خبرگزاری مهر، گروه سیاست- محمد مهاجرانی: سردار محمد حجازی، جانشین فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ۲۹ فروردین سال ۱۴۰۰ بر اثر عوارض شیمیایی ناشی از جنگ تحمیلی به شهادت رسید. او بیش از ۴۰ سال از عُمر خود را وقف دفاع از انقلاب اسلامی و نیروهای مقاومت کرد.
سردار حجازی در دوران دفاع مقدس مسئولیت‌هایی همچون ریاست ستاد سپاه منطقه دوم کشور، جانشین فرمانده سپاه منطقه چهارم، جانشین فرمانده قرارگاه سلمان در جبهه‌های میانی و غرب و جانشین فرمانده نیروی قدس سپاه را برعهده داشت.
سردار حجازی پس از پایان دفاع مقدس نیز در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ماند و در مسئولیت‌های مهمی همچون معاون هماهنگ‌کننده و معاون نیروی انسانی نیروی مقاومت بسیج، فرماندهی نیروی مقاومت بسیج (۱۳۷۶ - ۱۳۸۶)، ریاست ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (۱۳۸۶ - ۱۳۸۷)، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران (۱۳۸۷ - ۱۳۸۸)، جانشین قرارگاه ثارالله (ع) (۱۳۸۷)، معاون آماد، پشتیبانی و تحقیقات صنعتی ستاد کل نیروهای مسلح (۱۳۸۸ - ۱۳۹۳)، حضور در جبهه مقاومت (از ۱۳۹۳ تا شکست داعش) و جانشین نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (از دی ۱۳۹۸ تا ۲۹ فروردین ۱۴۰۰) ایفای نقش کرد.
مقام معظم رهبری در پیام تسلیت به مناسبت درگذشت وی، در توصیف ویژگی‌های شخصیتی سردار «محمد حجازی» فرمودند: «عمری سراپا مجاهدت، فکری پویا، دلی سرشار از ایمان راستین و آکنده از انگیزه و عزم راسخ، و نیرویی یکسره در خدمت اسلام و انقلاب، خلاصه‌ای از شخصیت این مجاهد فی سبیل الله است. او در مسئولیت‌های بزرگ و اثرگذار در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خدمت کرد و در همه‌ی آنها، سربلند و موفق بوده است. فقدان او حقاً مایه‌ی تأسف و اندوه است.»
در همین راستا به مناسبت فرارسیدن ایام سالگرد عروج سردار حجازی با «حسن کاظمی‌قمی» سفیر اسبق کشورمان در عراق و همچنین نماینده ویژه فعلی رئیس‌جمهور در امور افغانستان به گفتگو پرداختیم.
کاظمی‌قمی در توصیف ابعاد شخصیتی و مدیریتی شهید حجازی گفت: حقیقتاً دوره‌ای که فرماندهی بسیج بر عهده این سردار بزرگ اسلام، شهید حجازی بود، کارنامه درخشانی از خود نشان دادند.
وی می‌گوید: این مرد با سوابقی که در حوزه مدیریت، فرماندهی و آکادمیک و علمی داشت، تنها در یک جبهه و دو جبهه فعال نبود و یکی از خصوصیاتشان این بود که همیشه مانند یک طلبه بود و با انبوهی از تجارب مدیریتی و فرماندهی وارد نیروی قدس شد و فرماندهی سپاه لبنان را بر عهده گرفت و به تعبیری «یار غار» سید مقاومت شد.
مشروح این گفتگوی تفصیلی را در زیر بخوانید.
آشنایی شما و سردار حجازی به چه زمانی برمی‌گردد؟
شهید سردار محمد حجازی حقیقتاً یک الگو و اسوه بود؛ الگوی پاسداری از حریم ولایت و اسلام بود. شما وقتی در فضائل و سجایای این مرد نگاه می‌کنید ویژگی‌های یک الگو به عنوان یک نماد اسلامی در آن دیده می‌شود. بنده خالص خدا، با اخلاص، متواضع، بی ادعا و در عین حال که مقام معظم رهبری فرمودند دارای فکری پویا بود و سرتاپا در وجود این مرد مجاهدت بود.
