واکاوی آتش بس دوماهه در یمن/ ریاض در جستجوی خروج از باتلاق

خبرگزاری مهر-گروه بین الملل: هانس گروندبرگ فرستاده سازمان ملل در امور یمن از موافقت طرف‌های یمنی با طرح آتش‌بس دو ماهه در این کشور خبر داد.

این توافق به مدت ۲ ماه از ۲ آوریل تا ۲ ژوئن ۲۰۲۲ اجرا می‌شود که این زمان قابل تمدید است. هدف از این آتش‌بس فراهم کردن فضای مناسب برای رسیدن به راه‌حل مسالمت‌آمیز برای بحران و نه فرصت دادن به طرف‌ها برای تجدید قواست.

به موجب این توافق، این آتش‌بس شامل توقف همه عملیات نظامی زمینی و هوایی و دریایی داخل و خارج یمن و توقف همه عملیات جاری در میدان می‌شود.همچنین ۱۸ کشتی حامل مشتقات نفتی در دو ماه آتش‌بس به بندر الحدیده می‌رسد.در این مدت فرودگاه صنعا نیز فعالیت خود را به صورت محدود از سر می‌گیرد و هفته‌ای دو پرواز تجاری به مقصد اردن و مصر خواهد داشت.

به موجب این سند، به محض اجرای آتش بس، نماینده سازمان ملل از طرف‌های نزاع برای تشکیل جلسه جهت بازکردن مسیرها در استان تعز و دیگر استان‌ها برای تسهیل تردد شهروندان غیر نظامی دعوت می‌کند. همچنین طرف‌های نزاع با نماینده سازمان ملل پیشنهادها درباره گام‌های بعدی برای توقف جنگ را بررسی می‌کنند.

درباره راه‌ها و چارچوب زمانی این آتش بس پس از ۲۴ ساعت از اعلام فرستاده ویژه اجرایی می‌شود. طی ۲۴ ساعت همه طرف‌های مسئول به یگانهای نظامی تحت امر خود، توقف تمامی حملات و ترک مخاصمه را اعلام خواهند کرد درباره راه‌ها و چارچوب زمانی این آتش بس پس از ۲۴ ساعت از اعلام فرستاده ویژه اجرایی می‌شود. طی ۲۴ ساعت همه طرف‌های مسئول به یگانهای نظامی تحت امر خود، توقف تمامی حملات را اعلام خواهند کرد.

این آتش بس با موافقت طرفین قابل تمدید است. همچنین طرفین افسران رابطی را برای همکاری با دفتر فرستاده ویژه دبیر کل در امور یمن در تمامی جنبه‌های آتش بس از جمله جنبه‌های نظامی، برای حمایت از رعایت و احترام به آتش بس تعیین خواهند کرد. اگر چه هیچ نظارت مستقلی وجود نخواهد داشت اما دفتر نماینده سازمان ملل در امور یمن، هماهنگی مورد نیاز طرفین برای کمک به اجرای آتش بس را به عمل خواهد آورد.

محمدعلی الحوثی عضو شورای عالی سیاسی یمن در توئیتی با بیان اینکه آتش بس اعلامی از سوی فرستاده سازمان ملل اعتبار خود را با اجرایی شدن به دست خواهد آورد، از ملت یمن خواست هوشیار باشند و جانب احتیاط را رعایت کنند.

از سویی «محمد عبدالسلام»، رئیس تیم مذاکره کننده انصارالله از اعلام آتش بس از سوی سازمان ملل استقبال کرد و افزود که به موجب این آتش بس عملیات نظامی متوقف می‌شود، فرودگاه بین‌المللی صنعا بازگشایی می‌شود و همچنین امکان ورود تعدادی کشتی به بندر الحدیده برای سوخت‌رسانی در طول دو ماه آینده مهیا می‌شود.

اما اینکه چه شد که متجاوزان تن به این آتش بس دادند را باید در میدان جنگ جستجو کرد. در واقع زمانی ائتلاف سعودی تن به آتش بس داد که ضربات ارتش و کمیته‌های مردمی آنها را به زانو درآورده است به ویژه که مقامات صنعا درباره تشدید حملات در صورت ادامه این وضع هشدار دادند. در واقع حملات ویرانگر و سخت انصارالله یمن به عمق عربستان بود که سبب روی آوردن مقامات ریاض به سازمان ملل برای توقف این حملات شد.

عربستان و حامیان آن هر آنچه در توان داشتند برای اینکه معادلات را به نفع خود رقم بزنند به کار گرفتند اما کاری از پیش نبردند. در واقع عربستان و متحدانش در ششم فروردین سال ۱۳۹۴ برابر با ۲۶ مارس ۲۰۱۵ با تشکیل ائتلاف در عملیات موسوم به طوفان قاطعیت رویاهایی را در سر داشتنند که با مقاومت مردم یمن نقش بر آب شد.

