به گزارش خبرنگار مهر، «شهریار زرشناس» متفکر و اندیشه‌ورز در مراسم گرامیداشت مقام علامه مصباح یزدی که امروز به همت شبکه راهبردی یاران انقلاب اسلامی (شریان) در مجموعه سرچشمه تهران برگزار شد، اظهار کرد: اندیشه آقای مصباح از نظر فلسفی، وجود و جنبه‌های مختلف دارد که در اینجا به تلقی ایشان از مفهوم حق و نسبت آن با دموکراسی مدرن، اشاره می‌کنیم.
وی افزود: دموکراسی، اندیشه‌ای است که سابقه بسیار طولانی دارد و از یونان، مطرح شده است. ما با نوعی دموکراسی در یونان روبه‌رو هستیم که مبنا را به کمیت می‌دهد چون در اندیشه یونانی، اساساً درک روشنی از مفهوم حق وجود نداشت؛ بنابراین مبنای تشخیص خیر را روی رأی مردم می‌گذاشتند.
وی افزود: افلاطون به این مساله نقد داشت و یکی از معروف‌ترین نقدها را به دموکراسی، افلاطون می‌کند؛ بر اساس اینکه کمیت، معیار تشخیص حقیقت نیست؛ این سخن، سخن درستی است اما نکته مهم این است ما در دوره جدید با صورت جدیدی از دموکراسی روبه‌رو هستیم که با «دموکراسی یونانی» فرق دارد.
زرشناس گفت: در دموکراسی یونانی، حق بر اساس خواست و اراده و تمایل بشر تعریف می‌شود و هر چیزی که بشر اراده کرد و خواستارش شد، می‌تواند تبدیل به حق شده و در قالب نظام‌های حقوقی، بیان و اعمال شود.
وی افزود: البته بشری که این‌ها می‌گویند، در مصداق عینی آن، همه مردم نیستند؛ فرودستان، کارگران، دهقانان و بخش‌های زیادی از زن‌ها کنار گذاشته می‌شوند و حق و حاکمیت فقط متعلق به سرمایه‌داران سفیدپوست اروپایی در طبقه سرمایه‌داری است.
این پژوهشگر تصریح کرد: یکی از نقاط قوت در اندیشه آیت‌الله مصباح، این است که ایشان در واقع نوعی امتداد سیاسی برای فلسفه اسلامی ایجاد کرد؛ چیزی که ما در جریان اندیشه و فلسفه اسلامی، کمتر شاهدش بودیم.
وی افزود: آیت‌الله مصباح در زمره برجستگان فلسفه اسلامی هستند که از نظر تئوریک با دموکراسی اومانیستی جدل می‌کند؛ این نقطه قوت بحث ایشان است که من در میان متفکران به این نحو ندیدم.
زرشناس گفت: در دوره‌ای که آیت‌الله مصباح زیست داشتند، به خصوص در دوره متاخر، لیبرالیسم به عنوان یک خطر جدی مطرح شده بود و یک جدال و مقابله تئوریک ضرورت پیدا کرده بود؛ آیت‌الله مصباح در اینجا است که فلسفه اسلامی را امتداد و دموکراسی اومانیستی را مورد حمله تئوریک قرار می‌دهد و یکی از قوی‌ترین نقدها را مطرح می‌کند.
نظر شما