خبرگزاری مهر، گروه استانها - مهدی بخشی سورکی: برخوردار بودن از حقوق مدنی متناسب با شأن افراد کم‌توان جسمی و حرکتی برای تحرک و دسترسی ایمن به خدمات، فضاها و تأسیسات عمومی شهرها با هدف برقراری و اعطای استقلال نسبی، فردی و اجتماعی به این گروه‌های ویژه می‌بایست در ردیف وظایف حاکمیت و شهروندان و به ویژه متولیان مدیریت شهری قرار گیرد.
ضوابط و مقررات مناسب سازی محیط شهری برای معلولان در قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد معلول جسمی-حرکتی و در آئین‌نامه اجرایی ماده ۲ قانون جامع حمایت از معلولان آمده است که ضرورت مناسب سازی فضای شهری به ویژه پیاده راه‌ها و معابر به صراحت در آن اشاره شده است.
در ماده یک آئین‌نامه اجرایی ماده ۲ قانون جامع حمایت از معلولان در تعریف مناسب‌سازی اینگونه آمده که مناسب‌سازی به معنای اصلاح محیط و تدارک وسایل حمل و نقل است، به طوری‌که افراد معلول قادر باشند آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامون خود اعم از اماکن عمومی، معابر، محیط شهری و بین‌شهری و ساختمان‌های عمومی حرکت کنند و از تسهیلات محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با حفظ استقلال فردی لازم بهره‌مند شوند.
هم اکنون استان قم ۲۳ هزار معلول دارد که با وجود اقدامات صورت گرفته، اما همچنان یکی از ابتدایی‌ترین مشکلات بخشی از این جمعیت، موضوع عدم مناسب سازی شهری برای حضور آنان در جامعه است.
محیط شهری باید به گونه‌ای طراحی شود که معلول جسمی- حرکتی و نابینایان به خوبی بتواند به نقاط مختلف شهری دسترسی پیدا کند و در این راستا می‌بایست امکانات و تسهیلاتی برای آنان فراهم شود که آنها را قادر سازد بدون کمک دیگران در اجتماع زندگی و به سادگی تردد کنند.
زیست اجتماعی معلولان باید به رسمیت شناخته شود
نعیمه پورمحمدی دارای دکتری فلسفه و استاد دانشگاه ادیان و مذاهب که پژوهش‌های بسیاری در حوزه معلولین انجام داده و چندین جلد کتاب در این حوزه تألیف کرده در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به ضرورت تغییر نگرش‌های فرهنگی و عمومی در خصوص زیست افراد دارای معلولیت گفت: تا زمانی که یک فرد معلول از طرف جامعه طرد شود و نگاه‌های افراد جامعه به او همانند یک فرد غیر طبیعی با بدنی متفاوت باشد، مناسب‌سازی‌های شهری امری بی‌فایده خواهد بود.
این پژوهشگر حوزه معلولیت، موضوع توانمندسازی و حضور فعال معلولان در جامعه را مورد تاکید قرار داد و گفت: برای رسیدن به این مهم نیاز به تغییر نگرش در خصوص حق حیات و زیست معلولان داریم، بدین معنا که ما حق نداریم به دلیل سالم بودن و دارا بودن بدن و توانمندی متفاوت در مقایسه با این افراد حق زندگی اجتماعی، اشتغال، تحصیل و سایر فعالیت‌های آنها را بگیریم.
استادیار گروه فلسفه دین دانشکده فلسفه دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی قم عنوان داشت: معلولان سبک زندگی خود را دارند و باید زیست اجتماعی معلولان را به رسمیت شناخت.
وی تاکید کرد: شرایط زندگی و حضور در جامعه برای معلولان در عرصه‌های مختلف باید فراهم شود و از بدو تولد تا رسیدن به مدارج عالی علمی باید شاهد برنامه ریزی از سوی حاکمیت و مدیریت شهری برای افراد معلول جامعه همانند سایر شهروندان باشیم.
همه مشکلات معلولان در موضوع مناسب سازی معابر و محیط شهری خلاصه نمی‌شود
وی ابراز داشت: همه مشکلات معلولان در موضوع مناسب سازی معابر و محیط شهری خلاصه نمی‌شود و باید این فرهنگ و بینش در خصوص رسمیت شناختن حق زندگی معلولان در ابعاد مختلف در جامعه و در بین شهروندان ایجاد شود.
پورمحمدی بیان داشت: سازمان بهداشت جهانی انتظارش این است که دولت‌ها و ملت‌ها در زمینه معلولان اقدامات توانمندسازی را دنبال کنند و ساختارهای مختلفی برای فرد معلول می‌بایست ایجاد شود و باید حمایت‌های لازم از آنان صورت گیرد.
