نیروی هوایی پیش از شروع جنگ چندفروند هواپیمای دشمن را منهدم کرد؟

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ صادق وفایی: مجموعه «فاتحان خرمشهر» یکی از آثار مکتوبی است که در زمینه تاریخ دفاع مقدس منتشر شده است. این ‌مجموعه طی سال‌های گذشته توسط انتشارات صریر وابسته به بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس چاپ شد و تعدادی از عناوین آن در حال حاضر در بازار نشر نیستند.

یکی از مجلدات مجموعه مورد اشاره، جلد شصت‌ویکم آن با عنوان «بر فراز بصره» است که به‌قلم امیر سرتیپ خلبان علیرضا نمکی عراقی نوشته شده و می‌توان گفت کارنامه نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران را از پیش از شروع رسمی جنگ تا پایان عملیات «الی بیت‌المقدس» و آزادسازی خرمشهر در بر می‌گیرد. یکی از آثار ماندگاری که نمکی به ثبت و ضبط آن مبادرت داشته، مجموعه «تاریخ نبردهای هوایی در دفاع مقدس» است که توسط انتشارات راهبردی نهاجا به چاپ رسیده است.

علیرضا نمکی به‌عنوان خلبان دیروز و پژوهشگر امروز، متولد سال ۱۳۲۴ است که در مقطع آغاز جنگ با درجه سرگردی، فرمانده گردان ۶۱ نگهداری متمرکز پایگاه ششم شکاری بوشهر بود. در طول جنگ نیز رییس گروه طرح‌های عملیاتی این ‌پایگاه و سپس جانشین این ‌پایگاه شکاری بود. نمکی در مقطع پایانی جنگ به فرماندهی پایگاه بوشهر رسید. او می‌گوید در شروع جنگ، فرمانده گردانی بود که ۵۰ فروند هواپیما داشت و از شب تا صبح اول مهر که عملیات کمان ۹۹ (معروف به ۱۴۰ فروندی) توسط نیروی هوایی ارتش ایران انجام شد، حدود ۴۵ فروند فانتوم از پایگاه بوشهر پرواز کرده و در آن ‌روز با ۵۲ سورتی پرواز، اهداف خود در عراق را کوبیدند.

* جنگی که پیش از شروع رسمی جنگ داشتیم

حدود یک‌سال پیش از شروع رسمی جنگ، عراق هواپیماهای MIG23 خود را از پایگاه ولید در غرب این ‌کشور به پایگاه‌های مجاور مرز ایران گسترش داد. این ‌هواپیما ۱۰ نوع و مدل داشت که عراق نوع BN آن را در اختیار داشت. MIG23 هواپیمایی رهگیر و بمب‌افکن بود که در جنگ با ایران به‌طور گسترده به کار گرفته شد.

از آغاز سال ۱۳۵۸، ارتش عراق به‌طور گسترده مناطق مرزی ایران را مورد تجاوز و غارت قرار داد و در ماه‌های خرداد، تیر، مرداد و شهریور ۱۳۵۹ اوضاع مناطق مرزی غرب کشور بسیار مشنج شد. ۲۸ مرداد ۵۹ ارتش در مرزها به نیروهای خود آماده‌باش فوق‌العاده اعلام کرد. همزمان، ستاد عملیات مشترک غرب کشور اطلاعیه‌ای مبنی بر احتمال انجام حملات هوایی عراق علیه سه‌استان مرزی کشور شامل کرمانشاه، ایلام و کردستان صادر شد. ۱۵ شهریور ۵۹ درگیری‌های نظامی در مرزها به اوج رسید و ۴۸ ساعت نبرد بی‌امان بین نیروهای مسلح دو کشور جریان داشت.

