به گزارش خبرنگار مهر، سید سلمان صفوی، مدیر آکادمی مطالعات ایرانی در لندن و سردبیر مجله علمی «ترانسندنت فیلوسوفی» لندن و از برندگان جایزه جهانی کتاب سال، گفت: برگزاری «هفته کتاب» که نهادهای مختلف در کشور درگیر برپایی‌اش می‌شوند، امری مبارک و مفید است. در «هفته کتاب» با پرداختن به نقد وضع کتاب و صنعت نشر باید راه‌حل‌های عملی برای رفع مشکلات ارائه شود.
وی با اشاره به اینکه اخبار هفته کتاب در رسانه‌های خارجی انعکاسی ندارد، ادامه داد: بنده ۲۵ سال است که در لندن زندگی می‌کنم و هیچگاه انعکاسی از برگزاری هفته کتاب ایران، در مطبوعات انگلیسی یا خبرنامه‌های دانشگاهی ندیده‌ام.
صفوی در ادامه به موضوعاتی پرداخت که می‌تواند در نشست‌های با موضوع آسیب‌شناسی صنعت نشر در هفته کتاب مورد توجه قرار گیرد. وی در این باره گفت: من در تهران و لندن به انتشار کتاب پرداخته‌ام و دانشی نیز درباره صنعت نشر در جهان دارم. ما بجز آسیب‌شناسی وضعیت نویسندگان، انتشارات و توزیع کتاب در ایران از منظرهای اقتصادی، هنری، صوری، محتوایی و روشی، باید به مطالعه صنعت نشر کشورهای دیگر نیز بپردازیم.
نویسنده کتاب «مکتب عرفان اجتماعی شیخ صفی الدین اردبیلی» اضافه کرد: شناسایی و مطالعه وضع کتاب، انتشارات، توزیع، نمایشگاه‌های کتاب، صنعت چاپ و نشر و کارخانه‌های کاغذسازی در کشورهای موفق در این حوزه مانند تجربه ژاپن، چین، آمریکا، بریتانیا، هلند و آلمان ضرورت دارد. چین، ایالات متحده و ژاپن سه کشور بزرگ تولید کننده کاغذ در جهان هستند. این سه کشور با تولید حدود ۴۰۰ میلیون تن در سال، نیمی از کل کاغذ جهان را تولید می‌کنند.
صفوی همچنین مطالعه و پژوهش روی ساختار شرکت‌های بزرگ توزیع کتاب در جهان را امری لازم خواند و گفت: در زمینه توزیع کتاب؛ تجربه «آمازون» بزرگترین و موفق‌ترین شبکه توزیع کتاب در غرب مورد تحقیق و مدنظر قرار گیرد. در سال ۲۰۲۱ حدود ۵۵ درصد کل خرید کتاب در آمریکا از طریق آمازون بوده است. بررسی و تحلیل تجربه بزرگترین ناشران آمریکا از قبیل «پنگوئن»، «هارپر کالینز»، «Simon & Schuster»، «Hachett» و مک میلان و ناشران موفق اروپایی نظیر RELX، روتلیج، لایدن، کمبریج، آکسفورد و بریل نیز ضروری است. در آمد سالانه جهانی پنج ناشر برتر آمریکایی حدود چهار میلیارد دلار است. برای مثال در سال ۲۰۱۶ انتشارات «Simon & Schuster» با درآمد جهانی آن ۷۶۷ میلیون دلار در جایگاه سوم بوده است.
مدیر آکادمی مطالعات ایرانی لندن ادامه داد: صنعت نشر کتاب آمریکا در سال ۲۰۲۱ حدود ۲۶.۲۳ میلیارد دلار درآمد خالص داشته است. در سال ۲۰۱۲۱ حدود ۶۷۵ میلیون کتاب چاپی در ایالات متحده به فروش رسیده است. در حال حاضر فرمت‌های نسبتاً جدید کتاب مانند کتاب‌های الکترونیکی و کتاب‌های صوتی سالانه میلیاردها دلار درآمد دارند. در آمریکا سالانه ۲ میلیون کتاب منتشر می‌شود. «RELX» یک ناشر بریتانیایی است که علاوه بر انتشار کتب علمی، فنی، پزشکی و همچنین کتاب‌های درسی حقوقی، برگزاری نمایشگاه‌ها را سازماندهی می‌کند. این ناشر در بیش از ۴۰ کشور فعالیت دارد و به مشتریان خود در بیش از ۱۸۰ کشور خدمات ارائه می‌کند. « RELX» در سال ۲۰۲۲ با حدود ۵.۶ میلیارد دلار درآمد، بین برترین شرکت‌های انتشاراتی جهان، پس از انتشارات پیرسون «Pearson» در رتبه دوم قرار دارد.
