به گزارش خبرنگار مهر، ایکوموس شورای جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی است که در سال ۱۹۸۲، ۱۸ آوریل را به عنوان روز جهانی بناها و محوطه‌ها نام‌گذاری کرد. یونسکو نیز در سال بعد، در بیست و دومین کنفرانس عمومی خود، این روز را به تصویب رساند.
ایکوموس هر سال برای فعالیت‌های اعضا، کمیته‌های ملی، کمیته‌های بین‌المللی علمی و کارگروه‌های خود و دیگر سازمان‌های علاقه‌مند به همکاری، موضوعی را تعیین می‌کند تا کشورها به آن در این روز بپردازند یا اگر می‌خواهند مراسمی برگزار کنند توجه ویژه به آن داشته باشند. امسال هم ایکوموس خواسته تا در موضوع میراث و اقلیم توجه ویژه شود.
این شورای جهانی در سال ۲۰۲۰ سند میراث فرهنگی و اضطرار اقلیمی را منتشر کرد که در آن به استعداد میراث فرهنگی برای اقدامات فراگیر، تغییرپذیر، و صحیحِ اقلیمی از راه پاسداشت همه انواع مواریث فرهنگی از آثار شدید و نامطلوب اقلیمی؛ اجرایی‌کردن واکنش به خطر بر مبنای اطلاع از مخاطره؛ و ایجاد توسعه پایدار با تاب‌آوری اقلیمی توجه کرده و به همه اینها از منظر مساوات و عدالت نگریسته بود.
پیش از این نیز ایکوموس در سال ۲۰۱۹ در گزارشی خواسته بود تا همبستگی متخصصان میراث با جوامعی که بیشتر تحت تأثیر پیامدهای زیان‌بار تغییرات اقلیمی قرار گرفته، ایجاد شود.
امسال نیز مانند هر سال روز جهانی بناها و محوطه‌ها، ۱۸ آوریل ۲۰۲۲، فرصتی مناسب خواهد بود تا راهبردهای ترویج تمامی استعدادهای پژوهشی و اجرایی حفاظت از میراث فرهنگی، برای ایجاد راههای تقویت توسعه پایدار و انتقالی صحیح به سوی آینده‌ای کم‌کربن، در عین تاب‌آوری اقلیمی، به‌نمایش گذاشته شود. در واقع این موضوع بخشی از برنامه سه‌ساله ایکوموس (۲۰۲۱_ ۲۰۲۴) است و همچنین گامی برای دستیابی به مصوبه ۲۰۲۰ ایکوموس درباره رویکردهای مردم مبنا به میراث فرهنگی است.
به همین منظور ایکوموس از اعضای خود خواسته هزاران راه که میراث فرهنگی می‌تواند منبع دانش باشد و برای حل معضل تغییرات اقلیمی به‌کار آید را معرفی کنند. راه‌هایی مانند توان‌بخشی جوامعی که به‌سبب تغییرات اقلیمی مجبور به جابه‌جایی شده‌اند؛ مداخلات ارزان با هدف مدیریت مخاطرات ناشی از وقوع حادثه در بسترهای میراثی؛ آموزش میراثی و زیست‌محیطی، به‌خصوص در موضوع دانش کربن و تغییرپذیری صحیح؛ ترویج روایت‌های زنانه و مردانه برای تطابق اقلیمی، تغییرات زیست‌بومی، مساوات و عدالت، و رشد اجتماعی_اقتصادی محیط‌های میراثی آسیب‌دیده از تغییرات اقلیمی.
تغییرات اقلیمی از این جهت برای بناها و محوطه‌های تاریخی اهمیت دارد که خود می‌تواند با بروز پدیده‌هایی مثل افزایش رطوبت یا دمای هوا به بناهای تاریخی آسیب رسان باشد و نیز می‌تواند به عنوان عاملی برای وقوع سیل، زلزله یا آتش سوزی سلامت بناها و محوطه‌های تاریخی را تهدید کند. از این رو شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌ها با انتخاب این شعار، توجه دولت‌ها و نهادها را به این سمت متمرکز کرده است.
ایکوموس در واقع با طرح موضوع میراث و اقلیم فرصتی را فراهم می‌کند برای اینکه به این پرسش‌ها پاسخ داده شود از جمله اینکه چگونه می‌توان از عدالت و مساوات اقلیمی برای حمایت از میراث بهره گرفت یا راههای دستیابی به حمایت منصفانه از جوامع آسیب‌پذیر از اقدامات اقلیمی چیست.
اگرچه این شورای بین المللی هر سال یک شعاری را اعلام می‌کند تا کشورها براساس آن فعالیت کرده و راههای منطقی را پیش روی کشورهای دیگر بابت آن موضوع ارائه کنند اما برخی کشورها در این راه برنامه و شعار ایکوموس را جدی تر گرفته و پای به پای آن حرکت می‌کنند و برخی دیگر نیز برنامه‌ای ندارند.
امسال نیز برخی کشورها با موضوع میراث فرهنگی و اقلیم برنامه‌های متعددی دارند. به عنوان مثال آذربایجان در این روز و در مرکز بین المللی موگام در باکو رویداد تأثیر اقلیم بر میراث فرهنگی آذربایجان را برگزار می‌کند.
سمینار علمی میراث و اقلیم نیز در چین برگزار می‌شود این کشور از محققان، متخصصان و متخصصان خط مقدم از حوزه میراث، هواشناسی و محیط زیست دعوت کرده است تا بینش و تجربیات مفید خود را در مورد سازگاری با تغییرات آب و هوا و حفاظت از میراث ارائه دهند. هدف ایکوموس چین با برگزاری این سمینار، تقویت ارتباط و تفاهم بین حفاظت از میراث و سایر زمینه‌ها، به منظور تعمیق درک مشکلات تغییرات آب و هوایی و همچنین تداعی ایده حفاظت چند رشته‌ای از میراث فرهنگی و طبیعی چین است.
ایران نیز برنامه ویژه روز ۱۸ آوریل را در برگزاری تنها یک نشست مشترک انجمن علمی باستان شناسی و معاونت میراث فرهنگی کشور اعلام کرده است نشستی که در آن معاون میراث فرهنگی پیام ارسال می‌کند و برخی از پژوهشگران نیز در آن سخرانی خواهند کرد از جمله درباره فلات مرکزی ایران، پیوند انسان و اقلیم در ایران از نوسنگی تا دوران اسلامی یا درباره سامانه‌های آب از جمله رابطه قنات، اقلیم و جامعه در فلات مرکزی ایران. معماری و اقلیم در نواحی سردسیری نیز عنوان سخنرانی دیگر این نشست است.
نظر شما