در آن روزها بالگردهای MI8 عراقی به‌طور مرتب بر فراز پاسگاه‌های مرزی ایران و یگان‌های نیروی زمینی و ژاندارمری ایران پرواز می‌کردند. در نتیجه روز ۱۸ شهریور ۵۹ هواپیماهای فانتوم F4 پایگاه همدان، محل استقرار بالگردهای دشمن را بمباران کردند. صبح ۱۹ شهریور یک‌بالگرد ۲۱۴ از پایگاه همدان برخاست تا وضعیت منطقه و گزینش اهداف عمده را بررسی کند. این ‌بالگرد مورد اصابت ضدهوایی خودی قرار گرفت و سرنشینانش ازجمله سرگرد خلبان علی شمس‌بیگی فرمانده گردان ۳۱ فانتوم پایگاه همدان به شهادت رسیدند. ماموریت سرگرد شمس‌بیگی شناسایی اهداف لشکر ۸۱ زرهی بود. در روز نوزدهم شهریور همچنین یک‌فروند هواپیمای عراقی توسط سرگرد خلبان محمدرضا عطایی خلبان هواپیمای F14 با شلیک یک‌موشک فینیکس ساقط شد. این ‌هواپیما نخستین‌هواپیمای نیروی هوایی عراق بود که در نقطه صفر مرزی سرنگون شد.

اتفاق دیگر روز ۲۳ شهریور این بود که بالگرد حامل رییس‌جمهور وقت ابوالحسن بنی‌صدر توسط یک‌هواپیمای شکاری نیروی هوایی عراق مورد تهدید قرار گرفت که با تیراندازی هلی‌کوپترهای کبرایِ حامی بالگرد رییس‌جمهور روبرو شد. این ‌مساله در دو جلسه امنیتی مورد بررسی قرار گرفت و بنا شد ایران مقابل دشمن شدت‌عمل بیشتری به کار ببندد اتفاق دیگری که روز نوزدهم شهریور رخ داد، این بود که فانتوم‌های پایگاه همدان از سمت ایستگاه رادار زمینی سوباشی به‌سوی شکاری‌بمب‌افکن‌های دشمن هدایت شدند و یک‌دسته از آن‌ها به‌طور ناگهانی، در کوه‌های آق‌داغ محل اختفای ۲۰ تانک ارتش عراق را شناسایی کردند. سپس با راکت و موشک‌های ماوریک به آن‌ها حمله‌ور شده و ۲۰ دستگاه تانک دشمن را منهدم کردند. ارتش عراق نیز به تلافی تعدادی از هلی‌کوپترهای MI8 را به‌سوی مواضع مختلف ارتش ایران برد که ۴ فروند از آن‌ها روز پنجشنبه ۲۰ شهریور نابود شدند. همان‌روز یک‌فروند MIG21 عراقی هم منهدم شد. در این ‌روز رسانه‌های عراقی اعلام کردند موفق شده‌اند دو منطقه میمک و زینل‌کش را از ایران جدا کرده و به تصرف خود درآوردند. نیروهای ایرانی کمی بعد متوجه شدند این ‌کار برای فریب انجام شده و تهاجم اصلی دشمن مربوط به استان خوزستان بوده است.

با دمیدن آفتاب روز ۲۳ شهریور ۱۳۵۹، نیروی هوایی طبق دستورات آماده‌باشی که به پایگاه‌های سوم و چهارم شکاری داده شده بود، اقدام به برقراری گشت مسلح شناسایی در جنوب غربی کشور کرد. این ‌کار توسط اف‌پنج‌های پایگاه دزفول در محدوده نوار مرزی بین دهلران تا خرمشهر انجام شد. در یکی از همین‌ماموریت‌ها، یک‌فروند F5 به‌خلبانی ستوان غلامحسین باستانی مورد اصابت قرار گرفت و در خاک خودی سقوط کرد که به شهادت وی منجر شد. شهید باستانی در این ‌سانحه تلاش کرد هواپیمای آسیب‌دیده خود را داخل خاک خودی بکشد تا جلوی تبلیغات دشمن را که ایران آغازگر جنگ بوده، بگیرد.

در همه این روزها پروازهای شناسایی نیروی هوایی در محدوده بصره همچنان ادامه داشتند. اتفاق دیگر روز ۲۳ شهریور این بود که بالگرد حامل رییس‌جمهور وقت ابوالحسن بنی‌صدر توسط یک‌هواپیمای شکاری نیروی هوایی عراق مورد تهدید قرار گرفت که با تیراندازی هلی‌کوپترهای کبرایِ حامی بالگرد رییس‌جمهور روبرو شد. این ‌مساله در دو جلسه امنیتی مورد بررسی قرار گرفت و بنا شد ایران مقابل دشمن شدت‌عمل بیشتری به کار ببندد.

