به گزارش خبرگزاری مهر، آئین تجلیل از استادان و پیشکسوتان حوزه اسنادی با حضور نجفقلی حبیبی عضو هیئت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی، اکبر ایرانی مدیرعامل مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب، توفیق سبحانی، معتمدی، میر انصاری و دیگر اساتید حوزه اسناد و میراث مکتوب، علیرضا مختارپور رئیس سازمان، محمد جواد جعفریان معاون اسناد ملی، فاطمه صدر سرپرست معاونت پژوهش و دیجیتال و مدیران و کارکنان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران کریم سلیمانی استاد دانشگاه و متخصص در حوزه تاریخ معاصر ایران و مسئولان در ساختمان آرشیو ملی برگزار شد.
سند، تولید علم و دانش می‌کند
محمد جواد جعفریان معاون اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی با ابراز خرسندی از برگزاری آئین گرامیداشت روز اسناد ملی و میراث مکتوب گفت: برگزاری این آئین پس از دو سال وقفه به دلیل وجود بیماری کرونا جای خوشحالی دارد و این روز را به حافظان و مروجان اسناد ایرانِ اسلامی در بلندای تاریخ، حافظان گنجینه آرشیو اسناد ملی ایران، اهداکنندگان میراث مکتوب و همکاران فعال در حوزه اسنادی در دستگاه‌های مختلف و نیز دغدغه مندان حفاظت از اسناد ملی کشور تبریک می‌گوئیم.
وی افزود: آرشیو ملی ایران به صورت میانگین در هر ماه، تعداد ۱۰۰ میلیون برگ سند را در دستگاه‌های کشور و در ۶ هزار و ۲۰۰ ردیف، بررسی، و اسنادی که طبق ضوابط قابلیت حفظ دارند، گزینش، حفظ و نگهداری می‌کند و سالانه در سطح کشور تعداد قابل توجهی از اسناد در آرشیو ملی ایران تعیین تکلیف می‌شوند. هم اکنون بیش از ۵۰۰ میلیون برگ سند در شرایط استاندارد در مخازن سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نگهداری می‌شود. آرشیو ملی علاوه بر اینکه محلی برای نگهداری از گنجینه اسنادی است، هویت و تجربه مدیریت بومی کشور و تاریخ اداره کشور را نیز دربر می‌گیرد.
معاون اسناد ملی با بیان این مطلب که سند، تولید علم و دانش می‌کند، گفت: در آرشیو ملی در کنار جذب و حفظ اسناد، دانش و علم تولید می‌شود. به عبارت دیگر سند می‌تواند به منبعی برای سیاست گذاری، تصمیم سازی و بهره‌مندی از تجارب گذشته، کاهش هزینه‌های تصمیم‌های مدیریتی در کشور، کاهش رخداد تصویب قوانین نافی یکدیگر و کاستن از بار هزینه‌های تصمیم‌های مدیریتی در کشور تبدیل شود.
جعفریان ادامه داد: در همه دنیا اغلب تصمیم‌های مدیریتی با هزینه‌هایی همراه است و برخی از این تصمیم‌ها اشکالاتی دارد. در تاریخ اداره کشور، یک وزارتخانه در طی ۶۵ سال پنج مرتبه طبق قانونی شکل گرفت و در ادامه بر اساس قانونی دیگر منحل شده است. توجه به این موضوع که در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بتوان دانش ضمنی و تجربی اداره یک کشور را شکل داد؛ حلقه گمشده و کارکرد اصلی این سازمان برای ارائه تجارب خود به مدیران و سیستم مدیریتی کشور به شمار می‌رود.
به گفته وی، مردم ایران زمین از نسخ قدیمی که از خاندان و گذشتگان خود به ارث برده‌اند؛ حفاظت می‌کنند و در این راستا امکانی فراهم شده که آنها بتوانند از خدمات مرمت، بازسازی و حفاظت اسناد خاندانی خود که سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ارائه می‌دهد، بهره مند شوند.
