خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - آذر مهدوان: علی رغم تلاش ترکیه برای عادی سازی روابط با کشورهای عربی، برای خروج از انزوا در مدیترانه شرقی و با وجود در جریان بودن مذاکرات آنکارا و آتن اما اختلافات دو کشور همچون گره کور شده‌ای بی سرانجام و لاینحل مانده است.
البته به نظر می‌رسد افزایش تنش میان ترکیه و یونان آن هم در برهه‌ای که فقط هفت ماه به انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۳ ترکیه مانده اتفاق خوشایندی برای رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه است. زیرا مناقشه با یونان بر سر مدیترانه شرقی که جز خطوط قرمز ترک‌ها محسوب می‌شود و سخنان تند و تیز اخیر اردوغان علیه یونان، می‌تواند نگاه ملی گرایی مردم ترکیه را به همراه داشته باشد که همین نگاه ملی گرایانه می‌تواند تأثیر مثبتی در سبد رأی حزب عدالت و توسعه داشته باشد.
خبرنگار مهر با هدف ارزیابی روابط ترکیه و یونان و آخرین تحولات مدیترانه شرقی گفت‌وگویی را با «اسماعیل حقی پکین» رئیس سابق اطلاعات ستاد کل ارتش ترکیه، سپهبد بازنشسته و کارشناس سیاسی و نظامی انجام داده است که در ادامه می‌خوانیم:
* به نظر من مهمترین حاشیه در تنش اخیر دو کشور یونان و ترکیه جمله «شبی ناگهانی خواهیم آمد» رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه است. زیرا ترکیه زمانی که قصد آغاز عملیات در سوریه و عراق را داشت از این نوع ادبیات استفاده می‌کرد. آیا ترکیه چنین هدفی مقابل یونان دنبال می‌کند؟
سخنان رئیس جمهور ترکیه با هدف نشان دادن اهمیت حیاتی مدیترانه شرقی برای ترکیه به یونان و کشورهای منطقه بود. درخواست یونان در دریای اژه به این شکل است ۱- افزایش حریم دریایی به بیش از ۶ مایل ۲- اعلام ۱۰ مایل حریم هوایی آن هم با وجود ۶ مایل حریم دریایی ۳- ایجاد منطقه اطلاعاتی پرواز ۴- مناطق جستجو و نجات ۵- تسلیح جزایر غیرنظامی علی رغم توافقات لوزان و پاریس ۶- مالکیت بر جزایری که متعلق به دولت این کشور نیست.
این درخواست‌ها به معنای عقب راندن ترکیه از دریای اژه است. از طرفی مساله قبرس و خطوط مرزی دریای اژه و مدیترانه شرقی، مسائل منطقه انحصاری اقتصادی و خواسته‌های یونان در این خصوص منافع حیاتی ترکیه را تحت تأثیر قرار داده است.
*به نظر می‌رسد آمریکا در مناقشه ترکیه و یونان به دنبال ماجراجویی است. همانطور که می‌دانید آمریکا ۹ پایگاه نظامی در یونان دارد. به عنوان مثال، ۱۴۵ هلیکوپتر نظامی و ۱۸۰۰ خودروی زرهی در جزایر یونان مستقر هستند. آمریکایی‌ها مدعی هستند این پایگاه‌ها با هدف مقابله با روسیه تأسیس شده است. اما از منظر جغرافیایی یونان در درجه اول یک کشور مرزی و جبهه برای روسیه محسوب نمی‌شود. ترکیه، بلغارستان، رومانی و لهستان کشورهای جبهه برای مقابله آمریکا با روسیه است. بعد از این کشورها یونان می‌تواند دومین کشور برای آمریکا باشد. شما تحرکات آمریکا در یونان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بله درست است؛ پایگاه‌های آمریکا در سرزمین یونان و جزایر دریای اژه، قراردادهای همکاری دفاعی این کشور با آمریکا، فرانسه و آلمان و تحریم‌های اعمال شده علیه ترکیه، سیاست تهاجمی آتن را بیشتر کرده است. تحریم‌های جنگی در اروپا ادامه دارد و افزایش منافع یونان و در مقابل کاهش منافع ترکیه در مدیترانه شرقی، اگر چه جنگی را در پی نخواهد داشت اما احتمال درگیری نظامی را افزایش خواهد داد.
*با وجود همه تلاش‌ها، چرا ترکیه هنوز در روابط خود با یونان موفقیتی کسب نکرده است؟ چرا روابط ترکیه و یونان به بن بست رسیده است؟
دلیل به بن بست رسیدن مذاکرات دو کشور در شرایط کنونی، سیاست آمریکا و اتحادیه اروپا در مدیترانه شرقی و در نتیجه افزایش انتظارات یونان است.
همین سیاست مانع نتیجه بخش بودن مذاکرات و تلاش‌های دیپلماتیکی آتن و آنکارا است. ترکیه معتقد است که باید اختلافات میان دو کشور بدون دخالت کشور سوم حل و فصل شود. البته زبان دیپلماسی در این گونه اختلافات بسیار مهم است
*آنکارا گام‌های مثبتی برای عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی مانند عربستان سعودی، مصر و امارات برداشت تا اینگونه تلاش‌هایی که برای انزوای ترکیه در مورد مدیترانه شرقی می‌شد را خنثی کند. البته در روند عادی سازی با مصر نتیجه چندان مثبتی به دست نیاورد، اما در مجموع می‌خواهم بپرسم، آیا این اقدامات می‌تواند جبهه ضد ترکیه را ناکارآمد کند؟
متأسفانه بدتر شدن روابط ترکیه با کشورهای عربی منجر به تشکیل جبهه‌ای علیه کشورمان در شرق مدیترانه شده است. ترکیه در دو سال اخیر با تغییر سیاست خارجی و اقدامات دیپلماتیکی خود گام مهمی برداشته است.
به نظرم سیاست ترکیه در جنگ اوکراین هم مطلوب بود. جبهه‌های مخالف همیشه خواهند بود. ترکیه این جبهه‌ها را خنثی خواهد کرد و این ائتلاف‌هایی که در مدیترانه مقابل ترکیه ایجاد شده به مرور زمان در کنار ترکیه خواهند بود.
نظر شما