در بیست‌وسومین روز شهریور ۱۳۵۹ همچنین درگیری هوایی شدیدی بین فانتوم‌های ایرانی و شکاری‌های ارتش عراق جریان داشت. محل درگیری‌ها هم حوالی روستای گرده‌نو و بیشگان در سرپل ذهاب بود. در آن ‌درگیری‌ها دو فروند هواپیمای MIG21 عراقی سرنگون شدند.

روز ۲۶ شهریور هم دو فروند MIG21 دیگر عراقی توسط توپخانه ضدهوایی ایران در نوار مرزی ساقط شدند.

وقتی طرح نظامی البرز در ۲۷ تیر ۱۳۵۹ به تصویب رسید، عراق تجاوزات مکرری به خاک ایران کرده بود. علیرضا نمکی در کتاب «بر فراز بصره» تعداد این ‌تجاوزات را که به‌طور رسمی توسط مجامع بین‌المللی اعلام شدند ۶۳۷ مرتبه ذکر کرده است.

* نیروی هوایی با ۳۳ درصد توان رزمی وارد جنگ می‌شود

با رسیدن ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ و آغاز جنگ تحمیلی، فقط ۳۳ درصد توان رزمی برای نیروی هوایی باقی مانده بود. در همان‌حال، برخی گروه‌ها و سازمان‌های تندرو، پیشنهاد انحلال نیروی هوایی و ارتش را مطرح می‌کردند. با این ‌وجود با شروع جنگ، نیروی هوایی بلافاصله خلبان‌ها را در دو گروه پروازی البرز و رِد آلفا از پایگاه‌های بوشهر و همدان، مامور کرد به‌ترتیب پایگاه‌های هوایی شعیبیه در بصره و پایگاه کوت در استان میسان عراق را بمباران کنند. رسانه‌های بیگانه این عملیات‌ها را ستودند و البته چنین‌ستایش معناداری تبلیغاتی برای آمریکا و غرب محسوب می‌شد که تکنولوژی و هواپیماهای ساختش در اختیار ایران بودند.

با شروع جنگ، در نشستی که بلافاصله با حضور سران کشور و مسؤولان نظامی کشور همراه بود، مقرر شد نیروی هوایی ارتش به‌عنوان تنها نیروی سریع، قابل انعطاف و کوبنده، جنگ را در سه جبهه زمین، دریا و هوا اداره کند تا زمان کافی برای سایر نیروهای مسلح فراهم شود. به این ‌ترتیب، عملیات استراتژیک انهدام پالایشگاه‌ها با انجام ۱۵۷ سورتی و فروریختن ۴۱۷۹۲۰ پوند مهمات جنگی بر پالایشگاه‌ها و مراکز نفتی و همچنین ۵۹ سورتی و ۱۳۶۵۱۰ پوند مهمات روی نیروگاه‌ها برای ۴۰ روز ادامه پیدا کرد.

نیروی هوایی در آغاز جنگ میزان صادرات نفت عراق را که روزانه ۳ و نیم میلیون بشکه نفت خام بود، به ۲۵۰ هزار بشکه کاهش داد. طوری‌که صدام ناچار به خرید برق از سوریه و ترکیه شد در خلال عملیات کمان ۹۹ که به عملیات ۱۴۰ فروندی معروف شده، در روز اول مهر ۱۳۵۹ طرح بمباران پایگاه‌های کرکوک، موصل، رشید، حبانیه، کوت، ناصریه، شعیبیه، المثنی و برخی فرودگاه‌های عراق انجام شد. با انجام کمان ۹۹ برخی از این پایگاه‌ها تا مدت‌ها عملیاتی نشدند. مثلاً پایگاه الرشید پس از بمباران‌های آن ‌روز، اولین‌پروازهای خود را در تاریخ ۷ آذر ۵۹ از سر گرفت. عملیات کمان ۹۹ باعث شد ۵۴۷۹۲۰ پوند مهمات جنگی روی سر دشمن ریخته شود.

بولینت بن گل وزیر انرژی ترکیه روز ششم مهر ۱۳۵۹ در گفتگو با خبرگزاری رویترز گفت ۳۵ میلیون تُن نفت خام از طریق خط لوله عراق به ترکیه (بندر یوماتالیک) انتقال داده می‌شد که در حال حاضر این ‌رقم به صفر رسیده است. نیروی هوایی در آغاز جنگ میزان صادرات نفت عراق را که روزانه ۳ و نیم میلیون بشکه نفت خام بود، به ۲۵۰ هزار بشکه کاهش داد. طوری‌که صدام ناچار به خرید برق از سوریه و ترکیه شد.