جعفریان تاکید کرد: همکاران و پرسنل سازمان بیش از هر عنوانی هنرمند هستند؛ هنرمندانی که اسناد را از ورای تاریخ به تجاربی برای استفاده آیندگان تبدیل می‌کنند و در کنار این اقدام مهم، امکان تبدیل سند به دانش را نیز فراهم می‌شود. امروز همزمان با این برنامه در مراکز استانی، نمایشگاه‌های متعددی برگزار شده است و لازم می‌دانم از دیگر دستگاه‌ها که برای گرامیداشت روز اسناد ملی و میراث مکتوب از جمله شهرداری تهران که این موضوع مهم را در سطح شهر و تابلوهای شهری یادآور شده؛ قدردانی کنم.
اسناد ملی آئینه تمام قد فرهنگ و تمدن ایران و اسلام است
اکبر ایرانی مدیرعامل مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب در ادامه آئین تجلیل از استادان و پیشکسوتان در حوزه اسناد با اشاره به جایگاه اسناد گفت: اسناد ملی و میراث مکتوب، ریشه درخت تنومند هویت ملی و دینی ما ایرانیان است و آئینه تمام قد فرهنگ و تمدن ایران و اسلام را شکل می‌دهند.
ایرانی با بیان این مطلب که گسترش دیپلماسی فرهنگی از طریق نسخه‌های خطی ایرانی موجود در نقاط مختلف جهان امری مغفول مانده است، گفت: نزدیک به یک میلیون نسخه خطی فارسی و میلیون‌ها سند وقفی و غیر وقفی در کتابخانه‌های ایران و سایر کشورها از جمله شبه قاره هند، پاکستان، آسیای میانه، ترکیه و بسیاری از کشورهای اروپایی نگهداری می‌شود که تعداد محدود و اندکی از این نسخ شناسایی، تحقیق و تصحیح شده است و با یک عزم ملی می‌توان گلچینی از این آثار را از کشورهای مختلف جمع آوری و به عنوان منبع تحقیق و پژوهش در اختیار دوست داران فرهنگ و دانش قرار داد.
وی تاکید کرد: در اهمیت اسناد ملی بیان این نکته کافی است که برخی از کشورهای همسایه دست به مصادره مفاخر فرهنگی ایران زده‌اند و مولوی، حکیم نظامی و ابن سینا را ترک زبان یا عرب زبان می‌خوانند و چشم از هزاران سند و نقشه می‌پوشند و یا خلیج فارس را با صرف مبالغ هنگفت در محافل بین المللی خلیج عربی می‌نامند. تلاش واهی آنها مصداق این شعر حافظ است که می‌گوید: «ای مگس عرصه سیمرغ نه جولانگه توست / عرض خود می‌بری و زحمت ما می‌داری»
مدیرعامل مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب افزود: اسناد ملی و میراث مکتوب، سند هویت و اعتبار هر ملت است. کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۱ میلادی تصمیم گرفت برنامه‌ای تحت عنوان حافظه جهانی به منظور پیشبرد ایمن سازی، حفاظت و دسترسی عمومی به میراث مستند، تصویب کند. در ایران تاکنون ۱۱ اثر مکتوب به عنوان میراث مستند در کمیته ملی حافظه جهانی به ثبت رسیده و امید است در سال جاری سه اثر دیگر نیز ثبت شود.
وی ادامه داد: ده‌ها اثر ارزشمند دیگر به عنوان میراث مشترک ایران با کشورهای منطقه آسیا و اقیانوسیه ارزش ثبت جهانی و منطقه‌ای دارند که می‌توان از آنها به عنوان یک الگو در جهت دیپلماسی فرهنگی بهره برد. وظیفه خادمان اسناد و پژوهشگران نسخ خطی این است که با استناد به مباحث علمی و تاریخی و با رونق بخشیدن به تولید دانش و با پژوهش در اسناد ملی و میراث مکتوب، فهم اسناد و آثار مکتوب را آسان کنند.
ایرانی با بیان این مطلب که زبان فارسی اغلب اسناد و نسخ خطی در حوزه هویتی، حلقه فرهنگی ارتباط دهنده همه اقوام ایرانی بوده است، ادامه داد: در دهه اخیر کوشش‌های ارزشمندی برای شکستن حصار و قفل دسترسی به تصاویر نسخ خطی صورت گرفته است و برخی کتابخانه‌ها برای برخط کردن نسخ خطی پیشگام شده‌اند. در همین راستا لازم است عزم، اراده و تصمیم جدی با مدیریت ریاست سازمان اسناد و کتابخانه ملی برای برخط کردن نسخ خطی انجام شود. موضوع برخط شدن فهرست‌های چاپ شده نسخ خطی در ۲۰ سال گذشته با همکاری مؤسسه میراث مکتوب، سازمان اسناد و کتابخانه ملی، خانه کتاب و سایت آقا بزرگ پیگیری شده و اکنون بیش از ۲۰۰ هزار تمام محتوای فهرستی در اختیار علاقه مندان قرار گرفته که با حدود ۴۰ موضوع قابل جست‌وجو است.
