جزئیات برنامه فضایی ایران تا سال ۱۴۱۰

به گزارش خبرنگار مهر، سعید صدیقیان معاون توسعه، راهوری و برنامه ریزی سازمان فضایی ایران صبح امروز در نشست سیاست‌ها و برنامه‌های کلان بخش فضایی کشور با اشاره به چشم انداز سیاست‌ها و برنامه‌های کلان در بازه زمانی ۱۴۰۱ تا ۱۴۱۰ گفت: چشم انداز ما سرآمدی در توسعه فناوری فضایی بومی در منطقه و افزایش بهره مندی شهروندان، کسب و کارها و دولت از خدمات و فناوری‌های فضاپایه به عنوان جزو جدایی ناپذیری از فعالیت‌های روزمره است.

وی به مأموریت‌های کلان بخش فضایی کشور اشاره و تصریح کرد: ایفای نقش قطب منطقه‌ای در توسعه فناوری‌های فضایی و ارائه خدمات پرتاب‌های فضایی یا اتکا بر توسعه توانمندی‌های بومی، طرح ریزی و اجرای مأموریت‌های فضایی در راستای بهره مندی شهروندان، کسب و کارها، دستگاه‌های اجرایی و حاکمیت از فناوری‌های به روز و کارآمد، گسترش متوازن دانش، علوم و اکتشافات فضایی در کشور، ایجاد و توسعه ابزارهای قانونی، مقرراتی و ساختاری در راستای جذب و به کارگیری منابع مالی و فنی در جهت ارتقای بخش فضایی کشور با تأکید بر بهره مندی از قابلیت‌های بخش خصوصی دانش بنیان، توسعه متوازن زنجیره ارزش صنعت فضایی با رویکرد ارتقای شاخص‌های تجاری و اقتصادی بخش فضایی کشور، برخی از مأموریت‌های کلانی است که در این برنامه ۱۰ ساله دیده شده است.

صدیقیان در ادامه به اهداف کلان این برنامه ۱۰ ساله اشاره و تأکید کرد: بومی سازی و تثبیت فناوری‌های فضایی مورد نیاز جهت طراحی، ساخت، پرتاب و بهره برداری عملیاتی ماهواره سنج از دوری اپتیکی با وضوح تصویر بهتر از ۵ متر چند طیفی و ۲.۵ متر تک طیفی در کلاس و استانداردهای جهانی، بومی سازی و تثبیت فناوری‌های مورد نیاز جهت طراحی، ساخت، پرتاب و بهره برداری عملیاتی ماهواره سنجش از دوری راداری با وضوح تصویر بهتر از ۱۰ متر در کلاس و استانداردهای جهانی، حضور عملیاتی در مدار زمین آهنگ و بومی سازی فناوری‌های مورد نیاز جهت طراحی، ساخت، پرتاب و بهره برداری ماهواره مخابراتی در این مدار با هدف پوشش نیازهای ارتباطی کشور، بومی سازی فناوری‌های کلیدی و صنعتی سازی منظومه‌های ماهواره‌ای مدار پایین و سامانه کمک ناوبری محلی فضاپایه از جمله اهداف تعیین شده هستند.

وی توسعه علوم اکتشافات و زیست فضایی براساس طراحی، ساخت و پرتاب محموله‌های اکتشافی و حامل موجود زنده جهت اشراف و تسلط بیشتر بر قلمرو فضا بر تکمیل زنجیره علوم، فناوری‌ها و خدمات فضایی. عملیاتی نمودن فناوری‌های اکتساب شده طی برنامه‌های فضایی کشور به عنوان یک راهکار میانبر در جهت تأمین حداکثری نیازهای فضایی کشور، توسعه، تثبیت و توانمندی و ارتقای قابلیت اطمینان و مزیت سازی در پرتاب محموله‌های مورد نیاز به مدارات مختلف عملیاتی، توسعه و تکمیل زیرساخت‌های توسعه فناوری، تجمیع، آزمون و پرتاب و بهره برداری از ماهواره‌های تحقیقاتی و عملیاتی مورد نیاز به منظور کاهش ریسک‌های مأموریت‌ها و ارتقای نرخ موفقیت در انجام مأموریت‌ها از طریق سرمایه گذاری دولتی، احداث پایگاه ملی پرتاب‌های فضایی جهت دستیابی به طیف گسترده ی از مدارات اعم از خورشیدآهنگ و زمین آهنگ، توسعه و شبکه سازی ایستگاه‌های زمینی چند منظوره جهت کنترل ماهواره و بهره برداری از داده‌های فضایی را از دیگر اهداف این برنامه عنوان کرد.

وی افزود: ارتقای پلتفرم و ایجاد ساز و کارهای اشتراک گذاری و پردازش داده‌های فضایی به منظور دسترسی مشترک بیشتر به تصاویر ماهواره‌ای با دقت بالا. توسعه کاربردهای فضاپایه در حوزه‌های راهبردی کشور، توسعه خدمات فضا پایه در حوزه‌های کشاورزی، معدن، هواشناسی، مدیریت بحران و بلایای طبیعی، نفت و گاز و انرژی، مدیریت شهری، محیط زیست، اینترنت اشیا، ارتباط مناطق دور افتاده و صعب العبور. افزایش ۵ برابری سهم اقتصاد فضا پایه از تولید ناخالص ملی کشور و حضور در بازارهای بین المللی، توسعه کسب و کارهای بالادستی، میان دستی و پایین دستی زنجیره ارزش فضایی، حفاظت و حراست حداکثری از دارایی‌ها و حقوق گذشته حال و آینده فضایی کشور نیز از اهداف برنامه ۱۰ ساله فضایی هستند.