آشنایی من با این شهید بزرگ به دهه ۶۰ برمی‌گردد. زمانی که او برای یک مقطعی از جنگ مأمور شد و به استان خراسان آمد و جانشین فرماندهی سپاه خراسان را بر عهده گرفت و از همان روز اولی که آمد با اینکه متعلق به خراسان و خراسانی‌ها نبود، اما جاذبه او همه مجموعه را فرا گرفت، یعنی به دلیل روحیات زلال و خونگرمی که داشت کسی با او احساس بیگانگی نداشت. در هر محیطی وارد می‌شد، انگار برای همان محیط است و در آن سال طی شرایط خاصی که حاکم بود او برای کمک به تقویت سپاه خراسان آمد و سپاه خراسان هم یکی از سپاه‌های ارزنده و ذی نقش در دوران دفاع مقدس بود.
خراسان استان بزرگی بود، در نتیجه بخش وسیعی از یگان‌های رزمی ما متعلق به این منطقه بود؛ ضمن اینکه استان خراسان هم استان فوق‌العاده حساسی بود و یکی از مراکزی محسوب می‌شد که مورد طمع جریانات ضدانقلاب مانند منافقین بود. می‌دانید یکی از بیشترین حجم ترورهایی که صورت گرفت نیز در استان خراسان بود. در نتیجه این استان ویژگی‌های خودش را دارد و جایگاه خاصی در دفاع مقدس داشت.
شهید سردار حجازی سال‌های زیادی در منطقه حضور داشت، در سپاه قدس و در کنار حاج قاسم سلیمانی بود، میزان اشراف او به منطقه به چه میزان بود؟
تجربه مدیریت و فرماندهی شهید حجازی در سطح عالی بود. او قبل از اینکه وارد نیروی قدس شود و فرماندهی سپاه لبنان را برعهده بگیرد، یکی از مسئولیت هایشان فرماندهی بسیج بود. بسیج، آن هم با آنچه حضرت امام فرموده بودند که بسیج ۲۰ میلیونی! یعنی این بحثِ، لشکر و تیپ و سپاه نیست و یک ارتش ۲۰ میلیونی با مشخصه‌های یک نهاد مکتبی که صرفاً محدود به یک رشته و مأموریت نیست و باید در لباس رزم، فرهنگ، سلامت و همچنین در حوزه امنیت ایفای نقش کند.
بسیج در حوزه‌ی توسعه‌ی فنی و علمی باید سرآمد باشد، می‌بینید شماری از نخبگان کشور، بسیجی‌های ما هستند. یعنی یک نهاد با مشخصه‌های مکتبی و تخصصی که به هنگام شرایط حساس در خدمت به نظام و کمک به مردم برای استقلال و پیشرفت کشور ایفای نقش می‌کند و سردار حجازی صحنه گردان و مدیر چنین جایگاهی بود.
حقیقتاً دوره‌ای که فرماندهی بسیج بر عهده این سردار بزرگ اسلام بود، کارنامه درخشانی از خود به یادگار گذاشت. این مرد با سوابقی که در حوزه مدیریت، فرماندهی، آکادمیک و علمی داشت، تنها در یک جبهه و دو جبهه نبود. یکی از خصوصیاتشان این بود که همیشه یک طلبه بود و با انبوهی از تجارب مدیریتی و فرماندهی وارد نیروی قدس شد و فرماندهی سپاه لبنان را بر عهده گرفت و به تعبیری «یار غار» سید مقاومت شد.
سید حسن نصرالله شهید حجازی را به نیروی قدس هبه کردند سیدحسن نصرالله یک مرد الهی بزرگ و جزو ذخایر برای امت اسلام و شیعیان مولا است. دل کندن آقای سیدحسن از این شهید، برایشان بسیار سخت بود. اما وقتی که دیدند مسئولیتی که به او واگذار شده، مسئولیت بزرگی است، به نیروی قدس هبه کرد وگرنه سید حسن به این راحتی اجازه نمی‌داد این شهید از لبنان خارج شود.
مساله لبنان هم مسئله جغرافیا و کشور نیست، مساله ژئوپلتیک مقاومت در برابر صهیونیسم و استکبار و یک نماد مقاومت اسلامی است و به شدت سرنوشت‌ساز است، در محور مقاومت، لبنان جایگاه ویژه‌ای دارد، به ویژه با این کار درخشانی که آنها در برابر صهیونیسم انجام دادند.
