لذت می‌برند. این آب گرم سرعین در انتهای خیابان ولیعصر در کنار میدان ساری سو قرار دارد.

وجود چشمه‌های طبیعی در استان اردبیل زیبایی‌ها و جاذبه‌های گردشگری این استان را چندین برابر کرده است که در اکثر فصول مملو از مسافران و گردشگران بوده است، اما در ۲ سال گذشته شیوع کرونا گردشگری را تقریباً به سمت رکود کشانده بود که امسال با کنترل این بیماری حضور مسافران و گردشگران در این استان رونق یافته است.