با انهدام پالایشگاه‌ها و کاروان‌های تانکر سوخت و نفت دشمن که از اردن، عربستان و کویت وارد عراق می‌شدند، عملیات ثامن‌الائمه از پی آمد که در آن ۱۶۰ تانک و ۱۵۰ خودروی نظامی و کامیون به غنیمت ایران درآمد. چون هیچ‌کدام سوخت کافی برای فرار نداشتند.

در ۶ ماه ابتدایی جنگ و پیش از سال ۱۳۶۰ [که عملیات‌های ثامن‌الائمه، طریق‌القدس و فتح‌المبین در آن انجام شدند و سپس در سال ۶۱ با انجام عملیات بیت‌المقدس، خرمشهر آزاد شد]، نیروی هوایی بیش از ۱۱ میلیون پوند مهمات جنگی هوایی روی مواضع دشمن ریخت. فرماندهی پدافند هوایی هم در طول جنگ بیش از ۴۰۰ هواپیمای دشمن را سرنگون و ۶۰ خلبان را اسیر و ۵۶ نفر خلبان را به هلاکت رساند.

با شروع جنگ، ۴ قرارگاه تشکیل شدند که ۳ قرارگاه آن‌ها مربوط به نیروی زمینی و تحت امر فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا با نام‌های نصر، فتح و قدس بودند. قرارگاه چهارم با نام ستاد ویژه عملیات هوایی (جنوب) با دستور رزمی (شبح ۳) در پایگاه هوایی دزفول آغاز به کار کرد که فرماندهی‌اش به‌عهده سرهنگ محمد معینی‌پور بود. این‌سِمت با تفویض برخی اختیارات، به سرهنگ بهرام هشیار معاون عملیاتی نیروی هوایی داده شده بود. به این ‌ترتیب فرماندهی قرارگاه عملیات هوایی جنوب عملاً به‌عهده سرهنگ هشیار بود.

عکس هوایی از پالایشگاه کرکوک در ۱۱ آذرماه ۱۳۵۹ که توسط خلبانان بهرام ای کانی و عبدالکریم عصاره گرفته شده است

* نیروی هوایی و آزادی خرمشهر

در شرایطی که بنا بود عملیات کربلای ۳ (بیت‌المقدس) انجام و خرمشهر آزاد شود، خلبانان افغانستانی نقطه‌ای را داخل خاک ایران در مرز زابل بمباران کردند. به‌همین‌دلیل بنا شد ۴ فروند هواپیما و یک‌سایت رادار و تعدادی توپ ضدهوایی به شرق کشور گسترش داده شوند. نمکی در کتاب «بر فراز بصره» می‌گوید این ‌حمله به شرق ایران، نوعی هماهنگی بین ارتش افغانستان و عراق بود که تا نیروی هوایی ایران را در خوزستان تجزیه کنند.

یکی از پدافندهای زمین به هوای موثر ایران در طول جنگ، موشک‌های هاگ بودند. اگر هواپیمایی از دشمن، موفق به فرار از سایت موشکی هاگ می‌شد، خلبان‌های F14 منتظرش بودند. بردن سایت موشکی هاوک به صحنه نبرد زمینی باعث شد در موشک‌های ارزشمند و گران‌قیمت فونیکس که F14 حمل‌شان می‌کرد، صرفه‌جویی شود. عراق برای از بین‌بردن قدرت موشکی سایت‌های هاگ تبوک و خیبر با آتش‌توپخانه این ‌دو سایت را هدف گرفت. به این ‌ترتیب روز هشتم اردیبهشت رادار HIPIR سایت تبوک در ساعت ۹:۳۵ و رادار سایت خیبر در ساعت ۱۳:۳۵ با موشک‌های ضد رادار دشمن منهدم شدند.

بامداد روز ۱۰ اردیبهشت ۶۱ که عملیات بیت‌المقدس آغاز شد تا پایان روز، سایت هاوک تبوک ۶ فروند هواپیمای دشمن را سرنگون کرد. در صبح روز ۱۱ اردیبهشت، یکی از هواپیماهای F14 نیروی هوایی، موفق شد یک‌فروند هواپیمای دشمن را سرنگون کند. ظهر همان‌روز هم یک‌اف‌چهارده دیگر یک‌هواپیمای دیگر دشمن را سرنگون کرد و سایت تبوک هم ۲ فروند از هواپیماهای دشمن را ساقط کرد. عصر همان‌روز یک‌فانتوم پایگاه همدان با خلبان سروان فریدون خطیبی و ستوان منصور شورچه هدف موشک سام ۶ دشمن قرار گرفت و دو خلبان هواپیما را ترک کردند که پس از نجات به پایگاه دزفول منتقل شدند.