یکی از کارنامه‌های موفق شهید حجازی در لبنان و سوریه است. با توجه به شرایطی که بعد از شهادت فرمانده بزرگ حاج قاسم، پیش آمد شهید حجازی در جایگاه جانشینی فرماندهی نیروی قدس قرار گرفت. او با آنکه که قبلاً فرمانده بسیج ۲۰ میلیونی بود اما هیچ تکلفی نداشت؛ حقیقتاً آن چیزی که انسان در این شهید بزرگ می‌بیند وارستگی، تواضع و افتادگی است، در عین اینکه بزرگ، خلاق و مبتکر بود. او نبوغ نظامی، سیاسی و اجتماعی داشت و در جلسات سخت، فضا را آرام مدیریت می‌کرد. در حقیقت می‌توان گفت یکی از استوانه‌ها در حوزه مقاومت و مدیریتِ مقاومت بر دوش این شهید بزرگ بود و این خیلی مهم است. پیام مقام معظم رهبری در ویژگی‌ها و سجایای این شهید بزرگ هم خیلی عجیب است. در این پیام در توصیف شهید حجازی آمده بود: «سراپا مجاهدت، دارای فکری پویا، همه عمرش در خدمت اسلام». شهید حجازی زیبنده این توصیفاتی بود که مقام معظم رهبری فرمودند.
شما به حضور این شهید در لبنان اشاره کردید، سردار حجازی در جنگ‌های لبنان و حزب الله لبنان چه نقشی داشت؟
رژیم صهیونیستی در ابتدای شکل‌گیری و تأسیس، به دنبال این بود که جغرافیای حاکمیت این رژیم از نیل تا فرات را تشکیل دهد و این مقاومت فلسطین و لبنان بود که در برابر این طرح خبیثانه دشمن ایستادگی کرد.
اگرچه بار اصلی بر دوش مقاومت لبنان و فلسطین بود اما به ضرس قاطع می‌توان گفت جمهوری اسلامی در جهت مدیریت، پشتیبانی و هدایت، حمایت جانانه کرد و به دست شهیدانی مانند شهید حجازی و با فرماندهی مرد بزرگ ما «حاج قاسم» توانستند میدان داری کنند و طرح دشمن را بر هم بریزند.
یک واقعیتی وجود دارد. ریشه این درگیری‌های خونین، کشتارها و ویرانی‌ها، تخریب‌ها و تجاوزهای منطقه، پیدایش گروه‌های تکفیری، جنگ‌های نیابتی، فتنه‌ها در منطقه و نابسامانی‌ها و مشکلات به رژیم صهیونیستی برمی‌گردد. اگر این رژیم نبود، منطقه ما رو به پیشرفت، توسعه، وحدت و همبستگی می‌رفت اما صهیونیست عاملی است که مسائل را برهم می‌زند. اینکه در سال ۱۳۴۲ حضرت امام (ره) راجع به رژیم صهیونیستی می‌فرمایند این غده سرطانی است، غده سرطانی وقتی مهار نشود به همه اعضای بدن تسری پیدا می‌کند و همه اجزای بدن را می‌کشد. تشبیه رژیم اشغالگر به غده سرطانی، درست آن چیزی است که امروز می‌بینیم.
یکی از دلایل اشغالگری آمریکا در منطقه، ایجاد یک سلطه برای این رژیم در حوزه اقتصادی، امنیتی، نظامی، سیاسی بر منطقه و دوم پایداری آن رژیم است، از این رو یکی از اهداف طرح‌های آمریکا به این رژیم اشغالگر برمی‌گردد و تا زمانی که این رژیم وجود دارد، منطقه رو به آرامش نخواهد رفت. یکی از رسالت‌های مقاومت این است که این غده سرطانی را از بین ببرد، در نتیجه شهدای بزرگی مثل شهید حجازی در این مسیر حرکت می‌کردند که ما آثارش را هم می‌بینیم.
یکی از رسالت‌های مقاومت این است که این غده سرطانی را از بین ببرد، در نتیجه شهدای بزرگی مثل شهید حجازی در این مسیر حرکت می‌کردند که ما آثارش را هم می‌بینیم
امروز این رژیم بر خلاف حرکت‌های نمایشی مانند عادی‌سازی روابط با برخی از مرتجعین و مزدوران منطقه، از درون دچار شکاف عمیق، چالش‌ها و گسل‌های امنیتی، فرهنگی و اجتماعی شده است و امروز دیگر از نیل تا فرات خبری نیست بلکه به دنبال این هستند که دیوار حائل بین مرزهای شمالی فلسطین اشغالی و لبنان ایجاد کنند؛ یعنی نگران تعرض مقاومت به سرزمین‌های اشغالی هستند. در ایجاد چنین فضایی قطعاً شهدایی مانند شهید حجازی ذی نفوذ بودند، البته در رأس نیل به این دستاوردها، شهید بزرگ ما «حاج قاسم» بود.