به همان اندازه که انسجام در دولت نجات ملی مستقر در صنعا وجود دارد در نقطه مقابل شاهد جمع اضداد هستیم یعنی هم امارات و عربستان با هم اختلاف نظر دارند و هم عناصر سرسپرده آنها به هم رحم نمی‌کنند.

این آتش بس فرصتی برای متجاوزان به یمن است تا در محاسبات خود تجدید نظر کنند تا صلح دائمی و فراگیر در یمن ایجاد شود. در واقع آتش بس دوماهه فرصت طلایی برای برقراری صلح پایدار است این آتش بس فرصتی برای متجاوزان به یمن است تا در محاسبات خود تجدید نظر کنند تا صلح دائمی و فراگیر در یمن ایجاد شود. در واقع آتش بس دوماهه فرصت طلایی برای برقراری صلح پایدار است.

در واقع هشدار مقامات صنعا مبنی بر حملات کوبنده‌تر و دردناک‌تر، پیام روشنی به سعودی‌ها منتقل کرد که استمرار گزینه نظامی و فرسایشی کردن آن نه تنها یمنی‌ها را به تسلیم وانداشته بلکه هر چه جنگ طولانی‌تر شده است، ارتش و کمیته‌های مردمی یمن در همه ابعاد نظامی قوی‌تر شده و توانسته اند پاسخ مهلک تری به متجاوزان بدهند. روند جنگ طی هفت سال گذشته ثابت می‌کند که صنعا با تولید انواع موشک و پهپاد و بهینه سازی تسلیحات موجود در انبارها رفته رفته معادله قدرت را بر متجاوزان تحمیل کرد.

علاوه بر حملات در عمق عربستان، به عملیات‌های موفقی باید اشاره کرد که شرایط را برای ائتلاف سعودی سخت و سختر کرد. اوضاع اقتصادی و هزینه‌های سنگینی که جنگ یمن بر متجاوزان تحمیل کرده است را هم باید مورد توجه قرار داد که همه این عوامل سبب شد که سعودی‌ها تن به آتش بس بدهند. بخش اعظم هزینه‌های جنگ یمن برعهده عربستان است به ویژه که برخی کشورهایی که وارد ائتلاف تحت رهبری عربستان شدند با پول وارد شده اند و ریاض بهای آنرا پرداخت کرده که این بر مشکلات اقتصادی عربستان افزوده است.

بخش زیادی از ذخایر مالی عربستان صرف قراردادهای تسلیحاتی باج گیرانه آمریکا شده است و بیشتر پروژه‌های زیرساختی آن متوقف شده و دچار کسری بودجه شدید شده و به وام گیری روی آورده است.

طولانی شدن جنگ سبب شد تا ارتش و کمیته‌های مردمی یمن با بهینه سازی موشک‌هایی که در اختیار داشت و ساخت و رونمایی از دستاوردهای جدید نظامی خود همچون موشک‌های بالستیک با برد بیشتر و همچنین مدل‌های مختلف و پیشرفته پهپادهای انتحاری، علاوه بر تغییر موازنه جنگ در صحنه میدانی، جنگ را به عمق خاک عربستان بکشاند و تأسیسات نفتی چون آرامکو و پایگاه‌های نظامی این کشور را هدف قرار دهد.

هرچند باید یک موضوع را هم در نظر گرفت و آن نیرنگ ائتلاف متجاوز علیه یمن است و اینکه اجازه دوام آتش بس را نخواهد داد و آنرا نقض خواهند کرد و به عبارت دیگر به دنبال یافتن فرصتی برای رها شدن از زیر ضربات مهلک ارتش و کمیته‌های مردمی یمن هستند؛ اما به نظر می‌رسد که این بار اوضاع متفاوت با شرایط قبل است و در واقع ضربات مهلک یمنی‌ها کار را برای متجاوزان به شدت سخت کرده است.

این آتش بس برای انصارالله و مردم یمن یک دستاورد بزرگ محسوب می‌شود. این آتش بس نقش مهم انصارالله در یمن را اثبات می‌کند. مردم یمن با استفاده از هوش بالا و تکیه بر توانمندی‌های داخلی خود، معادلات نبرد را به طور کامل دگرگون کردند.

هر چند صنعا از آتش بس دوماهه استقبال کرده است اما ارتش و کمیته‌های مردمی یمن تاکنون با تکیه بر توانمندی داخلی خود ثابت کرده اند که در صورتی که ائتلاف سعودی و عناصر وابسته به آن در سمت صلح گام برندارد و آتش بس را نقض کنند، عاقبت سختی در انتظار متجاوزان خواهد بود. هدف قرار دادن تأسیسات و مراکز نظامی و اقتصادی حیاتی نمونه بارزی از این توانمندی هاست.