اسماعیل امینی شاعر، طنزپرداز، پژوهشگر و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره هفته هنر انقلاب و در پاسخ به این سوال که هنر انقلابی امروز تا چه اندازه در انجام ماموریت خود که معرفی ارزش‌های انقلابی است موفق بوده، گفت: از نگاه من طرح این دیدگاه که هنر انقلاب اسلامی، بیانگر ارزش‌های انقلابی است، خیلی دقیق نیست. اگر قرار باشد این اتفاق رخ دهد پس هنر انقلابی ظرف و قالبی برای انتقال یک پیام از پیش آماده شده برای مخاطب است که البته نام آن دیگر هنری نیست بلکه اثری رسانه‌ای و تبلیغاتی است. این فرم از پیش تعیین‌شده اغلب توقعی است که اهل سیاست از آثار هنری دارند و می‌خواهند هنرمندان پیام‌های مورد نظرشان را در قالب زبان هنر نقاشی، تئاتر، پوستر، موسیقی، شعر و ارائه کند که این روش نه موثر است و نه ماندگار.
وی افزود: بیان رسانه با بیان هنری که دارای نظام زیباشناسی است، تفاوت دارد. ضعف اصلی کارهای هنری که با بودجه عمومی شکل می‌گیرد هم همین نکته است. طراحان و سفارش‌دهندگان به دلیل عدم آشنایی با بیان هنری، تنها آمار تولید آثار سطحی را بالا می‌برند.
این شاعر در ادامه گفت: در تعریف هنر انقلابی می‌توان به تاثیرات اندیشه، تحولات و نظام فکری انقلاب اشاره کرد که بر فرم و بیان هنری مضامین تاثیر گذاشته است. ویژگی‌های هنر انقلابی از منبعی تعریف و یا ابلاغ نشده است. بلکه خود به خود و پا به پای تحولات جامعه شکل گرفته و هنرمندانش به صورت خودجوش حرکت مردم و انقلابشان را با زبان هنر انعکاس داده اند. به همین دلیل ویژگی اصلی هنر انقلابی نزدیک‌بودن به مردم است. این نزدیکی به معنای عوام‌پسندی، ساده‌پسندی و ساده‌انگاری نیست.نه. یعنی شیوه بیان هنرمندان انتزاعی و ذهنی نیست و برگرفته از زندگی واقعی و عینی مردم و نظام فکری آنهاست.
امینی با برشمردن دیگر ویژگی‌های هنر انقلابی افزود: هنر انقلاب همیشه آرمان‌گرا و کمال گراست و هرگز به دنبال توجیه و محافظه‌کاری نیست، بنابراین همیشه معترض و پرسش‌گر است. این بدین معنا نیست که هنرمند دستاوردهای انقلاب را نادیده بگیرد و یا انکار کند بلکه یک هنرمند باید پیش‌رو باشد و به دنبال غایتی باشد که در خور نام انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران است. متاسفانه با تثبیت نهادهای قدرت بعد از انقلاب اسلامی، بسیاری از مسئولان از هنرمندان توقع دارند نقش روابط عمومی را برای آن‌ها بازی کنند و توجیه‌کننده نقاط ضعفشان باشد که این خواسته برای هنرمند انقلابی پذیرفتنی نیست.
وی گفت: اعتراض هنرمند انقلابی با دیگر اعتراضات متفاوت است. مبانی فکری هنرمند معترض انقلابی برگرفته از مبانی فکری بیگانه نیست بلکه برگرفته از مبانی فکری انقلاب اسلامی است و همین نکته او را از دیگر معترضان جدا می‌کند. نقطه‌قوت هنر انقلاب اسلامی امروز حضور نسل‌های جدیدی است که راهشان را در عین کمبود و محرومیت انتخاب کرده‌اند و البته خیلی از محافل هنری و گاهی دولتی حضورشان را برنمی‌تابند اما آنان همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند. این اتفاق نشان می‌دهد هنر انقلابی همچنان در حال پیش‌روی است و با کنار رفتن یک نسل از بین نمی رود. به این نکته نیز باید اشاره کنم که هنر انقلاب اسلامی متولی رسمی ندارد و این خیلی خوب است. همان‌طور که صاحب انقلاب مردم هستند، صاحب هنر انقلاب نیز باید مردم باشند. در مقابل اما وارد نشدن هنر انقلابی به حیطه پژوهشی، نظریه‌پردازی و نبود پشتوانه علمی از نقاط ضعف این هنر در عصر حاضر است.
نویسنده کتاب «بوستان بی‌درخت» در پایان در پاسخ به این سوال که آیا هنر انقلابی به عنوان هنری کنش‌گر باید به اتفاقات داخلی و خارجی به سرعت واکنش نشان دهد یا نه، گفت: این توقع به جایی نیست چرا که ما به دنبال اثر هنری هستیم نه اثر رسانه‌ای اما در مقاطعی که اتفاقات مهمی مانند شهادت سردار سلیمانی رخ داد، کار هنری در همه عرصه‌ها پیش‌رو و در کمترین زمان آثار وزینی تولید شد. در مجموع کارهای هنری شتاب‌زده را موثر نمی‌دانم. جوشش و انگیزه‌ای درونی باید در هنرمند ایجاد شود تا از یک موضوع دفاع و یا انتقاد کنند. برای مثال بارها واکنشهای خودجوش هنرمندان را در قبال اقدامات رسانه های معاند دیده‌ام که موثر هم بوده است.
نظر شما