یاسر فریادرس قائم مقام شبکه مستند و مدیر سابق مرکز مستند و تلویزیونی سوره در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه مهدی انصاری کارگردان مستند «کاپرا کجاست؟» با مستندهای پژوهشی شناخته می‌شود، بیان کرد: کارگردان در این مستند قصد دارد این موضوع را برای مخاطب خود حل کند که آیا سینما آینه جامعه است و یا اینکه قرار است سینما آن چیزی را به مردم نشان بدهد که دوست دارند ببینند.
مستندی درباره فیلم‌های سینمای ایران که اکثرشان تلخ هستند
وی ادامه داد: مهدی انصاری مستندش را با این سوال که سینماگران ایرانی درگیر آن هستند، مطرح می‌کند و آن جمله‌ای است که بارها و بارها شنیده‌ایم؛ آیا سینما آینه جامعه است؟ و یا جامعه‌ای که حالش بد است آیا می‌تواند حال خوب به مردم ارایه بدهد. در جایی که غالب سینماگران ما آثاری با موضوعات اجتماعی ساخته‌اند که بیشتر آنها تلخ است. اگرچه این فیلم‌ها لازمه جامعه است اما متاسفانه اکثر سبد سینمایی ما را تشکیل داده است. مستندساز این مساله را در قالب یک اثر انتقادی مطرح می‌کند.
به گفته فریادرس، این مستند به خوبی توانسته است از پس روایت موضوع بربیاید اما باید دید مخاطب عام هنگام پخش تلویزیونی این مستند چه بازخوردی نسبت به آن دارد. ناگفته نماند که کار برای جامعه دانشگاهی کاملاً قابل درک است و شاید این مساله یکی از نقاط قوت مستند باشد.
وی با اشاره به اینکه بهتر بود به جای استفاده از صحبت سینماگران در محافل مختلف در این مستند، با خود سینماگران گفتگو می‌شد، مطرح کرد: اینکه «کاپرا کجاست؟» شبیه مقاله شده و راوی کار، کنشگر اصلی فیلم است، شاید برای مخاطب عام جالب نباشد. اگر این مستندساز با چند پژوهشگر و یا سینماگر در همان فضای کافه به گفتگو می‌نشست، بهتر بود و ای کاش در بستر گفتگو این اتفاق شکل می‌گرفت و کار به لحاظ پژوهشی قدری پخته‌تر از وضعیت فعلی می‌شد.
«کاپرا کجاست؟» به دنبال جامعه‌ای که «سینمانرو» شده است
مدیر سابق مرکز مستند سازمان سینمایی حوزه هنری با بیان اینکه جامعه ایران به اصطلاح تبدیل به جامعه سینما نرویی شده است، گفت: «کاپرا کجاست؟» دقیقاً به دنبال بررسی این مساله است. اگرچه امکان دارد مخاطب عام را جذب نکند اما شاید برای عده‌ای از مخاطبان جذاب باشد که قصه سینمای دهه ۶۰ آمریکا را بشنوند تا تبدیل به مطالبه بخشی از جامعه فرهنگی ما شود.
فریادرس افزود: این مستند از ابتدا قصد داشته است، یک کار تخصصی و پژوهشی انجام بدهد که برای مخاطب عام نیز قابل فهم باشد و در عین حال به مخاطب بگوید ما نیاز به آثاری امیدبخش داریم نه آثار تلخی که حال جامعه را بد کند. از سوی دیگر اساساً عمده مشکلات ما این است که تنوع ژانر نداریم و مخاطبان نمی‌توانند ژانرهای مختلف را ببیند یعنی اگر از مخاطبی بخواهند نام پنج فیلم ورزشی را بگوید، نمی‌تواند نام ببرد چراکه هرچه فیلم به یاد می‌آورد، فیلم‌هایی با موضوع اجتماعی و آنقدر تکرار شده است که تبدیل به ژانر در سینمای ما شده در صورتی که موضوعی مانند دیگر موضوعات است.
وی تاکید کرد: این مساله در مرحله اول باید برای نخبگان فرهنگی و هنری ما حل شود. اگر نگاهی به آمار بیندازیم، متوجه می‌شویم در آمریکا در هفته از هر ۱۰ نفر ۵ تا ۷ نفر به سینما می‌روند. اما در ایران در طول سال از هر ۱۰ نفر ۲ تا ۳ نفر به سینما می‌روند. شاید یکی از مهمترین دلایل این اتفاق این باشد که مخاطب آرزوهایش را روی پرده سینما نمی‌بیند. البته من مخالف ساخت فیلم تلخ اجتماعی که به جامعه تلنگر بزند، نیستم اما مردم سلیقه‌های مختلف دارند، دوست دارند آثار متفاوت را ببیند و اساساً نقد «کاپرا کجاست؟» نیز به همین موضوع است.
قائم مقام شبکه مستند یادآور شد: به مخاطب توصیه می‌کنم که «کاپرا کجاست؟» را تماشا کنند چراکه این مستند می‌تواند به این پرسش مخاطبان پاسخ بدهد که چرا حس می‌کنند فیلم‌های ایرانی خوب نیستند و راضی‌شان نمی‌کنند.
فریادرس در پایان در پاسخ به این پرسش که یک مستند چگونه می‌تواند در جامعه مطالبه ایجاد کند، عنوان کرد: خانه اصلی مستند در دنیا، تلویزیون است و موضوعی که یک مستند بدان می‌پردازد، از طریق تلویزیون می‌تواند همه‌گیر، تبدیل به یک مطالبه اجتماعی و حل شود پس پخش تلویزیونی اینگونه آثار و اساساً مستند در تلویزیون بسیار مهم است. اغلب کمپانی‌های بزرگ مستندسازی نیز برای تلویزیون فیلم می‌سازند و با پخش پرتکرار آن باعث می‌شوند مخاطب حداقل عناصر فرهنگی فعال جامعه را بشناسد و بداند چه می‌کند.
نظر شما