اتفاق دیگری که روز ۱۱ اردیبهشت رخ داد این بود که یک‌فروند فانتوم با خلبان سرگرد منوچهر روادگر و ستوان جهانگیر انقطاع، هدف موشک هواپیمای میراژ عراقی قرار گرفت و سرنگون شد که روادگر اسیر و انقطاع شهید شد.

جنگنده‌های عراقی روز ۱۳ اردیبهشت، هواپیمای حامل محمد صدیق بن یحیی وزیر امور خارجه الجزایر را بر فراز مرز ایران و ترکیه مورد هدف قرار داده و سرنگون کردند. روز چهاردهم اردیبهشت هم ۲ فروند جنگنده بمب‌افکن عراقی توسط سایت موشکی هاوک آبادان (تبوک) منهدم شدند.

روز ۱۶ اردیبهشت هواپیمای F4 سروان حسن طالب‌مهر و ستوان علی امجدیان در منطقه فکه مورد اصابت موشک هواپیمای میراژ دشمن قرار گرفت و هر دو خلبان اقدام به خروج اضطراری کردند که متاسفانه حین فرود با چتر نجات هدف گلوله‌های نفرات پیاده دشمن قرار گرفته و به شهادت رسیدند. در همان‌روز یک‌فروند از هواپیماهای دشمن توسط سایت تبوک و یک‌فروند دیگر، توسط خلبانان F14 منهدم شد.

۱۷ اردیبهشت سایت تبوک خبر داد دو فروند هواپیمای دشمن را سرنگون کرده و خلبانان F4 نیز دو فروند هواپیمای دیگر دشمن را ساقط کردند.

یکی از مهم‌ترین اتفاقات مربوط به آزادسازی خرمشهر هم در روز ۱۷ اردیبهشت ۶۱ رخ داد. این ‌اتفاق همان‌بمباران پل معروف خرمشهر است که ارتش عراق روی رودخانه بوارین احداث کرده و دسترسی لشکر ۱۱ عراق را به خرمشهر تسهیل می‌کرد. این ‌پل ۵۰۰ متر طول داشت و از ۴ قطعه تشکیل شده بود که پس از چند اقدام ناموفق، در نهایت سرگرد محمود اسکندری و ستوان اکبر زمانی با یک‌فروند فانتوم F4_E اقدام به بمباران موفق و انهدام آن کردند.

موقعیت پل استراتژیک عراق روی اروندرود با عکسی که خلبانان ابوالحسن شهرکی و مسعود کوروش پس از انهدامش در ۷ خرداد ۱۳۶۱ گرفتند

روز ۱۸ اردیبهشت هواپیمای سروان حسینعلی ذوالفقاری و ستوان محمدعلی اعظمی پس از بمباران ۴ کیلومتر از جاده عقب‌نشینی دشمن در منطقه جفیر مورد اصابت پدافند دشمن قرار گرفته و سقوط کرد. دو خلبان هواپیما نیز به اسارت دشمن درآمدند. در آن ‌روز همچنین با پیشروی قرارگاه نصر دستور داده شد یک‌سایت جدید هاوک برای دفاع موشکی از صحنه نبرد بیت‌المقدس احداث شود. این ‌سایت همان سایت رامشیر بود که به گرمدشت انتقال پیدا کرد.

طبق روایت امیر خلبان علیرضا نمکی، از روز ۱۸ تا ۱۹ اردیبهشت جنگ ۲۴ ساعته بی‌امانی در عرصه هوا جریان داشت و پیش از ظهر ۱۹ اردیبهشت یک‌فروند هواپیمای دشمن مورد هدف موشک فونیکس یک F14 ایرانی قرار گرفت. بعداز ظهر همان‌روز هم یک‌فروند دیگر از هواپیماهای دشمن توسط موشک هاوک سایت تبوک مورد هدف قرار گرفت و سقوط کرد.