معاون توسعه، راهوری و برنامه ریزی سازمان فضایی ایران برای تحقق این اهداف به سیاست‌های کلانی نیاز داریم که به شرح زیر است: برنامه ریزی متمرکز و راهبری یکپارچه و اولویت محور، اجرای برنامه‌های فضایی، توسعه و تکمیل زیست بوم فضایی کشور به منظور بهره گیری حداکثری از ظرفیت‌های غیردولتی و خصوصی، فعال سازی و تجمیع تقاضای خدمات فضا پایه و تسهیل افزایش ضریب نفوذ فناوری فضایی در سایر حوزه‌های راهبردی کشور، ارزان سازی، چابک سازی و تسریع در اجرای مأموریت‌های فضایی، شکل گیری نهادهای کارآمد توانمند و دانش بنیان غیردولتی و خصوصی در توسعه بومی اقلام فضایی دارای مزیت، اتکا بر حداکثر توانمندی‌های بومی دارای مزیت در راستای تأمین نیازمندی‌ها و توسعه کاربری‌های بخش فضایی با لحاظ منافع ملی و مولد سازی و عملیات سازی حداکثری فناوری‌های بومی توسعه یافته با تأکید بر مشارکت حداکثری بخش خصوصی دانش بنیان، بخشی از این سیاست‌های کلان است.

وی به ۱۲ اقدام کلانی که پیش بینی شده است برای اجرایی سازی این سیاست‌ها اشاره کرد و گفت: پایش مستمر و شناسایی دقیق و واقع بینانه وضعیت موجود صنعت فضایی، بازیگران، توانمندی‌ها و دستاوردها، تعیین و اهداف بازتعریف نقش و ارتباط هر یک از بازیگران صنعت فضایی، نیاز سنجی در بخش بهره برداری و تعیین اولویت‌ها و پیش نیازها، تدوین نقشه راه و برنامه عملیاتی برای رسیدن به هر یک از اولویت‌ها، تأمین و تکمیل، به روز رسانی و به اشتراک گذاری زیرساخت‌ها، تأمین، تکمیل و به روزرسانی زیرساخت‌های جذب و به کارگیری سرمایه انسانی، دانشی و متخصص، اولویت دهی به نقش آفرینی بخش خصوصی دانش بنیان همراه با ایجاد فضای رقابتی و توسعه بازار، استقرار نظام نظارت و ارزیابی شفاف و راهبری فعالانه روند پیشرفت برنامه‌ها و پروژه‌ها، ارتقای اثربخشی و به روز رسانی ساز و کارهای ارتباطات بین المللی، آینده پژوهی رصد تحولات و استفاده مقتضی و متناسب از فناوری‌های نوین، چابک سازی روال‌ها و ساختارهای قانونی موجود و تفویض اختیارات قانونی مقتضی و تأمین دارایی‌های مولد فضایی از طریق مشارکت بین المللی و تعریف پروژه‌های مشترک با کشورهای همسو از جمله ۱۲ اقدام کلانی است که در این زمینه پیش بینی شده است.

صدیقیان به ساز و کارهای اجرایی سازی سند مذکور اشاره و تصریح کرد: دبیرخانه شورای عالی فضایی مکلف است در بازه زمانی ۶ ماهه از تاریخ تصویب و ابلاغ این سند، نقشه راه، برنامه عملیاتی و برنامه زمان بندی اجرایی آن و نقش و مسئولیت‌های هر یک از دستگاه‌های اجرایی را در تعامل با سازمان برنامه و بودجه کشور تدوین و به شورای عالی فضای مجازی ارائه کند. سازمان فضایی ایران با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشور مکلف است برنامه‌های مصوب را در دستور کار هر یک از دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط قرار داده و روند پیشرفت آن را به صورت مستمر پایش کند. کلیه دستگاه‌های اجرایی که براساس وظایف ذاتی خود در اجرایی شدن سیاست‌ها، اقدامات و برنامه‌های مندرج در این سند دارای نقش هستند، مکلف هستند با هماهنگی با سازمان فضایی ایران، تدابیر قانونی و مقرراتی لازم را جهت تحقق حداکثری آن اتخاذ کنند. دبیرخانه شورای عالی فضایی مکلف است در بازه‌های زمانی سه ماهه، گزارش پیشرفت تحقق اهداف و برنامه‌های مندرج در این سند را به اعضای شورا ارائه نماید. پیشنهادات مرتبط با بازنگری و به روز آوری اهداف و برنامه‌های مندرج در این سند توسط هر یک از اعضا به دبیرخانه شورا قابل ارائه بوده و پس از بررسی و تأیید در این دبیرخانه به شورا ارائه می‌شود.