به گزارش خبرگزاری مهر، مراسم رونمایی از کتاب «شازده کوچولو» نوشته آنتوان دوسنت اگزوپری با ترجمه لیلی گلستان و تصویرگری نورالدین زرین کلک توسط نشر گه گاه عصر روز گذشته جمعه ۲۷ بهمن برگزار شد. این کتاب ترجمه جدیدی از کتاب «شازده کوچولو» است.
در این مراسم که در خانه هنرمندان ایران برگزار شد، لیلی گلستان مترجم کتاب، توفان گرکانی مترجم، فرزاد ادیبی گرافیست و افشین هاشمی کارگردان حضور داشتند.
در ابتدای این‌مراسم لیلی گلستان با اشاره به اینکه این اثر را به درخواست آرش تنهایی، مدیر انتشارات گه‌گاه ترجمه کرده، گفت: زمانی که در ۲۳ سالگی اولین کتابم با عنوان «زندگی، جنگ و دیگر هیچ» اثر «اوریانا فالاچی» را ترجمه کردم، همیشه آرزو داشتم سه کتاب دن کیشوت اثر سروانتس، بیگانه اثر آلبرت کامو و شازده کوچولو اثر دوسنت اگزوپری را ترجمه کنم. به آقای رمضانی، مدیر نشر مرکز گفتم آرزو دارم کتاب بیگانه را ترجمه کنم و گفت؛ این کار را انجام بدهم.
وی افزود: به آقای رمضانی گفتم این کتاب بارها ترجمه شده و او معتقد بود که هرازگاهی باید یک اثر به زبان جدید ترجمه شود. و من شروع به ترجمه آن کردم. هفته گذشته از انتشارات به من خبر دادند این ترجمه به چاپ ۴۶ خود رسیده و من از این بابت خیلی خوشحال شدم. سپس آرش تنهایی پیشنهاد ترجمه شازده کوچولو را به من داد. به دو تا از آرزوهایم رسیدم و احساس خوشبختی می‌کنم. اما کتاب دن کیشوت، اثری قطور است و فکر نمی‌کنم دیگر بتوانم آن را به اتمام برسانم. برای همین این موضوع را کنار گذاشتم.
گلستان با اشاره به اینکه از زمان شروع ترجمه، آنقدر که شازده کوچولو را دوست داشتم، همیشه لبخند روی لبم بود، گفت: از ۵۳ کتابی که در طول این سال‌ها ترجمه کرده ام، با تمام وجودم از این کار انرژی گرفتم و با عشق آن را ترجمه و برای هر جمله آن که به پایان می‌رسید، کلی کیف کرده ام.
وی با اشاره به اینکه شازده کوچولو ترجمه‌های زیادی شده است، افزود: مهمترین این ترجمه‌ها از محمد قاضی، احمد شاملو و ابوالحسن نجفی است، هر کدام ترجمه خاص خود را از کتاب کرده اند و من نیز ترجمه خودم را انجام داده ام. بعد فکر کردم که چه خوب می‌شود که نقاشی دیگر به غیر از دوسنت اگزوپری کتاب را تصویر کند و اگر اشتباه نکنم، اولین بار است که شازده کوچولو با نقاشی فرد دیگری غیر از سنت اگزوپری در دنیا چاپ شده و بسیار خوشحالم که این تصویرسازی‌ها توسط نورالدین زرین کلک انجام شده است.
گلستان ادامه داد: پس از تماس با زرین کلک، او از این کار استقبال کرد و من بسیار خوشحال شدم. او پس از دو تا سه ماه، تصاویر را فرستاد. زرین کلک به احترام دوسنت اگزوپری و با وفاداری به او، تصاویر را در همان حال و هوای اصلی کتاب، خلق کرده و نخواسته آثار خیلی فضای مدرنی داشته باشند.
این مترجم با اشاره به اینکه شازده کوچولو با ترجمه قاضی، شاملو و نجفی را در گذشته خوانده بودم، توضیح داد: تا پایان کار اصلاً به فکر قیاس ترجمه خود با این سه ترجمه نبوده ام و پس از آنکه کتاب را به انتشارات تحویل دادم دست به قیاس زدم و به نظرم ترجمه من به حال و هوای ترجمه ابوالحسن نجفی نزدیک است.
گلستان افزود: همیشه در کار ترجمه، انتخاب واژه‌ها برایم از همه‌چیز مهم‌تر است. واژه‌ها کنار هم قرار می‌گیرند و سبک ترجمه را می‌سازند و رسیدن به سبک نویسنده در ترجمه‌ها همیشه از هر چیز برایم مهم‌تر بوده است. کتاب دوسنت اگزوپری خیلی لطیف است. در کنار این ظرافت، عقل و منطق نیز در آن جای دارد. حرف‌های شازده کوچولو، حرف‌های حسابی است که یک بچه کوچک ظریف و احساسی آن را می‌زند. بنابراین تلفیق منطق و عقل با احساس و ظرافت موجود در این کتاب کار آسانی نبود.
