پیوند نشر ایران و افغانستان را با انتشار متون مشترک تقویت کنیم

به گزارش خبرگزاری مهر، خلیل‌الله افضلی استادیار میهمان در دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس (UCLA) و بنیانگذار مؤسسه پژوهشی بایسنغر در هرات، درباره نقش نمایشگاه کتاب تهران در معرفی منابع فارسی در جهان گفت: بدون شک، نمایشگاه کتاب تهران با آن‌که ناشران خارجی هم در آن سهم ارزنده‌ای دارند، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین نمایشگاه کتاب فارسی در جهان است. رویدادی است که دوستداران زیادی را از گوشه و کنار دنیا به خود فرا می‌خواند. همه ساله در هرات عده زیادی از علاقه‌مندان به صورت گروهی جهت دیدار از نمایشگاه کتاب تهران به این شهر سفر می‌کنند. حداقل از منظر ما که از سمت شرق ایران به این نمایشگاه نگاه می‌کنیم رویدادی است که بسیاری منتظر آن هستند و این خودش توفیق بزرگی است.

وی در ادامه ضمن بیان این نکته که با توجه به نزدیکی زبانی و فرهنگی ایران و افغانستان، می‌توان در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ناشران افغانستانی را به‌مثابه ناشران خارجی در نظر نگرفت و تلاش کرد تا آنها نیز در سالن ناشران عمومی حضور داشته باشند، افزود: این یکی از مشکلات جدی است و البته تنظیم این موضوع نیز ساده نخواهد بود. به لحاظ حقوقی واضح است که افغانستان کشوری جداست و زبان‌های مختلفی نیز در آن‌جا صحبت می‌شود و از این حیث باید در جای ناشران خارجی قرار بگیرد.

افضلی گفت: اما بحث این است که شاید حدود هشتاد درصد و بلکه بیشتر آثار ناشران برجسته خصوصی افغانستان به زبان فارسی است و از این حیث تنها کشوری هستیم که مثل ایران در آن‌جا فارسی سخن گفته می‌شود و با همین الفبای عربی رایج در ایران در آن‌جا هم کتابت می‌شود. برای این وضعیت خاص شاید بهتر باشد استثنایی در نظر گرفته شود. اگر در سال‌های آینده تمهیدی سنجیده شود که کتاب‌های فارسی ناشران افغانستانی در سالن ناشران عمومی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در کنار ناشران ایرانی، به نمایش گذاشته شود، قطعاً سبب آشنایی بیشتر مردم ایران با پژوهش‌ها و آثار هم زبانان خود در افغانستان خواهد شد.

این نسخه‌شناس و مصحح متون در پاسخ به این سوال که چه عملی می‌توان انجام داد تا پیوند نشر ایران و افغانستان بیشتر شود؟ افزود: پیوند نشر را می‌توانیم با انتشار برخی آثار ارزنده به صورت مشترک تقویت کنیم. یکی دو کار خوب هم در سال‌های پسین در این حوزه داشتیم مثل فضائل بلخ که به صورت مشترک توسط مرکز دایره المعارف اسلامی از ایران و انتشارات امیری از افغانستان منتشر شد. اما خوب این خیلی کم است و باید آثار مشترک بیشتری را منتشر کنیم. البته این را هم باید در نظر داشته باشیم که کارهای با کیفیت علمی متأسفانه در افغانستان بسیار اندک است.

بنیانگذار مؤسسه پژوهشی بایسنغر در هرات، درخصوص نقش این نمایشگاه در ارتقای روابط فرهنگی بین ایران و افغانستان گفت: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران می‌تواند معرّف آثار و پژوهش‌های افغانستانی‌ها به مردم ایران باشد. هر چه موانع بر سر راه ورود و عرضه قانونی این آثار برچیده شود به شناخت و درک و تفاهم بیشتر میان دو ملت کمک خواهد کرد.

استادیار میهمان در دانشگاه کالیفرنیا با تعریف خاطره‌ای از حضور خود در نمایشگاه کتاب تهران افزود: من در دوران دانشجویی مخصوصاً در مقطع دکترا به صورت مستمر در ایران نبودم، گاهی که فرصت مناسب بود حتماً شرکت می‌کردم. یادم است که در طول دوره کارشناسی ارشد و دکترا دو بار با دوستانم در نمایشگاه شرکت کردیم. با ناشران و نویسندگان زیادی آشنا شدیم. کتب و منابع زیادی را تهیه کردیم که امروز در هرات بخشی از آن‌ها در دسترس عموم پژوهشگران و علاقه‌مندان در کتابخانه مؤسسه پژوهشی بایسنغر قرار دارد.

خلیل‌الله افضلی در پایان سخنان خود گفت: سال‌هاست که من افتخار حضور در نمایشگاه کتاب تهران را نداشته‌ام و از کیفیت برگزاری نمایشگاه و چونی و چندی آثار و حواشی و برنامه‌های اصلی و جنبی نمایشگاه اطلاعاتی ندارم اما سخت امیدوارم که این نمایشگاه در سال‌های اخیر خود را به سطح و کیفیت نمایشگاه‌های مطرح کتاب دنیا نزدیک کرده باشد. این آرزویی است که به عنوان یک فارسی‌زبان برای نمایشگاه کتاب تهران دارم.