خبرگزاری مهر-گروه بین الملل: از روز دوم آوریل ۲۰۲۲ آتش بس انسان دوستانه و نظامی در یمن با میانجی‌گری سازمان ملل میان طرف های درگیر در جنگ یمن برقرار شد.
هانس گروندبرگ فرستاده سازمان ملل در امور یمن، از زمان برقراری آتش بس سفرهای متعددی به صنعاء و مسقط داشت تا با دیدارهایی که با دو طرف بحران یمن دارد، آنها را با تمدید آتش بس همراه سازد.
تلاش های وی در ماه های اخیر دو بار با موفقیت همراه شد تا آتش بس دو ماهه ای که از ماه آوریل شروع شده بود، شش ماه دیگر ادامه پیدا کند.
در آخرین دور از این مذاکرات، قرار بود آتش بسی که در روز یکشنبه هفته جاری دوم اکتبر (دهم مهرماه) به پایان می رسید، بار دیگر در مهلتی دو ماهه تمدید شود اما عدم توافق دو طرف موجب عدم تمدید این آتش بس تاکنون شده است.
در پی عدم تمدید این آتش بس، هانس گروندبرگ فرستاده سازمان ملل اعلام کرد که همچنان به تلاش ها برای تمدید آتش بس در روزهای آینده ادامه می دهد تا این توافق که موجب کاهش شدت جنگ در یمن شده بود، همچنان استمرار داشته باشد.
چرا آتش بس در یمن تمدید نشد؟
اما در اینجا سوالی که مطرح می شود، این است که چرا در این دور از مذاکرات، آتش بس در یمن تمدید نشد؟ برای پاسخ به این سوال نگاهی به روند برقراری آتش بس و تحولات مرتبط به آن می تواند پاسخ را مشخص سازد.
۱. عدم رفع تحریم ها و محاصره همه جانبه
در ماه های اخیر جنبش انصارالله خواستار اقداماتی جدی در راستای رفع تحریم ها علیه یمن و همچنین برچیده شدن محاصره همه جانبه این کشور از زمین، دریا و هوا شده بود. اما طرف های بین المللی و در کنار آنها ائتلاف سعودی بدون توجه به درد و رنج ۳۰ میلیون یمنی از اقدام عملی در این راستا به طور عامدانه خودداری کردند.
مقامات صنعاء از ابتدای آغاز آتش بس بر این مساله تاکید داشتند که خواهان توافقی در زمینه آتش بس هستند که موجب رفع تحریم های ظالمانه علیه یمن و همچنین برچیده شدن محاصره همه جانبه زمینی، دریایی و هوایی این کشور شود. هشدارهایی که در نهایت از سوی طرف مقابل جدی گرفته نشد و باعث شد در نهایت در روزهای اخیر تمدید آتش بس به شکست بخورد، مساله ای که منطقه را بار دیگر در برابر خطر جنگی فراگیر قرار داده است.
۲. عدم پایبندی ائتلاف سعودی به مفاد آتش بس
از آغاز آتش بس در یمن در روز دوم آوریل ۲۰۲۲ (۱۳ فروردین ۱۴۰۱) جنبش انصارالله یمن، ائتلاف متجاوز سعودی را به نقض مفاد آتش بس متهم می کرد.
پرداخت حقوق معوقه کارمندان دولتی، افزایش پروازهای تجاری به فرودگاه صنعاء و صدور مجوز برای پهلوگرفتن کشتی ها در بندر الحدیده از جمله شروطی در توافق آتش بس در یمن بود که ائتلاف سعودی در طول شش ماه اخیر که آتش بس برقرار بود، در عمل به آنها کوتاهی کرد.
گفتنی است در ماه های اخیر یمن با بحران های متعددی در زمینه غذایی، انرژی و دارویی مواجه بود و یکی از مطالبات اصلی دولت صنعاء، افزایش واردات کالاهای مختلف به این کشور در راستای حل این بحران ها بود. در شرایط کنونی قریب به ۸۰ درصد از مردم یمن به کمک های اساسی برای رفع نیازهای روزانه خود محتاج هستند که با توجه به موانع ایجاد شده از سوی ائتلاف سعودی امکان رفع این نیازها ممکن نیست.
مقامات دولت صنعاء در ماه های اخیر بارها درباره عدم پایبندی ائتلاف سعودی به مفاد آتش بس هشدار داده و از طرف های بین المللی خواستند که ریاض را به اجرای این توافقات اجبار نمایند. ادامه روند عدم اجرای این مفاد از عوامل اصلی در عدم تمدید آتش بس برای مهلتی دو ماهه و یا بیشتر محسوب می شود.
۳. الحاق شروط اضافی به توافق آتش بس
منابع موثق در ارتباط با مذاکرات تمدید آتش بس در یمن اعلام کردند که فرستاده سازمان ملل در جریان گفتگو با مقامات صنعاء از آنها خواسته که مفاد جدیدی به توافق قبلی آتش بس الحاق گردد.
مقامات صنعاء نیز با تاکید بر عدم پایبندی طرف مقابل به مفاد گذشته، با افزوده شدن بندهای جدید به این توافق مخالفت کرده اند.
نتیجه گیری
تحولات پیش از برقراری آتش بس در یمن به خوبی این واقعیت را نشان داد که جنبش انصارالله یمن در راستای تعیین معادلات نظامی دست برتر را دارد. حملات موشکی و پهپادی سهمگین علیه تاسیسات حیاتی و حساس عربستان سعودی در آن روزها، امان ریاض را بریده بود. سعودی‌ها در پی ناتوانی نظامی در برابر جنبش انصارالله تا حدود زیادی مجبور به اجرای توافق آتش بس شدند. به نظر می رسد کابوس آغاز مجدد عملیات های نظامی از سوی یمن، بار دیگر سعودی ها را مجبور به اجرای توافق آتش بس در آینده خواهد کرد اما در این توافق جدید احتمالی، جنبش انصارالله خواهان اجرای عملی همه بندهای عمل نشده در توافقات قبلی خواهد شد.
نظر شما