دستیابی جهاددانشگاهی به فرمولاسیونی برای کنترل ریز گردها

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از جهاد دانشگاهی، دکتر حسن مسلمی نائینی رییس جهاددانشگاهی با اشاره به دستیابی پژوهشگران این نهاد به فرمولاسیون مالچ معدنی گفت: در پی گسترش پدیده ریزگرد طی سالیان اخیر در کشور و حتی خاورمیانه، مسئولین، پژوهشگران و محققان کشور راهکارهای مختلفی را برای جلوگیری از این بحران بررسی کرده اند که در این میان پژوهشگران جهاددانشگاهی موفق به کسب دانش فنی تولید فرمولاسیون مالچ معدنی شدند.

وی با بیان اینکه از علل اصلی به وجود آمدن ریزگردها سدسازی بی رویه، خشک شدن تالاب ها و رودخانه ها و فرسایش خاک است، تصریح کرد: یکی از روش های اصلی تثبیت خاک در مناطق بیابانی استفاده از روش مالچ پاشی (عمدتا مالچ نفتی) است. مالچ نفتی مایعی غلیظ و سیاه است که بر اساس چسباندن اجزای خاک توسط مواد نفتی نظیر قیر عمل می کند. این نوع مالچ دارای مضرات فراوانی است، به طور مثال پس از مالچ پاشی سطح خاک سیاه شده که خود سبب افزایش ضریب جذب حرارتی می شود و پس از اجرای آن کسی نمی‌تواند روی آن تردد کند و چنانچه مالچ پاشی در کنار مناطق روستایی انجام شود، جلوی عبور انسان و دام ها را می گیرد، از نفوذ آب های سطحی به داخل زمین و خاک جلوگیری می کند و اثربخشی آن پس از سه یا چهار سال از بین می‌رود و خود نیز تبدیل به ریزگردی می‌شود که سرطان‌زا است.

رییس جهاددانشگاهی در ادامه عنوان کرد: با توجه به موارد مذکور، محققان و پژوهشگران جهاددانشگاهی سمنان در پی فرموله کردن و تولید مالچ طبیعی و زیست سازگار با محیط زیست برآمدند که علی رغم اثربخشی بالا، مضرات مالچ نفتی را نداشته باشد. لذا مرکز خدمات تخصصی زمین شناسی و معدن جهاددانشگاهی سمنان موفق به دستیابی به فرمولاسیون ویژه و تولید نیمه صنعتی مالچ معدنی شد که مواد تشکیل دهنده آن همگی طبیعی و با توجه به پتانسیل های معدنی شهر سمنان انتخاب شده اند.

مسلمی نائینی افزود: علاوه بر بازدید استاندار و نماینده ولی فقیه سمنان در سفر اخیر وزیر کشور به استان سمنان، این طرح رونمایی و مورد حمایت مادی و معنوی از سوی معاونت عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور قرار گرفته است.

وی در خصوص مهمترین خصوصیات مالچ معدنی بیان کرد: مالچ معدنی یک محلول آبی خنثی، شامل نمک های عناصر کلسیم و منیزیم است که قابلیت جذب رطوبت بسیار بالایی دارد. به طوری که در شب رطوبت محیط را جذب کرده و در طول روز سطح خاک را مرطوب نگاه می دارد و از بروز گرد و غبار جلوگیری می کند (این محلول از واکنش سنگ معدنی دولومیت با HCl حاصل می شود).

رییس جهاددانشگاهی مزایای این محصول را عدم استفاده از ترکیبات و مشتقات نفتی و روغنی در آن دانست و گفت: مالچ معدنی سبب جلوگیری از آلوده شدن خاک می شود و همچنین از نظر قیمت بسیار مقرون به صرفه است.

مسلمی نائینی یادآور شد: از آنجا که پوشش گیاهی مناطق بیابان مقاوم به شوری است، این ماده آسیبی به پوشش گیاهی وارد نمی کند و افزودنی های دیگری که در فرمولاسیون این ترکیب وجود دارد باعث اصلاح خاک و بهبود شرایط رشد گیاه می شود. نحوه اجرای این محصول نیز مشابه مالچ نفتی بوده و حتی با توجه به ویسکوزیته کمتر اجرای آن راحت تر از مالچ نفتی است.

وی در رابطه با ویژگی ها و اجزای تشکیل دهنده مالچ معدنی تولید شده توسط جهاددانشگاهی سمنان اظهار کرد: این محصول حاوی نمک های جاذب و نگهدارنده رطوبت، هیدروژل های آلی جهت افزایش چسبندگی بین اجزای خاک، مواد معدنی و سوپر جاذب و عاری از عناصر سنگین و سمی، عدم استفاده از ترکیبات و مشتقات نفتی و روغنی، مناسب برای پوشش های گیاهی بیابانی، قابلیت اجرای آسان، آب، قیمت مناسب و قابل استفاده بودن در بیابان ها، جاده های خاکی، مسیرهای معادن و روستاها، پیست های سوارکاری، موتورسواری، اتومبیل رانی و... از جمله ویژگی های این محصول است.

بر اساس اعلام رییس جهاددانشگاهی با ثبت اختراع، دانش فنی فرمولاسیون تولید مالچ معدنی توسط جهادگران جهاددانشگاهی در سمنان به دست آمده و نمونه اولیه محصول ساخته شده است که با حمایت‌ها، مخصوصا در وزارت کشور می تواند به تولید انبوه برسد.