اما با شهادت این بزرگان مسیر مقاومت فرو نمی‌نشیند؛ ریشه عقیدتی و فکری حاج قاسم و شهید حجازی به مکتب عاشورا برمی‌گردد و آنها تربیت یافتگان مکتب امام حسین (ع)، امام راحل (ره) و مقام معظم رهبری هستند؛ در نتیجه آنها قرص و محکم هستند اگر اینها نیستند، جوانانی که تربیت‌یافته این سلسله هستند، مسیر را ادامه می‌دهند و شما می‌بینید بعد از شهادت حاج قاسم، مقاومت فروکش نکرد.
امروز می‌بینیم در یمن معجزه اتفاق میافتد. یمنی‌های مظلوم، تحت محاصره‌های شدید و مورد تهاجم بی‌شرمانه آمریکا و ارتجاع و صهیونیسم هستند، آنها به زعم خودشان در طول دو هفته به دنبال این بودند که طومار جبهه مقاومت انصار الله و مردم یمن بسته شود؛ می‌بینید که هفت سال گذشت و جنگ فقط تبدیل به یک کابوس بزرگ علیه متجاوزان شد. اگرچه واقعاً تشکل‌های اسلامی و مقاومتی مانند انصارالله نماینده مردم مقاومت و مؤمن یمن هستند، دفاع می‌کنند و در موضع قدرت هستند اما همچنان بیان می‌کنند که راه حل بحران یمن از طریق «گفتگو» است در حالی که در قدرت هستند اما این نشان از بینش‌های اسلامی است.
امروز مسیر شهدای ما روز به روز گسترش پیدا می‌کند و جغرافیای مقاومت در چارچوب کشورهای اسلامی نیست، بلکه در آمریکای لاتین و مناطق دیگر نیز یک همگرایی در مقاومت با جریانات اسلامی به علت وجود دشمن مشترک و روحیه استکبارستیزی و صهیونیسم ستیزی مشاهده می‌کنید؛ خارج از آنکه مسلمان باشند یا نباشند.
شهید حجازی چه نقشی در مبارزه با جریان‌های تروریستی و تکفیری در بحران سوریه و عراق داشتند؟
در مسائل گروه‌های تکفیری و تروریسم باید این مسئله روشن شود که در حقیقت یک جنگ نیابتی بود. حال چه شد که گروه‌های تکفیری به وجود آمدند؟ بعد از آنکه لشکرکشی‌های نظامی آمریکا و اشغالگری‌ها، تجاوزگری‌ها در منطقه با شکست مواجه شد، آمریکایی‌ها دست برنداشتند و به سمت جنگ نیابتی آمدند.
پیدایش گروه‌های تکفیری مانند داعش با چهره‌ای از تحجر و خباثت، برای این بود که الگویی از اسلام آمریکایی به دنیا معرفی و غالب کنند که اسلام این است و مانع از ترویج اسلام در مناطقی که معنویت در آن از بین رفته و به یک پوچی رسیدند و وجدان‌های بشری به دنبال یک ناجی معنوی هستند، گردند. پس این گروه‌ها در حقیقت جایگزین آن لشکرکشی‌های نظامی شد. این جزو افتخارات بزرگ جمهوری اسلامی است که در مقابله با این پدیده ضدبشری، خط مقاومت را ایجاد کرد.
این گروه‌ها حد و مرزی هم نداشتند و این‌طور نبود که فقط شیعه‌کشی کنند. زمانی شعار می‌دادند که آنها نمایندگان برادران اهل سنت هستند؛ اتفاقاً بیشترین کشتار و آوارگان را از اهل سنت دیدیم که به مناطق شیعه در عراق پناه بردند. آنها در از بین بردن هیچ نماد فرهنگی، مدنی و تمدن کوتاهی نکردند و به دنبال تبلیغ یک چهره وحشی از اسلام بودند.
