دارویی که به صف پیوند کبد پایان می دهد

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از اینترستینگ انجینرینگ، کبد می تواند خود را احیا کند. این عضو بدن حتی پس از آنکه دو سوم آن با جراحی حذف شد، قادر خواهد بود خود را به طور کامل احیا کند.  اما آسیب های ناشی از داروها، سومصرف الکل یا چاقی به تدریج عملکرد کبد را مختل می کنند.

هم اکنون تنها درمان موثر برای بیماری های کبد در مراحل نهایی پیوند عضو است. با این وجود به دلیل کمبود عضو اهدایی ممکن است بیماران بین ۳۰ روز تا ۵ سال منتظر دریافت عضو اهدایی بمانند. 

در همین راستا پژوهشگران مرکز تحقیقات کبد پیتسبرگ آزمایشی درباره احیای کبد و سرطان انجام دادند. این پژوهش نشان داد دارویی نوین می تواند پروتئین خاصی را فعال کند که به احیا و ترمیم کبد پس از جراحت یا جراحی حذف بخشی از این عضو در موش ها را سرعت می بخشد.

کبد در بدن بیش از ۵۰۰ فعالیت کلیدی انجام می دهد و پروتئین هایی تولید می کند که قادر به انتقال چربی در بدن، تبدیل گلوکز مازاد به گلایکوژن برای ذخیره سازی و شکستن پیوند مواد سمی مانند آمونیاک هستند.

 سلول های کبد یا هپاتوسیت می توانند با یک استراتژی خاص که طبقه بندی نامیده می شود، بسیاری از فعالیت های گفته شده را انجام دهند. این روند سبب می شود کبد به ۳ منطقه  با وظیفه های مختلف تبدیل شود و سلول ها طوری هدایت شوند تا با روشن کردن برخی ژن های فعال در هر منطقه فعالیت های مختلفی انجام دهند. با این وجود درک دقیقی از آنچه شیوه بیان ژن ها را کنترل می کند، وجود ندارد.

طی دو دهه گذشته محققان این آزمایشگاه و مراکز دیگر یک گروه ۱۹ تایی از پروتئین ها به نام Wnt را شناسایی کردند که نقش مهمی در کنترل نقش کبد و فرایند احیای آن دارند. هرچند محققان می دانند پروتئین های Wntبه فعالسازی فرایند ترمیم در سلول های کبد آسیب دیده کمک می کنند، سلول هایی که کنترل واقعی طبقه بندی و احیا را برعهده دارند و همچنین مکان واقعی آنها در کبد همچنان ناشناخته مانده است.

برای شناسایی این پروتئین ها و اینکه مشخص شود آنها از کجا  می آیند، محققان از فناوری نوینی به نام نمودار نگاری مولکولی  برای شناسایی میزان قدرتمندی و مکان یابی۱۰۰ژن  کبدی فعال استفاده کردند.  آنها متوجه شدند فقط ۲ مورد از ۱۹ ژنWnt یعنی Wnt2 وWnt9bدر کبد هستند.  همچنین آنها متوجه شدند آنها در سلول های اندوتلیال غشای رگ های خونه در منطقه ۳ کبد قرار دارند. این بخش از کبد نقش مهمی در فعالیت های متابولیک ایفا می کند.

همچنین  کارشناسان متوجه شدند حذف این ۲ ژن Wnt سبب می شود تمام سلول های  کبد  فقط ژن هایی بیان کنند که به طور معمول محدود به منطقه یک هستند. به این ترتیب عملکرد کلی کبد به میزان قابل توجهی محدود می شود.

این یافته ها نشان می دهد سلول های کبد در فرایندهایی حضور دارند که ممکن است عملکرد آنها را اصلاح کند و Wnt نیز عامل تنظیم این فرایند است.

پس از جراحی برداشتن کبد، حذف دو ژن Wnt از سلول های اندوتلیال به طور کامل فرایند تقسیم شدن سلول های کبد و در نتیجه احیای آنها را  متوقف کرد.

در مرحله بعد آنها داروی جدیدی را آزمایش کردند تا طبقه بندی کبد و احیای آن را بهبود بخشد. این دارو  یک آنتی بادی به نام FL6.13  است که عملکرد آن با پروتئین های Wnt مشابه است.

طی بازه دو روزه محققان دارو را به موش هایی دادند که از لحاظ ژنتیکی مهندسی شده بودند تا بدنشان فاقد ژن های wnt2 و Wnt9b باشد. آنها متوجه شدند داروی جدید تقریبا بخش سلول های کبد و فرایندهای ترمیم را احیا کند.