این پژوهشگر حوزه معلولیت با بیان اینکه نباید فرد معلول را فردی ناتوان دید، بلکه باید طبیعت فرد معلول را به عنوان یک تنوع در آفرینش پذیرفت افزود: نباید حق زندگی از افرادی که دارای معلولیت هستند گرفته شود و من با موضوع سقط جنین معلول نیز مخالف هستم چرا که او هم حق زندگی و به دنیا آمدن دارد.
وی تصریح کرد: با اصلاح ساختاری در عرصه شهر و اجتماع می‌توان مشکلات معلولان را کاهش داد و حل این مشکلات بر عهده مسئولان و مدیران شهری و مردم است.
پورمحمدی بیان داشت: نباید تصور شود که مناسب سازی محیط برای معلولان از این جهت که افراد کمی از این تسهیلات استفاده می‌کنند، هزینه اضافی است.
این پژوهشگر حوزه معلولان، گفت: طرح‌های مناسب سازی شهر برای معلولان باید به زیباترین شکل ممکن ایجاد شود و مثلاً از آهن‌های زشت برای جلوگیری از تردد نباید استفاده شود؛ بلکه باید دارای شکل و طرح زیبایی باشند و این امر احترام گذاشتن به افراد معلول و هویت بخشی به آنان است.
ایجاد ستاد نظارتی بر اجرای طرح‌های مناسب سازی شهری برای معلولان
مجید شکوری عضو انجمن ضایعات نخاعی قم در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به ناکافی بودن و استاندارد نبودن سامانه‌های ویلچررو احداث شده در شهر قم گفت: لازم است اقدامات مناسب سازی را از ساختمان‌های اصلی شهر مثل سازمان بهزیستی و شهرداری و سایر ادارات قم شروع کنیم چرا که یک فرد ویلچری برای تردد در همین ساختمان‌ها نیز دچار مشکل می‌شود.
وی افزود: استفاده از افراد دارای معلولیت به عنوان مشاور و همراه تیم‌های طراحی و ساخت و ساز در شهر باعث می‌شود این سازه‌ها استانداردهای مورد نظر این افراد را در نظر بگیرد و برای آنها قابل استفاده باشد و ضرورت دارد در پروژه‌های سطح شهر از تجربه و نظریات جامعه هدف که معلولان هستند استفاده شود.
شکوری عنوان داشت: ۱۵ سال است که ستاد مناسب سازی شهری برای معلولان در استانداری قم تشکیل شده که تاکنون با وجود اقدامات خوبی که صورت گرفته، اما با وضعیت مطلوب فاصله زیادی داریم.
این جانباز دوران دفاع مقدس گفت: باید برای موضوع مناسب سازی و رعایت شهروندان در خصوص حقوق معلولان، فرهنگ سازی صورت گیرد و در این زمینه شاهد هستیم که برخی از مسیرها برای اینکه موتور سیکلت ها تردد نکنند به گونه‌ای میله‌ها قرار می‌گیرد که معلولان دیگر امکان تردد از آن محل را ندارند.
وی عنوان داشت: ۲۳ هزار نفر در قم دارای معلولیت هستند که باید برای تردد این افراد در اماکن عمومی، ادارت و ساختمان‌ها مناسب سازی صورت گیرد.
عضو انجمن ضایعات نخاعی قم افزود: در این زمینه ضرورت دارد تا ستاد نظارتی بر اجرای مناسب سازی ایجاد شده تا هزینه‌های صورت گرفته در این راستا هدر نرود و طرح‌های اجرایی مورد استفاده معلولان باشد.
وی ابراز داشت: در استان قم ۴۵۰ ضایعه نخاعی داریم که ۱۵۰ نفر از آنان می‌توانند وارد شهر شوند که در صورت مناسب سازی محیط افراد بیشتری از این عزیزان می‌توانند در شهر حضور یابند.
وی گفت: پل‌های هوایی سطح شهر قم باید به صورت مستمر رصد و مشکلات آنان بررسی شود و امروز شاهدیم برخی از پل‌ها که دارای امکانات برقی هستند به دلایل نقص فنی غیر فعالند.
مناسب سازی تعداد ۲۱ پیاده راه در شهر قم برای معلولان
معاون فنی و عمرانی شهرداری قم نیز در گفتگو با خبرنگار مهر از اقدامات صورت گرفته برای معلولان گفت و اظهار داشت: تلاش مجموعه عمرانی شهرداری قم بر این امر معطوف است که در اجرای طرح‌های سطح شهر، شرایط معلولان را در نظر بگیرد.