جمهوری اسلامی ایران آمد و در برابر پدیده ضدبشری، ضد تمدن، ضد فرهنگ، مقاومت کرد. آن طرف حزب الله این طرف نیز نیروهای جهادی افغانستانی که واقعاً آنها هم خوش درخشیدند. از جهادی‌ها و مقاومت عراق، داوطلب شدند و صف کشی و لشکرکشی کردند و در برابر این تهدید بشریت، اسلام، تمدن و فرهنگ زیر یک بیرق آمدند. جمهوری اسلامی در نقش، حمایت و طراحی وارد شد و در این عرصه، شهید حجازی یکی از مؤلفه‌های مؤثر بود. آثارش را هم می‌بینید تمام ادعاها و اهدافی که دشمن در سوریه، لبنان، فلسطین و یمن دنبال می‌کرد، محقق نشد. البته خسارت سنگینی نیز وارد کردند، شهدای زیادی را گرفتند، این کشورها را ویرانه کردند. وقتی شما می‌بینید این طراحی آمریکا و صهیونیسم به نفع رژیم صهیونیستی است.
منطقه غرب آسیا و خاورمیانه با وجود چنین رژیمی و حمایت‌های آمریکا رو به آرامش و آسایش نمی‌رود، اما خوشبختانه مقاومت توانست موقعیت آمریکا در منطقه و البته تاثیرش در کل صحنه جهانی و بین‌المللی را تضعیف کند. توانست رژیم‌صهیونیستی را تضعیف کند. آثار آنچه از برآورد مقام معظم رهبری در اضاله یا نابودی اسرائیل طی ۲۵ سال و در نقطه‌ی مقابل تقویت جبهه مقاومت را، طی این چند سال گذشته می‌بینیم.
به ابعاد شخصیتی این شهید بزرگوار و سپس به دستاوردها و تأثیری که حضور او در منطقه داشت اشاره کردید، اما چرا مردم در جامعه خیلی با آثار و دستاوردهای شهید حجازی آشنایی ندارند؟
اصلاً بحث شهید حجازی نیست که چرا آثارش به نمایش گذاشته نشد. اولاً خودشان نمی‌خواستند و در حقیقت نام‌آوری این شهدا در گمنامی بود. مثلاً شما فکر می‌کنید شهید حاج قاسم می‌خواست آوازه‌اش بپیچد؟ او هم نمی‌خواست. تا مدت‌ها حاجی شهید ما در خیابان‌ها می‌رفت و خیلی‌ها ایشان را نمی‌شناختند. چه شد که یک دفعه صحنه‌های رشادت و مجاهدت این مرد تصویر اول روزنامه‌ها و صدای رادیوها و جراید و نقل در محافل رجال و سیاستمداران شد؟ این حکمتی است که اگر شما بندگی کردید و برای خدا کاری کردید، این تعهد خداست که محبت تو را در دل مردم می‌اندازد. می‌بینیم مشایعتی که از حاجیِ شهید شد در تاریخ بی نظیر است.
در حقیقت سنت خداوند است که اگر با خدا معامله کردی محبت تو را در این دنیا در قلب مردم می‌اندازد یکی از این مسائل این است که خودشان می‌خواهند در گمنامی باشند. فقط مساله شهید حجازی نیست بقیه شهدا نیز مثل شهید باکری، شهید کاظمی، شهید زین‌الدین و شهید چمران اینگونه بودند.
اما چرا حاج قاسم برجسته شد؟ دشمن به دنبال مصادره به مطلوب دستاوردهای مقاومت بود. داعش را به وجود آورد و بارها نیز به این مسئله اعتراف کردند اما داعش در مقابل، مقاومت شکست خورد و وقتی دیدند در سطح جهانی در حال بی‌اعتباری و متهم به حمایت از تروریسم شدند و تروریسم در حال تضعیف است، آمدند و به نوعی تبلیغ کردند که آمریکا با تروریسم جنگید و داعش را نابود کرد در حالی که خود مولد آن بودند. اینجا بود که شهید سلیمانی به عنوان نماد مبارزه با تروریسم به دنیا معرفی شد.
اما آنچه که مردم حس می‌کنند این است که ما در خیابان‌های تهران و دیگر شهرهای کشور با داعش و تکفیری‌ها نمی‌جنگیم و این شهدا با شکست دشمن، امنیت و عزت را به ارمغان آوردند. این آثار کار بزرگی است که شهید حجازی و همه‌ی رزمندگان انجام دادند.
نظر شما