روز ۲۱ اردیبهشت خلبانان F14 با شلیک موشک فونیکس، یک‌هواپیمای دشمن را سرنگون کردند و سایت موشکی تبوک هم ۴ فروند هواپیمای دیگر عراقی را ساقط کرد.

در ساعات اولیه صبح روز ۲۲ اردیبهشت یک‌هواپیمای دیگر دشمن توسط یک‌هواپیمای F14 ساقط شد. ساعت ۸ همان‌روز هم این ‌اتفاق دوباره با موشک فونیکس یک اف‌چهارده دیگر رخ داد. خلبانان F14 تا پیش از ظهر روز ۲۲ اردیبهشت یک‌بار دیگر با موشک فونیکس، هواپیمای دشمن را ساقط کردند. عصر همان‌روز هم خلبانان F4 موفق شدند با شلیک موشک اسپارو یک‌فروند دیگر از هواپیماهای دشمن را سرنگون کنند در ساعات اولیه صبح روز ۲۲ اردیبهشت یک‌هواپیمای دیگر دشمن توسط یک‌هواپیمای F14 ساقط شد. ساعت ۸ همان‌روز هم این ‌اتفاق دوباره با موشک فونیکس یک اف‌چهارده دیگر رخ داد. خلبانان F14 تا پیش از ظهر روز ۲۲ اردیبهشت یک‌بار دیگر با موشک فونیکس، هواپیمای دشمن را ساقط کردند. عصر همان‌روز هم خلبانان F4 موفق شدند با شلیک موشک اسپارو یک‌فروند دیگر از هواپیماهای دشمن را سرنگون کنند.

ظهر روز ۲۳ اردیبهشت یک‌جنگنده دشمن با موشک فونیکس یکی دیگر از F14 های ایرانی مورد هدف قرار گرفت و سقوط کرد. بعد از ظهر ۲۵ اردیبهشت هم سایت تبوک با شلیک ۲ فروند موشک موفق شد یک‌فروند هواپیمای دشمن را بر فراز خرمشهر سرنگون کند. روز ۲۶ اردیبهشت هم ۲ فروند هواپیمای دشمن توسط موشک‌های زمین به هوای هاوک ایرانی هدف قرار گرفته و منهدم شدند.

سایت موشکی تبوک در ادامه کارنامه موفق خود، روز ۲۸ اردیبهشت ۴ فروند هواپیمای دشمن را در شمال آبادان و خرمشهر ساقط کرد. این ‌سایت تا پایان آن ‌روز ۴ هواپیمای دیگر را نیز هدف قرار داد و سایت خیبر هم توانست یک‌فروند دیگر از پرنده‌های دشمن را سرنگون کند.

روز ۲ خرداد، ۳ فروند از هواپیماهای دشمن که سعی در برقراری آتش پشتیبانی داشتند، توسط سایت تبوک هدف قرار گرفته و سرنگون شدند. روز ۳ خرداد هم ۳ فروند دیگر از هواپیماهای دشمن توسط سایت تبوک هدف قرار گرفته و منهدم شدند. سومین‌روز خرداد و همزمان با ورود رزمندگان نیروهای زمینی ایران به خرمشهر، هواپیماهای عراقی، پالایشگاه گاز مایع ماهشهر را با ۲ فروند بمب‌افکن مورد حمله قرار دادند. روز ۴ خرداد نیز سایت تبوک ۴ فروند دیگر از هواپیماهای دشمن را سرنگون کرد.

* جمع‌بندی عملکرد نیروی هوایی در عملیات بیت‌المقدس

با فرماندهی سرهنگ بهرام هشیار تعداد ۹۳۱ سورتی پرواز مراقبت مسلحانه و اسکرامبل توسط خلبانان هواپیماهای F14 تامکت، فانتوم F4 و F5 تایگر انجام شد. همچنین در عملیات بیت‌المقدس، ۲۴۹۴ سورتی پرواز ترابری هوایی از سوخت‌رسانی در هوا تا حمل مجروح و جابه‌جایی نیرو از اقصی نقاط ایران انجام شد.

در این ‌عملیات ۵۵ فروند هواپیمای دشمن توسط ایران منهدم شده و ۴ خلبان عراقی نیز به اسارت درآمدند.

تلفات خودی نیز شامل ۴ فروند هواپیمای F4 سرنگون‌شده و آسیب‌دیدن ۳ فروند دیگر از این ‌هواپیما بود.