سایه شوم واردات برنج بر اقتصاد و معیشت شالیکاران

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- بهرام قربانپور: اقتصاد مردم استان‌های شمال کشور بدون تردید به کشاورزی و شالیکاری وابسته است و این وابستگی ریشه در فرهنگ، آب و هوا و اقلیم این منطقه دارد تا جایی که شمالی‌ها بخش اعظمی از برنج کشور را تأمین می‌کنند.

به گفته مسئولان تنها گیلان تأمین کننده برنج ۲۰ میلیون ایرانی است و این مسئله و اثرگذاری این استان در تأمین امنیت غذایی کشور که شامل اقلام اساسی دیگر هم می‌شود بر کسی پوشیده نیست. اما در کنار اثرگذاری و داشتن مسئولیت اجتماعی در تأمین بخشی از امنیت غذایی کشور در بیشتر اوقات مورد بی مهری واقع شده و در بیانی دیگر حقش به درستی ادا نشده است.

کشاورزان و شالیکاران گیلانی یک سال زراعی را به سختی و مرارت فراوان پشت سر می‌گذارند تا ضمن تأمین برنج ۲۰ میلیون ایرانی و صحه گذاشتن بر امنیت غذایی کشور، خودشان هم از لحاظ اقتصادی تقویت شوند اما عدم حمایت‌ها، سوتدبیرها و بی نظارتی‌ها سبب می‌شود تا تمام دسترنج یک ساله آنها به جیب عده‌ای دلال و واسطه گر سرریز شود.

در این میان هزینه‌های سرسام آور کاشت، داشت و برداشت یا تنش‌های آبی، افزایش چند برابری و غیرمعمول آب بهای کشاورزی، آزادسازی واردات برنج و آسیب‌های اقتصادی و معیشتی، مافیای بازار برنج و دلالی هر کدام رنج نامه‌ای است که خود یک فصل گزارش دردناک در سینه دارند.

خبرگزاری مهر تلاش کرده تا در قالب پرونده «رنج برنج» به تفکیک به این موارد بپردازد.

تقویت بنیه اقتصادی و مالی کشاورزان در اولویت مسئولان قرار گیرد

«نادر اسماعیلی نژاد» یکی از کشاورزان گیلانی با ابراز گلایه از افزایش هزینه‌های کشاورزی، اظهار کرد: کشاورزی امروز به صرفه نیست و هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت محصول به طرز عجیبی افزایش یافته است.

وی با اشاره به واردات بی رویه برنج، افزود: بخشی از محصول برنج امسال در انبار دپو شده و قیمت مناسبی در بازار نیست تا به فروش برسانم.

این کشاورز گیلانی با بیان اینکه واردات برنج برای تأمین نیاز کشور امری طبیعی است، گفت: تقویت بنیه اقتصادی و مالی کشاورزان باید در اولویت مسئولان قرار گیرد تا کشاورز برای کشت و کار، تن به بدهی و فروش پیش از موعد ندهد.

اسماعیلی نژاد با اشاره به اینکه توان اقتصادی اکثر کشاورزان ضعیف است، اضافه کرد: تنها منبع درآمد و بسته اقتصادی کشاورزان و شالیکاران از فروش محصول برنج است و عدم موفقیت و سود در این مسیر موجب بی رغبتی آنها در زمینه کشاورزی می‌شود.

وی با اشاره به اقدامات جهاد کشاورزی و متولیان امر در راستای تسهیل بخشی امور کشاورزی، افزود: نگاه جهاد کشاورزی به شالیکار و کشاورز متولی محور نیست و اگر اقداماتی هم صورت می‌گیرد سطحی و از روی رفع تکلیف است.

بازار برنج دستمایه سوداگری‌های دلالان و واسطه گران است

«محمد رضایی نسب» یکی دیگر از کشاورزان گیلانی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: بازار برنج دستمایه سوداگری‌های دلالان و واسطه گران است و نفعی به کشاورز و شالیکار نمی‌رسد.

وی، تأمین معیشت و اقتصاد را اولویت اصلی کشاورزان برشمرد و افزود: توانمندسازی کشاورزان و شالیکاران باید در دستور کار دولت و متولیان امر قرار گیرد.

این کشاورز گیلانی با بیان اینکه بازار برنج با آزادسازی واردات اشباع می‌شود، گفت: تعادل سازی قیمت‌ها، ارائه تسهیلات ارزان قیمت و فراهم آوری امکانات و تجهیزات کشاورزی از سوی مسئولان به صنعت کشاورزی دوام و قوام می بخشد.

رضایی نسب با اشاره به کشاورزی بودن استان گیلان، بیان کرد: نهادینه کردن الگوی کشت و ترویج فرهنگ کشت دوم راه حل مناسبی برای تقویت اقتصادی جامعه کشاورزی است.

وی با اشاره به اهمیت آموزش و بروزرسانی در بخش کشاورزی، افزود: کشاورزان باید با شیوه‌های نوین و پربازده کشاورزی آشنا شوند در بتوانند از کم‌ترین فضا، بیشترین محصول و بهره وری را کسب کنند.

