درمان نارسایی بارداری با سلولهای بنیادی

دکتر رامین قهرمان زاده معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ابن سینا به خبرنگار مهر با بیان اینکه سلول های بنیادی که از آن ها به عنوان مادر تمام سلول ها یاد می شود توانایی تبدیل شدن به انواع سلول های بدن را دارند، گفت: این سلول ها همچنین توانایی خودنوسازی داشته در نتیجه در بازسازی و ترمیم بافت های مختلف بدن به دنبال آسیب و جراحت موثر هستند.

وی افزود: از این رو در مهندسی بافت، به درون بافت های آسیب دیده ای که بخش عمده سلول های آن ها از بین رفته پیوند زده می شوند و جایگزین سلول های آسیب دیده شده و به ترمیم و رفع نقش آن می پردازند.

قهرمان زاده با تاکید بر اینکه سلول درمانی و استفاده از سلول های بنیادی در علم پزشکی در سال های گذشته انقلابی به پا کرده و توجه بسیاری از محققان در این زمینه را به خود جلب کرده است، گفت: سلول های بنیادی از منشاهای مختلفی قابل استخراج هستند که از عمده ترین آن ها می توان به خون بند ناف، مغز استخوان، بافت چربی، مایع آمنیوتیک و خون قاعدگی اشاره کرد؛ برخی از آن ها با توجه به خصوصیاتی که دارند دارای محدودیت هایی هستند مثلاً خون بند ناف و یا مایع آمنیوتیک همیشه در دسترس نیستند؛ همچنین گرفتن سلول بنیادی از مغز استخوان و بافت چربی یک روش تهاجمی بوده و شخص مورد نظر را متحمل درد می کند.

به گفته معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ابن سینا، از بین اینها، سلول های بنیادی که از خون قاعدگی گرفته می شود دارای محاسنی است که آن را از بقیه منابع متمایز می کند. از جمله این محاسن می توان به غیرتهاجمی بودن و عدم وجود درد هنگام گرفتن نمونه اشاره کرد؛ این خون محدودیتهای زمانی برخی منابع را ندارد و قابل دسترس است.

نتایج امیدوارکننده استفاده از سلول بنیادی خون قاعدگی در نارسایی بارداری

وی با اشاره به تحقیقات پژوهشگران گفت: محققان گروه پژوهشی مهندسی بافت و پزشکی بازساختی پژوهشگاه ابن سینا نزدیک به ده سال است که تمرکز خود را بر روی تحقیقات در زمینه سلول های بنیادی حاصل از خون قاعدگی بانوان کرده اند و در سالهای اخیر نتایج و دستاوردهای چشمگیری را داشته است.

وی خاطر نشان کرد: در سال های اخیر به دلیل ترمیم بالای اندومتر در هر سیکل قاعدگی، خون قاعدگی به عنوان یکی از منابع سلول های بنیادی معرفی شده است. خون قاعدگی بافت اندومتر یک منبع غنی از سلول های بنیادی است که به آسانی در هر سیکل قاعدگی از دست می رود. این در حالیست که همانگونه که قبلاً اشاره شد علاوه بر دسترسی آسان ماهیانه و عدم تهاجمی بودن روش جمع آوری خون قاعدگی، سلول های بنیادی مشتق شده از این منبع توانایی تکثیر و تمایز فوق العاده ای دارند.

قهرمان زاده با بیان اینکه محققان پژوهشگاه ابن سینا با تمرکز روی ناباروری به نتایج بسیار امیدوار کننده ای دست یافته اند، گفت: استفاده از این محصول بیولوژیک با افزایش تعداد و کیفیت تخمک های بالغ در تخمدان و افزایش ضخامت اندومتر شانس وقوع بارداری خودبخودی را در زنانی که از چنین اختلالاتی رنج می برند افزایش می دهد.

وی گفت: بدین منظور طی چند سال اخیر اتاق تمیزی در پژوهشگاه ابن سینا تأسیس، تجهیز و به تعداد مورد نیاز انکوباتور مخصوص تهیه شده و کارشناسان آموزش دیده ای در این زمینه فعالیت دارند. به این واسطه نمونه ها از افراد مورد نظر در مرکز درمان ناباروری ابن سینا گرفته شده و در شرایط مخصوص به اتاق تمیز ارسال می شوند و در اتاق تمیز توسط کارشناسان مربوطه اقدامات بعدی و نگهداری در شرایط خاص از آن ها صورت می گیرد و در نهایت دوباره برای تزریق به بیماران به مرکز درمان ناباروری ارسال می شود.

به گفته وی، فاز 1 و 2 مطالعات بالینی این طرح با نتایج بسیار خوب و با موفقیت تأیید شده است و اکنون در حال انجام مطالعات فاز 3 بالینی هستیم.

قهرمان زاده با بیان اینکه سقط مکرر و شکست لانه گزینی از دیگر نارسایی های معمول بارداری هستند که بنا به دلایل مختلفی از جمله عوامل ایمونولوژیک و محیطی، عوامل هورمونی، عوامل عفونی، عوامل ژنتیکی و سایر عوامل می توانند در این عارضه دخیل باشند، گفت: یکی دیگر از تحقیقاتی که توسط پژوهشگران ایمونولوژیست این پژوهشگاه در حال انجام است استفاده از سلول های بنیادی گرفته شده از خون قاعدگی در درمان این نارسایی های بارداری است.

وی با بیان اینکه استفاده از این روش نتایج اولیه رضایت بخشی داشته است، گفت: این تحقیقات در حال انجام بوده و به زودی نتیجه آن مشخص می شود.

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ابن سینا گفت: با شروع کرونا و همزمان با تلاش محققان علوم مختلف برای درمان بیماران کرونایی، دسته ای از محققان پژوهشگاه ابن سینا بر آن شدند تا با استفاده از تکنولوژی سلول درمانی به درمان بیماران کرونایی بپردازند. در طی این تحقیقات مشخص شد که یکی از محصولات جانبی در طی جداسازی سلول های بنیادی که در واقع هزینه بر نبوده و یک محصول جنبی کم ارزش تلقی می شده است در درمان بیماران بدحال کرونایی تأثیر بسزایی داشته است.

قهرمان زاده گفت: این تحقیق در فاز 1 و 2 مطالعات بالینی انجام شده و نتایج چشمگیری هم داشته که هم اکنون در فاز 3 مطالعات بالینی با تعداد بیمار زیادتری در حال انجام است.

وی گفت: امیدواریم با تأیید نتایج به عنوان محصول و روش درمانی ارزشمند مورد استفاده قرار گیرد.