به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «ایران در سپیده‌دمان تاریخ» نوشته محسن جعفری به‌عنوان اولین‌کتاب مجموعه «تاریخ ایران‌زمین» به‌تازگی توسط انتشارات ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شده است.
طرح اولیه مجموعه مورد اشاره شامل ۱۰ عنوان کتاب کم‌حجم بوده که تاریخ ایران را از دوران پیش از تاریخ تا انقلاب مشروطه را پوشش دهند. هدف اصلی از نگارش و انتشار مجموعه «تاریخ ایران‌زمین» هم این است که پلی بین علاقه‌مندان غیردانشگاهی و کتاب‌های پژوهشی دانشگاهی، تاریخ‌خوانی و تاریخ‌دانی باشد. محسن جعفری می‌گوید مشکلاتی از جمله وجود کتاب‌های زیاد شبه‌تاریخی باعث شده‌اند به‌فکر تهیه و تدوین این‌مجموعه بیافتد. او می‌گوید صدها عنوان کتاب درباره تاریخ ایران وجود دارد و هرسال ده‌ها عنوان کتاب تازه نیز منتشر می‌شود اما کتاب‌های آسان‌فهم و علمی که به کار خوانندگان عادی و دانشگاهی بیایند در بازار کتاب کشور بسیار کمیاب‌اند.
کتاب‌های شبه‌تاریخی هم به بیان جعفری با هدف سودآوری و کیفیت پایین منتشر شده و می‌شوند و نویسندگانشان اغلب تحصیلات دانشگاهی مرتبط با تاریخ و فرهنگ ایران ندارند و بدون آشنایی با روش‌های پژوهش تاریخی فقط به قیچی‌کردن و چسباندن نوشته‌های تاریخی از هر منبع در دسترس می‌پردازند.
مطالب «ایران در سپیده‌دمان تاریخ» به‌عنوان اولین‌جلد مجموعه «تاریخ ایران‌زمین» بر ۳ اصل استوار اند: گزیده‌نویسی، چکیده‌نویسی و آسان‌نویسی. جعفری می‌گوید در این‌کتاب تلاش کرده به تاریخ سیاسی نپردازد و خوانندگانش را با تمدن و فرهنگ هر دوره آشنا کند. همچنین باارزش‌ترین سندهای تاریخی و دستاوردهای هنری هر دوره را نیز به مخاطب معرفی کند تا درک نادرستی که کتاب‌های شبه‌علمی و داستانی از تاریخ ایجاد کرده‌اند از ذهنشان زدوده شوند. خلاصه کلام آن‌که ایران سرزمینی با جغرافیایی ویژه و اقلیمی ناسازگار و دشوار است، با این همه تمدنی بسیار کهن دارد که نتیجه کوشش خستگی‌ناپذیر ایرانیان برای بهتر زیستن و پیشرفت است. کتاب پیش‌رو روایتگر این کوشش از حدود ۸۰۰ هزار سال پیش تا برآمدن هخامنشیان است.
این‌کتاب به‌جز پیشگفتار و سالشمار رویدادهای مهم، ۷ فصل اصلی دارد که به این‌ترتیب‌اند: «تاریخ، چیستی و درستی»، «جغرافیای ایران‌زمین»، «نخستین نشانه‌های تمدن در ایران‌زمین»، «ایلام، نخستین دولت ایران»، «برآمدن آریایی‌ها»، «مادها، پیدایش نخستین دولت آریایی» و «نگاهی به تاریخ اساطیری ایران».
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:
باورهای دینی ایلامی‌ها در طول هزاران سال تداومی منطقی داشت، اما سندهای موجود برای شناخت آن‌ها اندک و پراکنده‌اند. این سندها نفوذ دین بر فرمانروایان و مردم ایلام باستان را آشکار می‌کنند و نیز نشان می‌دهند که باورهای دینی ایلامی‌ها همانندی‌ها و تفاوت‌هایی با باورهای دینی مردم میانرودان داشته‌اند (همان، ۵۰)
کهن‌ترین سند برجای‌مانده از دین ایلامی‌ها همان پیمان سال ۲۲۵۰ ق.م است که در آن به برخی از ایزدان ایلام اشاره شده است. در این سند «پینیکیر» ایزدبانوی بزرگ ایلام باستان شمرده شده است و دیگر سندهای تاریخی نیز نشان می‌دهند که این ایزدبانو برای ایلامی‌ها «مادر شایسته همه ایزدان» به شمار می‌رفت و در جایگاهی برتر و جدا از دیگر ایزدان ایلامی قرار داشت. این موضوع نشان‌دهنده نوعی مادرسالاری در آیین‌های دینی ایلام باستان است (هینتس ۱۳۸۳، ۴۹)
با گذشت سده‌ها به‌تدریج جایگاه برخی ایزدبانوان دیگر نیز نزد مردم ایلام بالا رفت به طوری که هر یک از ایالت‌های ایلام ایزدبانوان ویژه خود را می‌پرستیدند. سندهای به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که پینیکیر ایزدبانوی شوش، کیریریش ایزدبانوی «سرزمین دریا» در جنوب شرق، و پارتی ایزدبانوی دو ایالت مال امیر و انشان بوده‌اند. البته باید در نظر داشت که ایلامیان گاه بجز این ایزدان اصلی، ایزدان دیگری را هم پرستش و برای آن‌ها نیایشگاه‌هایی برپا می‌کردند (مجیدزاده ۱۳۸۶، ۵۱)
این‌کتاب با ۱۳۵ صفحه، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۱۸۰ هزار تومان منتشر شده است.
نظر شما