وی با اشاره به اینکه دو بخش از شازده کوچولو همیشه در ذهنم جای دارد، گفت: زمانی که در فرانسه مشغول تحصیل رشته طراحی لباس بودم، صبح‌ها در دانشگاه سوربون تاریخ ادبیات فرانسه می‌خواندم. برای یکی از امتحان‌ها باید بخشی از شازده کوچولو را از حفظ به فرانسه می‌خواندم. برای همین صحبت‌های شازده کوچولو با گُل را حفظ کردم. صحبت‌های این قهرمان کوچولو با روباه و گل همیشه در ذهن من باقی مانده است به خصوص زمان‌هایی که خسته ام و در فکر فرو می‌روم این صحنه‌ها همیشه جلوی چشمم موج می‌زند.
در ادامه این مراسم توفان گرکانی، مترجم با اشاره به اینکه اثر انسان و کار روزمره هنری اش از هم جدا نیستند، گفت: دوسنت اگزوپری و شازده کوچولو از هم جدا نیستند. نویسنده از خانواده اشراف لئون فرانسه بود. کتاب‌های درخشان دیگری نیز نوشته است. شازده کوچولو در دنیا با انجیل رقابت دارد و به زبان‌های باورنکردنی نیز ترجمه شده، این کتاب، اثر منتخب قرن بیستم میلادی بوده و به ۱۵۰ زبان ترجمه شده است.
گرکانی افزود: شازده کوچولو، روح شاعرانه و لطیف دوسنت اگزوپری را به نمایش می‌گذارد که می‌گوید چیزهای مهم را نمی‌توان با چشم دید و باید با قلب آنها را مشاهده کرد. اگزوپری توانست با قلب مخاطبانش ارتباط بگیرد. اگزوپری، به عنوان خلبان در جنگ دوم جهانی مفقود شد، سال‌ها جسد و هواپیمایش پیدا نشد تا اینکه چندسال پیش در نزدیکی شهر مارسی خبر پیدا شدن هواپیمای او بر اساس شواهدی اعلام شد، اما هنوز بسیاری فانتزی برگشت او را همچون شازده کوچولو دارند.
گرکانی معتقد است که شازده کوچولو کودکی بسیاری از ما، بچه‌ها و نوه‌های ما را با عشق ساخته است، اگزوپری در عمر کوتاه ۴۴ سال خود جوایز بسیاری گرفته، و این کتاب همانند قهرمان داستانش ماجراجویی بسیاری داشته، اولین بار به زبان فرانسه در نیویورک چاپ شد. منتقدان فرانسه آن زمان این اثر را «توهمات یک خلبان بی سواد» می‌دانستند و خود نویسنده نیز نمی‌دانست که شازده کوچولو با چنان استقبال بزرگی رو به رو می‌شود.
وی ادامه داد: زمانی که شازده کوچولو را می‌خوانیم متوجه می‌شویم که نویسنده به ما می‌گوید با قلبمان دنیا را ببینیم. شاید نگاهی آرمانگرایانه باشد اما اگر کمی آرمان گرایانه دنیا را نگاه می‌کردیم شاید دنیای امروز جای بهتری برایمان بود.
فرزاد ادیبی گرافیست دیگر سخنران این‌مراسم، با اشاره به تصویرگری این ترجمه توسط نورالدین زرین کلک گفت: در هر ترجمه تصویری، یک زبان مبدا، یک زبان مقصد و یک مسیر ترجمه وجود دارد و زرین کلک این سه مسیر را به خوبی طی کرده است.
وی افزود: گاهی مسیر ترجمه تصویری آن‌طور که باید هموار نیست و درست پیش نمی‌رود، و گرافیست، تصویرگر یا تصویر ساز در این مسیر گیر می‌کند. همه ما آثار زرین کلک را بارها دیده ایم و به قول محمد احصایی نقاش، تصاویر کتاب «گل‌های قالی» از نادر ابراهیم که توسط نورالدین تصویرسازی شده اند، کتاب بالینی من بوده است.
ادیبی گفت: در کار ترجمه تصویری با فونت‌ها یا تصاویر رو به رو هستیم که هر کدام، لحن و لهجه خاص و متفاوت خود را دارند. قرار گرفتن هر کدام در جای خود، بیان متفاوتی ایجاد می‌کند. بنابراین اگر همین تصویرسازی‌های جدید زرین کلک در شازده کوچولو، با یک تکنیک و بافت دیگری اجرا می‌شد، متوجه می‌شدیم که لحن و بیان آن تصاویر چقدر تغییر می‌کند. همچنین حسی که از ترجمه شازده کوچولوی لیلی گلستان می‌گیریم با حس ترجمه قاضی، شاملو و دیگران فرق دارد. هر کدام یک لحن و بیان دارند. حالا باید دید که ترجمه تصویری شازده کوچولو از زبان اصلی به زبان فارسی، از زبان گلستان است یا از زبان احمد شاملو یا دیگران، یعنی نوع ترجمه تصویری از چه زبانی با چه لحنی و با چه رویکردی در چه مسیری شکل گرفته که آیا درست در جایش نشسته است یا نه؟
ادیبی در پایان گفت: لیلی گلستان علاوه بر اینکه اهل قلم است، اهل هنر هم هست. او مجموعه دار و گالری دار هم هست. بنابراین واژه و تصویر را خوب می‌شناسد. وقتی به سراغ زرین کلک می‌رود می‌داند که سراغ چه کسی رفته است. در نتیجه، مثلث دوسنت اگزوپری، زرین کلک و گلستان در این مجموعه یک کمال جا افتاده و درستی شده که نتیجه آن را فرهیخته کرده است.
نظر شما