چرا «داستان‌های فوتبال» سراغ کشور خودمان نرفت؟/ چالش قصه‌گویی

به گزارش خبرنگار مهر، فصل سوم مجموعه مستند «داستان‌های فوتبال» به کارگردانی مهدی افضل‌زاده، نویسندگی مهدی مافی و تهیه‌کنندگی وحید پناهلو تازه‌ترین محصول مرکز مستند سوره که از یکم فروردین ماه روی آنتن شبکه ورزش رفت و به تازگی پخشش به پایان رسید.

«داستان‌های فوتبال۳» پس از استقبال از ۲ فصل پیشین این مجموعه مستند فوتبالی تولید شد و در ایام نوروز ۱۴۰۳ هرشب ساعت ۲۲ از شبکه ورزش و ساعت ۱۹:۳۰ از شبکه مستند پخش شد.

مهدی افضل‌زاده کارگردان این مجموعه مستند درباره موضوعات فصل سوم به خبرنگار مهر بیان کرد: در انتخاب سوژه‌های هر قسمت سعی کردیم از انتخاب قصه‌هایی که برای مخاطب تکراری است، پرهیز کنیم. تولید فصل اول مستند «داستان‌های فوتبال» را از سال ۹۸ آغاز کردیم و در فصل اول بیشتر به فرهنگ فوتبالی و هواداری پرداختیم. در فصل دوم تمرکزمان درباره فساد و دست‌های پشت پرده فوتبال بود و فصل سوم که در ایام نوروز امسال پخش شد به دربی‌های مهم دنیا اشاره‌ داشتیم.

وی درباره زمان تولید این مجموعه عنوان کرد: ساخت فصل سوم «داستان‌های فوتبال» حدودا یک سال زمان برد. برای هر قسمت کمتر از یک ماه فرصت داشتیم و صد در صد آرشیومان را از اینترنت تهیه کردیم که طبیعتا کار را دشوارتر می‌کرد.

چالش قصه گویی در مستند فوتبالی

این کارگردان در ادامه درباره چالش‌های مستندسازی آرشیوی توضیح داد: یکی از چالش‌های ما اولویت قصه‌گویی بود. خیلی اوقات پیش می‌آمد که نویسنده قصه‌ جذابی را پیدا می‌کرد اما متریال و آرشیو کافی نداشتیم که بتوانیم روایتمان را از لحاظ بصری به درستی پیش ببریم. در یکی دو قسمت در بحث آرشیویابی دچار مشکل شدیم بنابراین مجبور شدیم مستندی را از یکی از شبکه‌های خارجی خریداری کنیم.

وی با اشاره به دسترسی به منابع آرشیوی در ایران هم گفت: مستند «داستان‌های فوتبال» تماما آرشیوی است. در کشور ایران ساخت مستندهای آرشیوی به دلیل نبود وجود کپی‌رایت پر طرفدار شده به همین دلیل در سال‌های اخیر ساخت اینگونه از مستندها بسیار کم‌هزینه و رایج شده است. برای مثال اگر ما در کشور دیگر می‌خواستیم این مستند را بسازیم برای هرکدام از ویدیوهایی که استفاده کردیم باید ده‌ها هزار دلار هزینه می‌کردیم.

افضل زاده درباره تمرکز روی دربی های دنیا تصریح کرد: اگر بگوییم یک مستند درباره دربی‌های دنیا نام ببرید در ابتدا ال‌کلاسیکو را نام می‌برید بنابراین ما در اولویت آخر به آن پرداختیم. در کل تمرکزمان را روی قصه‌های قدیمی‌ و تاریخی‌تر گذاشتیم.

چرا سراغ فوتبال کشورمان نرفتیم؟

وی ادامه داد: همانطور که گفتم فصل سوم این مستند به دربی‌های مهم دنیا اختصاص دارد بنابراین ما سعی کردیم داستان‌ها و قصه‌های فوتبالی را در بستری تاریخی، سیاسی و اجتماعی روایت کنیم و تلاشمان این بود که ریشه تقابل‌های فوتبالی را به نحوی درست بیان کنیم به همین دلیل به سراغ فوتبال کشور خودمان نرفتیم.

این کارگردان درباره دیگر چالش‌های تولید گفت: موضوعی که مدام ما را نگران می‌کرد این بود که شاید مخاطب نسل جدید نتواند با سوژه‌هایی که مرتبط به پنجاه سال پیش است، ارتباط برقرار کند اما واقعیت این است که در دل مستند خرده قصه‌هایی است که برای بیننده جذاب خواهد بود.

وی با اشاره به حضور حمید محمدی به عنوان گوینده نریشن‌ها یادآور شد: هرچه قدر هم که یک نریتور صدای خوبی داشته باشد مادامی که نتواند درک درستی از متن داشته باشد در انتقال مفاهیم به مخاطب دچار مشکل خواهد شد. حمید محمدی کاملا فوتبالی است و با داستان‌های فوتبالی ما تا حدود خیلی زیادی آشنایی داشت و بعضی اوقات در اجرای درست داستان ما را راهنمایی می‌کرد که این به بهتر شدن کار و پیشبرد آن کمک می‌کرد.

به سیاست بی‌توجه بودیم

افضل‌زاده در ادامه با تاکید بر اجتناب از نگاه سیاسی و جانب‌داری در مستند عنوان کرد: البته به این معنا نیست که ما به سیاست بی‌توجه بودیم، در حقیقت تلاش داشتیم تحولات سیاسی کشورها و تاثیرشان در فوتبال را هم در نظر بگیریم. برای مثال در قسمتی به هیتلر اشاره کردیم که سعی می‌کرده از مسابقات المپیک ۱۹۳۶ برای اهداف حزبی و سیاسی خودش استفاده ابزاری کند.

وی اضافه کرد: در بخش دیگری مستقیم و غیرمستقیم به موضوع فلسطین و حمایت محمد ابوتریکه از مردم فلسطین پرداختیم. یا مثلا در جای دیگری به داستان‌ زندگی دروازه‌بانی به نام فرانکو آرمانی اشاره کرده‌ایم که دچار مشکلاتی می‌شود و در نهایت با رفتن به کلیسا و صحبت‌های یک کشیش مسیر زندگی‌اش تغییر می‌کند.

این کارگردان در پایان گفت: در هر صورت در انتخاب سوژه‌ها تلاش کردیم تا تنوع را مدنظر قرار دهیم. البته این نکته را هم در نظر گرفتیم که مبادا مخاطب احساس کند ما می‌خواهیم از علاقه‌اش سواستفاده کنیم.