خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: رژیم صهیونیستی در حالی از ساعت ۷ روز سه شنبه به استقبال پنجمین انتخابات پیاپی ظرف کمتر از ۴ سال رفته که عمده نظرسنجی‌ها از تداوم بحران و ناتوانی هردو جناح هوادار و مخالف نتانیاهو خبر می‌دهند. در این میان ۵ عامل الگوی رأی‌دهی جوامع اقلیت غیریهودی، ناراضیان و مرددها، چپ‌گرایان و نهایتاً وضعیت آب و هوا ممکن است این بن‌بست را بشکنند و یا به آن دامن بزنند.
به طور مشخص عامل اصلی شکل‌گیری بحران سیاسی ۴ سال اخیر دعوای جناح هوادار نتانیاهو و مخالفان وی است. از ۱۳ حزب اصلیِ فعال در سپهر سیاسی اسرائیل (بجز حزب لیکود که حزب نتانیاهو محسوب می‌شود)، تنها چهار حزب «صهیونیسم مذهبی»، «شاص»، «یهودیت متحد توراه» و «خانه یهودی» حاضر به همکاری و تشکیل ائتلاف با نتانیاهو هستند و ۸ حزب دیگر کاملاً در برابر او ایستاده‌اند و حاضر به تشکیل کابینه ائتلافی با حضور بی بی نیستند. بیش از ۹۰ درصد نظرسنجی‌ها در ماه‌های اخیر گویای این امر بوده که جناح هوادار نتانیاهو در بهترین حالت ۶۰ کرسی را از آن خود می‌کنند و جناح لاپید ۵۶ کرسی. در نتیجه هیچیک از دو طرف قادر به تشکیل ائتلاف اکثریتی (که دست‌کم نیاز به ۶۱ حامی دارد) نیستند و احتمالاً تداوم بحران سیاسی و حرکت به سوی انتخابات ششم محتمل‌ترین سناریوی انتخابات باشد.
اما با نگاهی دقیقتر به سپهر سیاسی اسرائیل درمی‌یابیم از یکسو رقابتی نزدیک میان دو جناح در جریان است و از سوی دیگر جناح هوادار نتانیاهو که در نظرسنجی‌ها پیشتاز است، برای پیروزی نهایی تنها نیاز به یک کرسی دارد. از این‌رو می‌توان گفت وضعیت به شدت آستانه‌ای است و اندک تغییری ممکن است نتیجه انتخابات را به کلی تغییر دهد. در ادامه ۵ عامل سرنوشت‌سازی که می‌تواند بن‌بست را تشدید کرده و یا بحران موجود را خاتمه بخشد از نظر می‌گذرانیم:
چالش مشارکت اقلیت عربی
در این انتخابات سه فهرست عربی متفاوت شرکت کرده‌اند و وضعیت آنها می تواند سرنوشت بلوک تحت رهبری لاپید را رقم بزند. نظرسنجی‌ها نشان از آن دارد که میزان مشارکت جامعه عربی در نازل‌ترین حالت ۳۷ درصد و در بیشترین حالت حدود ۵۰ درصد خواهد بود. بنابراین میزان مشارکت این جامعه تأثیری حیاتی بر نتایج انتخابات خواهد داشت. از میان این سه فهرست، حزب اسلامگرای رعم به رهبری «منصور عباس» اعلام کرده که شراکت با مخالفان نتانیاهو را ادامه خواهد داد. دومین فهرست قابل توجه، فهرست «خداش - تعال» با محوریت «ایمن عوده» و «احمد طیبی» است. این فهرست تا کنون با حضور در ائتلاف‌ها مخالف باقی مانده و خود را به هیچیک از دو بلوک متعهد نمی‌کند، اما به طور مشخص ضدیت بیشتری با جناح نتانیاهو دارد. نکته مهم این است که هر دو فهرست مذکور در حدود آستانه انتخاباتی ۳.۲۵ درصدی قرار دارند و اگر میزان مشارکت جامعه عربی پایین باشد، ممکن است هر دو حزب کمتر از این میزان رأی آورده و از ورود به پارلمان اسرائیل محروم شوند. شکست هر یک از دو حزب یاد شده در ورود به پارلمان نتانیاهو را پیروز انتخابات خواهد ساخت؛ زیرا اگر تصور کنیم حتی یکی از این احزاب زیر حدنصاب قرار گیرد، از ۴ کرسی که می‌توانست داشته باشد، محروم خواهد شد. در چنین شرایطی دست‌کم دو کرسی از این تعداد نصیب جناح هوادار بی بی خواهد شد و مجموع حامیان او را به بالاتر از ۶۰ نفر می‌رساند.
اما این همه ماجرا نیست، اگر میزان مشارکت عربی در حدی باشد که هر یک از این دو فهرست (دقیقاً مانند نظرسنجی‌ها) ۴ کرسی را به خود اختصاص دهند، نتانیاهو قادر به تشکیل ائتلاف نخواهد بود و کار وقتی پیچیده‌تر می‌شود که میزان مشارکت عربی در حدی افزایش یابد که سومین فهرست عربی، یعنی حزب ملی‌گرای بلد، نیز بتواند از حدنصاب انتخاباتی عبور کرده و ۴ کرسی را از آن خود سازد. در چنین شرایطی، بلوک راست – مذهبی به رهبری نتانیاهو از وضعیت آستانه‌ای ۶۰ کرسی تا حدود ۵۸ کرسی تنزل خواهد کرد و هیچ‌گونه شانسی برای تشکیل ائتلاف نخواهد داشت. البته احتمال وقوع چنین رویدادی کم است.
