سال‌ها از پیشنهاد سهامداری پالایشگاه های خارجی غفلت شده بود

محمدعلی خطیبی نماینده اسبق ایران در اوپک در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به قرارداد ۲۰ ساله ایران و ونزوئلا گفت: دو کشور ایران و ونزوئلا عضو اوپک، GECF و IEF هستند و در این سازمان‌ها می‌توانند همکاری بسیار خوبی داشته باشند کما اینکه در سال‌های گذشته نیز مواضع دو کشور نه تنها در مجامع بین المللی انرژی بلکه در مجامع دیگر هم نزدیک بوده است.

وی افزود: صنعت نفت ونزوئلا بعد از مواضع استقلال طلبانه آقای چاوز به دلیل ترک کردن کشورهای دیگر با خلأهای فنی مواجه شد و این خلأ را تا حدودی کشورهای مستقل دیگر می‌توانند پر کنند.

وی با تاکید بر اینکه در این شرایط کشورهای وابسته نمی‌توانند کمکی کنند گفت: با توجه به سابقه بیشتری که ایران در مقابله با تحریم‌ها دارد در این سال‌ها ایران هم کمک‌های زیادی به ونزوئلا در صنایع بالادستی و چه در صنایع پایین دستی کرده است. البته در این سال‌ها حضور شرکت‌های روسی چینی و ایرانی خلأ شرکتهای نفتی غربی را پر کرده است.

خطیبی با بیان اینکه عمده تولید نفت ونزوئلا نفت سنگین است تصریح کرد: نفت سنگین باید با یک میعاناتی رقیق شود و بهترین راه رقیق کردن آن با میعانات گازی ایران است. ما هم میعانات گازی مازاد داشته و داریم و همکاری خوبی از این جهت در این سال‌ها شکل گرفته است.

مدیر امور بین الملل اسبق شرکت ملی نفت ادامه داد: یکی دیگر از نیازهای ونزوئلا در این سال‌ها فرآورده‌های نفتی بوده است که آن هم در مواقع حساسی کمک‌هایی از جانب ایران دریافت کرده است. با توجه به مشکلات فنی که در برخی پالایشگاه‌های کشور به وجود آمده است تولید فرآورده‌های نفتی با مشکل مواجه شده است و تا زمانیکه این پالایشگاه به چرخه تولید بازگردند بنزین ایران به این کشورها صادر شده است.

وی تأکید کرد: زمینه‌های همکاری زیادی میان ایران و ونزوئلا چه در صنایع نفتی و چه غیر نفتی وجود دارد. در صنایع غیر نفتی مثل صنعت ساختمان سازی که برخی شرکت‌های ایرانی نیز حضور داشتند و همچنین زمینه کشاورزی که ظرفیت عظیمی وجود دارد.

خطیبی با تاکید بر اینکه هیچ گاه این کمک‌ها بلاعوض نبوده است گفت: هر کدام از کشورهای، مثل روسیه، ایران و چین کارهایی را که در این کشور انجام دادند بهای کار را گرفته اند.

وی افزود: کشورهایی که مورد تحریم‌های ظالمانه آمریکا قرار گرفتند از جمله ایران، ونزوئلا و روسیه با تشکیل کلوپ تحریم‌ها به یکدیگر کمک می‌کنند تا هدف تحریم محقق نشود و این کشورها از پا در نیایند.

خطیبی در پاسخ به اینکه مهمترین مقاصد نفت ونزوئلا کجا بوده است گفت: مهمترین مقصد بازار نفت ونزوئلا کشور آمریکا است که پالایشگاه‌های آن به نفت سنگین و ترش متمایل هستند. چون آمریکا در این سال‌ها نفت شأن را تحریم کرده بود به طور قابل توجهی درآمد نفتی آنها کاهش یافته بود ولی اخیراً با توجه به تحریم نفت روسیه توسط آمریکا و مذاکراتی که ونزوئلایی‌ها با آمریکا داشتند در حال بازگشایی این بازار و صادرات مجدد به آمریکا هستند.

این کارشناس بین المللی انرژی در رابطه با سهامداری ایران با در یک پالایشگاه ونزوئلایی که در ماه اخیر و در پی سفر وزیر نفت به آمریکای لاتین رخ داد گفت: این موضوع جدیدی نیست و در دهه‌های گذشته مسبوق به سابقه بوده است و کشورهای صادرکننده برای داشتن بازار تضمین شده سعی داشتند سهام پالایشگاه‌های پایین دستی را بخرند منتها شرط مشارکت این بوده است که خوراک این پالایشگاه توسط کشور بالا دست تأمین شود.

خطیبی افزود: از دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی کشورهای اوپک و غیراوپک سعی داشتند سهام پالایشگاه غیر از کشور خودشان را خریداری کنند تا امنیت بازار شأن را بالا ببرند.

وی با بیان اینکه با این اتفاق یک بازار تضمین شده‌ای برای نفت ایران به وجود می‌آید، افزود: اینکه منتظر نواسانات بازار نفت باشیم و متناسب با شرایط نفت بفروشیم روش درستی نیست و باید اقداماتی انجام دهیم که مطمئن باشیم که نفتمان فروش می‌رود، یعنی درصدی از کل بازارهایمان را بازار تضمین شده تشکیل دهد.

این کارشناس بین المللی انرژی با اشاره به اینکه این اقدامات سالهاست در کشورهای مختلف در حال انجام است و متأسفانه ما غفلت کردیم، تصریح کرد: به طور مثال در بازار عظیم چین که بازار رو به رشدی هم هست می‌توانستیم با توجه به مشکلات سیاسی که نداریم سهمی از پالایشگاه چین را بخریم ولی در این زمینه‌ها اقدامات نشد. البته همیشه وزارت نفت معتقد به این دست اقدامات بوده ولی مراجع بالاتر اهمیتی نمی‌دادند.

وی افزود: در دولت نهم و دهم پیشنهاد سهامداری در پالایشگاه چین را مطرح کردیم ولی متأسفانه مورد توجه قرار نگرفت طبیعت وزارت نفت هم سرخود نمی‌تواند این کار را انجام دهد و آنطور که باید مورد توجه قرار نگرفت.

خطیبی تصریح کرد: در سی چهل سال اخیر همواره این پیشنهاد مطرح می شده است و متأسفانه نه تنها سهام جدیدی را خریداری نکرده ایم بلکه سهام‌های قبلی را که داشتیم در کشورهای کره جنوبی آفریقای جنوبی در چند جای دیگر را هم فروختیم. به طور کلی این اقدام وزارت نفت، اقدام خوبی است و ای کاش در گذشته این رویکرد بیشتر مورد توجه قرار می‌گرفت.

وی در پایان در رابطه با شائبه جایگزینی نفت ایران با روسیه گفت: کشورها همیشه برای تأمین انرژی خود منافع خودشان را در نظر می‌گیرند ولی در مورد بازار نفت خام باید در نظر داشت جابجایی در بازار نفت صورت می‌گیرد و از دست رفتن یک بازار تعبیر درستی نیست. یعنی به طور مثال به ازای مقداری که نفت روسیه از بازار اروپا خارج شده و در بازار آسیا پیاده شده است بخش خوبی از ظرفیت بازار اروپا خالی شده و با توجه به اینکه نفت ایران توسط اروپا تحریم نیست، می‌تواند فرصت خوبی برای ورود ایران برای ورود به بازار اروپا باشد.