در ادامه این نشست کریم سلیمانی استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ معاصر با اشاره به ظرفیت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در حوزه پژوهش‌های اسنادی گفت: من یک معلم تاریخ هستم و در تمام دوران فعالیت خود در دانشگاه‌های کشور همواره نیاز به ارجاع به اسناد برای طرح و بیان مسائل تاریخی را داشته‌ام. در واقع نیازهای پژوهشی محققان تاریخ به اسناد قابل درک است اما متأسفانه دسترسی به آنها برای تحقیق و پژوهش تاریخ سخت و زمان بر بوده است.
وی ادامه داد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گنجینه‌ای ارزشمند از اسناد تاریخی است که برای پژوهش‌های تاریخی کاربردی و عملیاتی است. بنده به عنوان یک معلم تاریخ از ریاست محترم سازمان که خود او انسان دغدغه مند و متخصص در این زمینه است، می‌خواهم دانشجویان تاریخ و پژوهشگران را دریابند و در قالب گروه‌های کوچک پژوهشی با سرفصل‌های مشخص و موضوعی از اسناد موجود در این سازمان استفاده کنیم.
باید مقابل بزرگان فرهنگ سر تعظیم فرود آورد
علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ادامه ویژه برنامه «روز اسناد ملی و میراث مکتوب» گفت: فرهنگ با هر تعریفی که در نظر گرفته شود؛ مجموعه‌ای از بینش‌ها، باورها، گرایش‌ها و رفتارهای مادی و معنوی جامعه انسانی است که آثار آن در تمامی ابعاد تمدن و به خصوص در زبان و ادبیات و نیز آثار هنری هر جامعه‌ای خود را نشان می‌دهد.
مختارپور درباره ضرورت حفظ و انتقال میراث فرهنگ و تمدن به نسل‌های آینده گفت: همه این شئون و آثار میراث فرهنگی در مرحله نخست محصول فکر، زبان، قلم و هنر اندیشمندان و متفکران هر دوره‌ای از ادوار و حیات اجتماعی بشر است و در مرحله بعد نگهداری، حفظ، بازخوانی، احیا، تصحیح و انتقال آن به نسل‌های بعدی نیز نتیجه تلاش گروهی دیگر از اندیشمندان و متفکران هر جامعه است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اضافه کرد: هر اثر ادبی، علمی، هنری، مکتوب یا غیر مکتوب اشاره‌ای است به دانش مردمانی که برای خلق، حفظ یا احیا و عرضه آن کوشیده‌اند؛ در برابر چنین بزرگانی، شرط ادب، سر تعظیم به احترام فرود آوردن است.
در ادامه این مراسم ضمن گرامیداشت یاد و خاطره غلامرضا جمشید نژاد اول، استاد دانشگاه و مصحح نسخ خطی و رحیم نیکبخت پژوهشگر تاریخ انقلاب، از هما قاضی کارشناس حوزه خدمات آرشیوی و اطلاع رسانی اسناد و مدارک تاریخی، طاهره نبئی پیشکسوت مرمت اسناد در ایران، داود امینی کارشناس توصیف و پردازش اسناد و پرویز محمدپور کارشناس ارزشیابی و ناظر اجرای قانون اسناد ملی ایران تجلیل شد.
در پایان آئین تجلیل از استادان و پیشکسوتان حوزه اسنادی، از اسناد مربوط به شیخ کلینی و شهید مطهری، استاد محمدعلی اسلامی ندوشن، اسناد خلیج فارس و اسناد مربوط به هشتم شوال ۱۳۴۴ هجری قمری، سالروز غم‌انگیز تخریب قبرستان بقیع و بقعه‌های ائمه اطهار (ع) رونمایی شد
نظر شما