خبرگزاری مهر، گروه استانها -فاطمه تاجبخش: آنچه که امروز بیش از هر زمان دیگر، حوزه نویسندگی و نشر کتاب را تحت تأثیر قرار داده، نوسانات اقتصادی جامعه است که سهم مهمی از چالش‌های بخش کتاب و مطالعه را به خود اختصاص داده است، بی شک خارج شدن کتاب از اولویت خانواده‌ها طی سال‌های اخیر به عینه قابل مشاهده بود. البته طی سال‌های اخیر با اجرای طرح‌هایی همانند «عیدانه کتاب» و برخی طرح‌ها این آمار روند رو به رشد داشته است.
هرچند آمار میزان مطالعه در ایران به درستی مشخص نیست و در سال‌های گذشته سرانه مطالعه ایران ۲ دقیقه اعلام شده ولی با تکذیب برخی مسؤولان مواجه و ادعای سهم مطالعه ۷۹ دقیقه‌ای از سوی برخی‌ها مطرح شد که در این مدعا سرانه مطالعه کتب درسی، کتب ادعیه، قرآن، صفحات مجازی و هر چیزی که به خواندن ربط داشته باشد، لحاظ شده بود.
در این میان وجود ممیزهای متعدد و نبود حمایت‌های مالی و معنوی از نویسندگان و پدیدآورندگان آثار ادبی رکود، رخوت و تعطیلیِ حاصل از کرونا، شرایط بازار، افزایش قیمت کاغذ، کاهش وضعیت رقابتی بین نویسندگان، تعطیلی جشنواره‌ها مسائلی است که نویسندگان در روند تألیف و چاپ با آن مواجه هستند.
سیده زهره میرعیسی‌خانی، نویسنده زنجانی و خالق اثر «کرگدن‌های روی دیوار» است و این کتاب مجموعه داستان کوتاهی حاوی ۷ داستان در موضوعات مختلف است که شخصیت‌های داستان، هر یک به تنهایی انسان امروز می‌پردازند. در این بین برخی از منتقدان دغدغه شاخص شخصیت‌های اصلی هر داستان را عذاب وجدان می‌دانند و عنوان می‌کنند که کتاب اعتراف آگاهانه شخصیت‌های داستان به آنچه نسبت به آن عذاب وجدان دارند، است.
داستان نویسی یک هنر زمانبر است
نویسنده این کتاب را حاصل تلاش سال‌های دور در کارگاه‌های داستان استان زنجان می‌خواند. وی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، داستان نویسی را یک هنر زمانبر می‌داند و می‌گوید: غالباً دستیابی به نتیجه و موفقیت در این هنر نیازمند تلاش مستمر در طول سالیان متمادی است، بنابراین افرادی که وارد این حوزه می‌شوند باید در وهله نخست انگیزه بالایی برای نوشتن داشته باشند و از نتیجه نگرفتن دلسرد نشوند.
وی بیان می‌کند: افراد در وهله بعد باید مسیرهای درست برای نوشتن را بیاموزند، البته شاید در گذشته افراد با آزمون و خطا می‌توانستند به نتیجه برسند اما امروزه مجالی برای آزمون و خطا کردن نیست، از همین رو کارگاه‌های نویسندگی می‌تواند مسیر درست نوشتن را در پیش روی نوآموزان قرار دهد.
نویسنده کتاب کرگدن‌های روی دیوار با اشاره به اینکه اکنون حمایت‌هایی از نویسندگان استان صورت می‌گیرد، تصریح می‌کند: با این وجود هر چه این حمایت‌ها از هنرمندان بیشتر شود، قطع به یقین نتیجه بیشتری در این زمینه خواهیم گرفت.
زمانی که بتوانیم نویسندگان بهتری تربیت کنیم، قطع به یقین در سایر هنرها نظیر تئاتر و سینما به لحاظ داستانی موفق‌تر خواهیم بود
وی با بیان اینکه داستان نویسی مادر سایر هنرهای داستان‌محور است، عنوان می‌کند: زمانی که بتوانیم نویسندگان بهتری تربیت کنیم، قطع به یقین در سایر هنرها نظیر تئاتر و سینما به لحاظ داستانی موفق‌تر خواهیم بود؛ چراکه بخش عمده یک کار به سوژه و داستانی مربوط است که برای تولید اثر انتخاب می‌شود.
میرعیسی‌خانی با اشاره به اینکه برخی روند سخت تولید آثار در استان زنجان را به کم‌انگیزه بودن نویسندگان نسبت می‌دهند، اظهار می‌کند: با این وجود به نظر می‌رسد این موضوع در کنار موضوعاتی مثل زمانبر بودن کار، نداشتن تجربه و زیسته‌های عمیق زیستی، حمایت‌های سلیقه‌ای و سانسورهای فکری خود نویسنده و … بیشتر از کم‌انگیزه بودن نویسندگان اهمیت پیدا می‌کند.
وی بی‌توجهی به داشته‌های فرهنگی استان را از دیگر چالش نویسندگی عنوان می‌کند و می‌افزاید: کمتر آثاری است که در استان حول محور داشته‌های فرهنگی خود ما تولید شده باشد و شاید حقله مفقوده ادبیات داستانی در استان همین موضوع باشد، هر چند در سال‌های اخیر تلاش‌هایی از سوی برخی از پیشکشوتان این عرصه صورت گرفته است تا بخشی از تاریخ این استان به صورت داستانی داشته شود، اما هنوز تا نقطه ایده‌آل خود فاصله بسیار داریم.