عباس حلوایی‌زاده بیان داشت: در سال‌های اخیر مناسب سازی تعداد ۲۱ پیاده راه برای معلولان صورت گرفته و فعالیت‌های در این بخش همچنان ادامه دارد.
وی عنوان داشت: مناسب سازی فضای ۱۷ بوستان و ۱۲ ساختمان مرتبط با شهرداری از جمله اقدامات صورت گرفته برای رفاه حال معلولان است که در این مراکز مسیر ویژه برای تردد نابینایان، مسیر ویلچرگذر و همچنین ساخت تعدادی سرویس بهداشتی برای معلولان انجام شده است.
۲۱ میلیارد تومان برای مناسب‌سازی شهری در قم در نظر گرفته است
معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: با وجود تلاش‌های صورت گرفته در راستای مناسب سازی اماکن عمومی برای معلولان اما همچنان امکانات رفاهی و خدماتی که ارائه می‌شود مناسب نیست و با نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد.
مجید متین فر ابراز داشت: باید نیازها و مشکلات معلولان جهت حضور در جامعه و شهر شناسایی شود و این آسیب شناسی ها می‌بایست با حضور معلولان صورت گیرد تا بتوان این مشکلات احصا شده را جامه عمل پوشاند.
وی ادامه داد: موضوع مناسب سازی شهری برای معلولان باید در دستور کار شهرداری باشد و در این راستا نهادهای مسئول دیگر نیز باید نقش خود را در این زمینه ایفا کنند.
متین فر اضافه کرد: معاونت شهرسازی و معماری شهرداری قم در این راستا معطوف بوده تا نقشه پراکندگی معلولان در سطح مناطق قم احصا شود و طرح‌ها و اقدامات مناسب سازی بر اساس نیاز جامعه هدف صورت گیرد.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم گفت: دستورالعملی با عنوان کمیته مناسب سازی شهرداری قم در سال جاری تدوین شده و که اقداماتی همانند پیگیری جهت عملیاتی شدن و اجرای بودجه‌های مصوب شهرداری و مصوبات استانی مرتبط با مناسب سازی، نظارت و ارزیابی میزان تحقق ضوابط، مصوبات و سیاست‌های ابلاغی استانی و کشوری و ایجاد انسجام، وحدت رویه و جلوگیری از فعالیت‌های موازی در انجام امور مناسب سازی در مناطق و سازمان‌ها از جمله اهداف این دستورالعمل است.
وی همچنین با اشاره به بودجه‌ای که برای امر پروژه‌های مناسب سازی در نظر گرفته شده بیان داشت: در بودجه سال جاری ۲۱ میلیارد تومان برای مناسب‌سازی شهری در نظر گرفته است و در طراحی‌های شهری به خصوص اماکن عمومی رعایت ضوابط شهرسازی الزامی است که در غیر این صورت امکان اخذ مجوز فراهم نخواهد بود.
اقدامات صورت گرفت در حوزه حمل و نقل و ترافیک شهری برای معلولان
رئیس سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری قم نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: نصب بیش از ۱۱۰ تابلو ویژه محل عبور و مرور معلولان و تابلو مخصوص سامانه‌های ویلچر رو در مناطق ۸ گانه شهری قم به خصوص در مناطقی که معلولان تردد دارند از جمله اقدامات این سازمان در خصوص افراد دارای معلولیت بوده است.
حسین شعبانزاده، توسعه و ایجاد محیط‌های مناسب شده بدون مانع برای افراد دارای مشکلات جسمی و حرکتی را ضروری برشمرد و این اقدامات را موجب ارتقای کیفیت زندگی آحاد جامعه به خصوص معلولان در راستای توانمندی سازی، حضور و مشارکت آنها در فعالیت‌های مختلف اجتماعی دانست.
وی ادامه داد: در راستای مناسب سازی و ایمن سازی معابر و گذرگاه‌های عرضی عابرپیاده جهت استفاده معلولین و سالمندان در مناطق هشتگانه، در بودجه سال جاری نسبت به پیش بینی ردیف‌های همچون اجرای طرح هندسی تقاطع‌های چراغدار در مناطق به صورت همسطح، ساماندهی ایستگاه‌های اتوبوس و تاکسی، خرید و نصب تابلوهای مانند محل پارک معلولین، خرید خدمات پل‌های عابرپیاده و تجهیز آنها به آسانسور اقدام کرده است.
نظر شما