نویسنده کتاب «اهمیت شیخ صفی‌الدین اردبیلی در تاریخ فرهنگ و تمدن تشیع و ایران» ضرورت‌های دیگر را نیز به این شرح بیان کرد: کتاب‌های حوزه‌های تخصصی از جمله فلسفه، عرفان، تفسیر و حوزه‌های مختلف علم را که خریدارانش غالباً دانشجویانی با درآمد ناچیزند، بیشتر خریداری شده و به کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور ارسال شود. حمایت از نویسندگان جوان و رساله‌های تحقیقاتی نیز ضروری است. راه اندازی نهضت حمایت از تحقیق و نشر و توزیع کتاب با کمک خیرین هم می‌تواند گامی مفید باشد. خیرین نیکوکار فعال در ساخت بیمارستان، مراکز آموزشی و مساجد؛ به خرید کتاب در تیراژهای هزارتایی و اهدای آنها به مناطق محروم دعوت شوند. ما با استفاده از این روش برخی از کتاب‌های انتشارات را به کتابخانه‌های مناطق محروم ایران، افغانستان و … اهدا کرده‌ایم.
وی افزود: یک پیشنهاد دیگر هم می‌تواند این باشد که بنیاد مستضعفان، بنیاد شهید و امور ایثارگران، ستاد اجرایی فرمان امام و آستان قدس رضوی که خارج از سیستم دولتی تحت کنترل حاکمیت اداره می‌شوند و بخشی از اقتصاد ایران را در اختیار دارند، قسمتی از درآمدهای خود را به خرید کتاب و توزیع آن بین مستضعفان و خانواده‌های کم درآمد و محروم اختصاص دهند. با این کار بخش مهمی از جامعه ایران از نعمت مطالعه کتاب بهره‌مند می‌شوند. صدا و سیما هم به عنوان گسترده‌ترین رسانه کشور می‌تواند برنامه‌های معرفی کتاب خود چه در رادیو و چه در تلویزیون را بیشتر کند. بویژه رسانه رادیو بسیار مهم است و می‌تواند در زمینه تولید کتاب صوتی و پخش آن در پلتفرم‌های خود مؤثر عمل کند.
صفوی همچنین با اشاره به این نکته که خودکفایی در تولید کاغذ مهم است، گفت: تقویت کارخانه‌های موجود کاغذسازی و تأسیس کارخانه‌های جدید کاغذ سازی با تکنولوژی پیشرفته با هدف بی نیازی از واردات کاغذ، راه حلی است برای مسئله گرانی سرسام آور کاغذ. تخصیص یک درصد از سود خالص کارخانه‌های دولتی برای حمایت از اهل قلم، ناشران و توزیع کنندگان کتاب، امر مهمی است. تأسیس صندوق قرض الحسنه حمایت از نویسندگان، ناشران و توزیع کنندگان کتاب توسط بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان امام و آستان قدس رضوی هم ایده بسیار خوبی است.
نویسنده کتاب «هو در قرآن و میراث عرفان اسلامی» در بخش دیگری از سخنان خود توزیع کتاب را یکی از مشکلات عمده بازار کتاب ایران خواند و گفت: اهل قلم و ناشران پس از تولید کتاب با مشقات بسیار قادر به ارائه آن به مخاطبان در سراسر کشور نیستند. تأسیس مؤسسات حرفه‌ای توزیع کتاب از طریق ارائه وام‌های بی بهره بانکی می‌تواند کار مهمی باشد. همچنین برخی نهادهایی که در اکثر مراکز استان‌های ایران شعبه دارند از جمله سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه هنری، می‌توانند تا تأسیس شرکت‌های پخش به کمک ناشران ایران بیایند. همچنین به نظرم خوب است که در مناسبت‌های مختلف ملی و مذهبی به کارگران و کارکنان کارخانجات مختلف کشور نیز کتاب اهدا شود. این روش موجب حضور کتاب بین طبقه کارگر و صنعتی می‌شود و تا حدی به رونق بازار کتاب کمک می‌کند. اهدای بسته‌های کتاب به عزاداران توسط هیئت‌های مذهبی در ایام دهه محرم، صفر و فاطمیه در کنار بسته‌های غذا نکته مهمی است.
نظر شما