چالش مشارکت اقشار مذهبی
یکی از نگرانی‌های جناح هوادار نتانیاهو، میزان مشارکت سیاسی اقشار ارتدکس مذهبی یا حریدی‌هاست. از سال ۲۰۰۹ به بعد احزاب مذهبی (بجز یک بازه دو ساله) همواره در قدرت حضور داشته اند و هم‌پیمان نتانیاهو بوده‌اند و به‌شدت نسبت به از دست دادن قدرت شکننده و آسیب پذیر هستند. در یک‌سال گذشته که این دو حزب به ناچار در اپوزیسیون ماندند، برخی هواداران آنها دچار ناامیدی شده‌اند و احتمال کاهش میزان مشارکت آنها نیز وجود دارد. حزب یهودیت متحد توراه در نظرسنجی‌ها ۷ کرسی دارد و این احتمال وجود دارد که در پایان انتخابات نتواند از این تعداد حفاظت کند. حزب شاص نیز به عنوان دیگر حزب مذهبی اسرائیل حدود ۹ کرسی را در نظرسنجی‌ها به خود اختصاص می‌دهد. یکی از نظرسنجی‌های انجام شده در میان قشر مذهبی نشان از آن دارد که مشارکت انتخاباتی این قشر به دلیل ناامیدی تا ۱۲ درصد کاهش یابد. این امر خطر بزرگی برای بلوک نتانیاهو خواهد بود، زیرا در این صورت شمار کرسی‌های این بلوک کاهش خواهد یافت.
بحران دیگری که این احزاب را تهدید می‌کند، رشد چشمگیر حزب قدرت یهودی به رهبری «ایتامار بن‌گویر» در میان قشر مذهبی است که باعث کاهش شانس دو حزب یاد شده می‌شود. البته این تغییر در نهایت به‌ضرر بلوک «راست - مذهبی» نخواهد شد و تنها بخشی از آرای مذهبی‌ها را به حزبی دیگر درون همین بلوک انتقال می‌دهد. شبکه تلویزیونی کان اعلام کرده نزدیک به ۶ درصد از حریدی‌ها مایل به رأی دادن به بن‌گویر هستند.
آرای از دست رفته حزب یامیناه
حزب یامیناه تا همین چهار ماه پیش، حزب حاکم اسرائیل به شمار می‌آمد و «نفتالی بنت» رهبر آن بود، اما اختلافات داخلی باعث شد بنت از رهبری این حزب کناره‌گیری کند و «آیلت شکد»، رهبری آن را برعهده گیرد. پیوستن یامیناه به ائتلاف مخالفان بی بی در نهایت وضعیتی بحرانی برای این حزب رقم زد و باعث شد بخش اعظم ۲۷۳ هزار نفری که در سال ۲۰۲۱ به آن رأی داده بودند به صرافت تغییر حزب خود بیفتند. تقریباً یک سوم از رأی دهندگان این حزب در انتخابات گذشته از قشر موسوم به «ملی – مذهبی» بوده اند. به نظر می‌رسد بخش قابل توجهی از رأی دهندگان یامیناه به ترتیب میان احزاب صهیونیسم مذهبی، وحدت ملی، لیکود و یش‌عتید تقسیم شده اند.
اکنون شکد با عنوان رهبر حزب خانه یهودی در انتخابات شرکت کرده ولی در هیچیک از نظرسنجی‌ها نتوانسته بالاتر از حدنصاب قرار گیرد. با این وجود روند این حزب در نظرسنجی‌ها نسبتاً روبه رشد بوده و از ۱ درصد به بالاتر از ۲ درصد رسیده است. اگر شرایط به نحوی رقم بخورد که این حزب بالاتر از حدنصاب قرار گیرد، مسیر تشکیل کابینه برای جناح راست – مذهبی هموار خواهد شد، اما اگر این حزب در رسیدن به ۳.۲۵ درصد از کل آرا شکست بخورد، تعداد زیادی از آرای هواداران جناح راست را به هدر خواهد داد و شانس مخالفان بی بی را افزایش می‌دهد.
نتایج جناح چپ در انتخابات
عملکرد ضعیف دو حزب دیگر در بلوک لاپید می‌تواند مسیر انتخابات را به نفع نتانیاهو تغییر دهد. دو حزب کارگر و مرتص نیز در بیشتر نظرسنجی‌ها به آستانه انتخاباتی ۳.۲۵ درصدی نزدیک بوده اند. در عین حال رشد تدریجی حزب یش‌عتید نیز باعث کاهش اقبال به این احزاب شده است. اگر هر دو یا یکی از آنها به زیر حدنصاب بغلتند، کار جناح مخالف بی بی تمام است و نتانیاهو پیروز انتخابات خواهد شد. اما اگر وضعیت برعکس شود و این دو حزب موفق شوند روی‌هم رفته بیش از ۱۰ کرسی را به خود اختصاص دهند، شانس نتانیاهو به شدت کاهش مییابد.
در مجموع به نظر می‌رسد کلید اصلی حل بحران سیاسی اسرائیل را «میزان کلی» مشارکت دانست. هرچه میزان مشارکت بالاتر باشد، شانس نتانیاهو برای بازگشت به قدرت کمتر می‌شود و هرچه این میزان کمتر شود باعث افزایش شانس بی بی خواهد شد. اگر میزان مشارکت از انتخابات گذشته (۶۷ درصد) کمتر باشد کار نتانیاهو برای تشکیل کابینه بسیار آسان‌تر خواهد بود. از سوی دیگر اگر میزان مشارکت بالاتر از ۷۰ درصد برود یا بحران سیاسی ادامه خواهد یافت و کار به انتخابات ششم می‌کشد و یا جناح مخالف پیروز خواهد شد.
نظر شما