این نویسنده خاطرنشان می‌کند: کارگاه‌ها و کلاس‌های مختلفی در استان وجود دارد با این وجود حضور نویسندگان مطرح کشوری و برگزاری کارگاه‌های تخصصی می‌تواند به شناسایی استعدادهای جدید و ترغیب بیشتر فعالان این عرصه کمک کند.
نویسندگی و کلاً دنیای اهالی قلم دنیای سختی است
یک نویسنده زنجانی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در مورد مشکلات نویسندگان اظهار می‌کند: نویسندگی و کلاً دنیای اهالی قلم دنیای سختی است و تفاوتی ندارد فرد نویسنده، شاعر یا یک روزنامه نگار و خبرنگار باشد و همواره برای نوشتن و ثبت اثر با چالش‌های بزرگی مواجه است که اکثر آنها از حیطه اختیارات یک نویسنده خارج است.
در گذشته افراد به نویسندگی به چشم یک شغل با درآمد می‌نگریستند، اما امروزه کمتر کسی پیدا می‌شود که به نویسندگی به عنوان منبع درآمد و معاش نگاه کند؛ چرا که کسب درآمد از این روش بسیار دشوار شده است
فاطمه حیدری بزرگترین چالش اهالی قلم را مشکلات مالی و تأمین معاش و طی سال‌های اخیر مساله بیمه می‌داند و می‌گوید: قطعاً این گره اساسی باید توسط دستگاه‌ها و مسئولان امر برطرف شود. نویسنده کتاب نقطه فراموش شده یادآور می‌شود: در گذشته افراد به نویسندگی به چشم یک شغل با درآمد می‌نگریستند، اما امروزه کمتر کسی پیدا می‌شود که به نویسندگی به عنوان منبع درآمد و معاش نگاه کند؛ چرا که کسب درآمد از این روش بسیار دشوار شده است.
وی ادامه می‌دهد: همین مساله خود آسیب‌زا بوده است و نویسندگان از مسیر نگارش حرفه‌ای فاصله گرفتند؛ چرا که آرامش فکری کافی ندارند و دغدغه معیشت بخشی از افکارشان را به خود اختصاص داده است.
حیدری بحران مخاطب را یکی دیگر از مشکلات اساسی نویسندگان عنوان می‌کند و می‌افزاید: چه بسیار کتاب‌هایی که منتشر می‌شوند و به خاطر عدم تبلیغ و معرفی درست، در گوشه‌ای خاک می‌خورند و این بازار کساد فروش، رهاوردی جز دلسردی نویسنده و بی‌انگیزگی ندارد.
وی با اشاره به اینکه نویسندگان زیادی داریم که آثاری را به رشته تحریر درآوردند و اما آثارشان منتشر نشده و دستشان به جایی بند نیست، تصریح می‌کند: پس مهمترین چالش یک نویسنده، قبل از نوشتن و محتوا، نگرانی از چاپ آن است؛ به‌ویژه ناشران، کاملاً سلیقه‌ای عمل می‌کنند و این مسئله بخصوص برای یک نویسنده نو قلم بسیار سخت است.
این نویسنده می‌افزاید: از طرفی این روزها خیلی از ناشرها، کتاب را با تیراژ پایین چاپ می‌کنند و گرانی کاغذ را دلیل این مساله می‌دانند، پس برای سیر این مرحله نیازمند تسهیلات چاپ هستیم که باید دستگاه‌های ذیربط حمایت کنند و در بسیاری مواقع تیراژ کتاب‌ها واقعی نیست و این مساله باعث دلسردی می‌شود.
پایین آمدن سطح جشنواره‌های ادبی از مشکلات حوزه نویسندگی است
وی با بیان اینکه پایین آمدن تعداد و سطح جشنواره‌های ادبی به‌ویژه در مناطق استانی یکی دیگر از مشکلات حوزه نویسندگی است، خاطرنشان می‌کند: جشنواره‌ها علاوه بر دارا بودن ظرفیت حمایت‌های مالی از برگزیدگان، در اعتلای سطح قلم نویسنده نیز نقش داشتند که این روزها کمرنگ شده است؛ چرا که برگزاری جشنواره خود نیازمند حمایت مالی است.
حیدری با تأکید بر اینکه سانسور و تأثیر آن بر اثر را نمی‌توان نادیده گرفت، عنوان می‌کند: گاهی سانسور و اعمال نظرها به محتوای یک اثر به ویژه در روحیات یک نویسنده نو پا، آسیب وارد می‌کند.
فاطمه حیدری نویسنده جوان زنجانی کتاب «نقطه فراموش شده» را در حوزه دفاع مقدس به رشته تحریر درآورده و این کتاب مربوط به یکی از عملیات‌های مهم دوران جنگ تحمیلی به نام عملیات خیبر است که گردان ابوذر زنجان نیز در آن حضور داشته و رزمندگان زیادی از استان زنجان در این عملیات جانفشانی داشتند.
نظر شما