برنج در سبد محصولات استراتژیک قرار گیرد

«محمدرضا احمدی سنگری» رئیس مجمع نمایندگان گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر، برنج را یکی از محصولات مهم و استراتژیک کشور و استان گیلان برشمرد و اظهار کرد: اقتصاد بیشتر کشاورزان وابسته به تک محصول برنج است و در بسیاری از مناطق، برنج در سه وعده غذایی آنها گنجانده شده است و این مسئله بر اهمیت این محصول استراتژیک می‌افزاید.

وی با بیان اینکه بخش اعظمی از تولید برنج حاصل دسترنج کشاورزان شمال کشور است، افزود: تقویت سطح کشت و افزایش بهره وری و همچنین حمایت از کشاورزان باید در اولویت قرار گیرد.

رئیس فراکسیون برنج کشور، خرید تضمینی این محصول را راهکاری مناسب برای حمایت از کشاورزان دانست و بیان کرد: خرید تضمینی برنج کشاورزان را برای ادامه فعالیت دلگرم می‌کند.

احمدی با بیان اینکه خرید تضمینی برنج نتایج مثبتی به همراه دارد، گفت: حذف واسطه گری، تعادل سازی و ثبات قیمت‌ها و همچنین برقراری آرامش در بازار از نتایج مثبت خرید تضمینی برنج است.

وی با تاکید بر قرارگیری برنج در سبد محصولات استراتژیک، افزود: قرارگیری برنج در سد محصولات استراتژیک منجر به پوشش حمایتی و کاهش هزینه‌های کشاورزی می‌شود.

نماینده رشت و خمام در مجلس شورای اسلامی با اشاره به آزاد شدن واردات برنج، اضافه کرد: برداشتن ممنوعیت واردات برنج اگرچه برای برقراری تعادل در بازار برنج صورت می‌گیرد اما زیان آن متوجه کشاورز و شالیکار می‌شود.

احمدی با بیان اینکه خرید تضمینی برنج در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، گفت: تاکنون موافقتی از سوی دولت برای خرید تضمینی برنج صورت نگرفته اما مجلس تلاش می‌کند که این اتفاق رقم بخورد.

عرضه برنج ضابطه مند شود

«سید علی آقازاده» نماینده مردم رشت و خمام در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر، با تأکید بر ضرورت حمایت دولت از برنجکاران در فصل زراعی، اظهار کرد: واردات بی رویه و خارج از عرف برنج مشکلات زیادی را برای شالیکاران به وجود آورده است که بعضاً این خسارات جبران پذیر نیست.

وی با بیان اینکه خودکفایی در تأمین برنج دور از دسترس نیست، افزود: اگر دولت حمایت‌های لازم را از برنجکاران انجام دهد هیچ مشکلی در تأمین نیاز داخلی وجود ندارد.

نماینده مردم رشت و خمام در مجلس شورای اسلامی، تعرفه توافقی برنج را یکی از راه‌های کاهش مشکلات برنجکاران در کشور برشمرد و بیان کرد: اگر دولت در تلاش برای کاهش آسیب‌های عرضه بی موقع و بی ضابطه برنج در کشور است باید برنج گیلان به صورت توافقی تعرفه شده و دولت برای آن نظارت جدی و کافی انجام دهد.

آقازاده با بیان اینکه جلوگیری از نابسامانی بازار برنج و چپاول واسطه گران و رانت خواران در این حوزه امری لازم است، گفت: هر ساله شاهد واردات حجم زیادی برنج خارجی هستیم که کشاورزان، پرداخت‌کننده این خسارات بوده و آن را تحمل می‌کنند.

درون نگری جواب می‌دهد

اگرچه نیاز ۹۰۰ هزار تنی کشور به برنج وارداتی یک اصل پذیرفته است و تولید برنج داخل پاسخگوی نیازهای کشور نیست و دولت ناگریز است تا از طریق آزادسازی واردات برنج، نیاز کشور را تأمین و پوشش دهد، اما آن چیزی که اهمیت دارد و نباید نسبت به آن بی تفاوت بود حفظ و توانمندسازی تولیدگران داخلی است.

دولت در کنار توجه به واردات برنج، باید با برنامه ریزی هدفمند، تعریف بسته‌های حمایتی و تسهیل بخشی امور کشاورزی در بخش‌های مختلف، دغدغه‌های کشاورزان و تولیدگران کشاورزی به عنوان افسران جبهه اقتصادی و جنگ نان را بکاهد.

توانمندسازی تولیدگران کشاورزی و برقرارکنندگان امنیت غذایی در راستای افزایش بهره وری بویژه در بخش تولید برنج می‌تواند از وابستگی کشور به واردات این محصول بکاهد. به جای تکیه به واردات و برون نگری می‌توان در یک برنامه زمان بندی شده و با اصلاح بذر، دانش بنیان کردن کشاورزی، افزایش و گسترش سطح کشت و همچنین شناسایی و مولدسازی عرصه‌های بایر کشاورزی، تولیدات داخلی را به میزان قابل توجهی افزایش داد تا جایی که نیاز به واردات برنج احساس نشود.