به گزارش خبرگزاری مهر، آبان ماه سال گذشته بود که مقام معظم رهبری در اجرای بند یک اصل یکصد و دهم قانون اساسی و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام، سیاست‌های کلی توسعه دریا محور را برای اقدام به رؤسای قوای سه‌گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ کردند.
در پی تصویب سیاست‌های کلی توسعه دریا محور از سوی مقام معظم رهبری، برنامه جامع تحقق سیاست‌های مذکور شامل متن لوایح مورد نیاز، مقررات ضروری و اقدامات اجرایی متناسب تدوین شد و در این راستا، هیأت وزیران در جلسه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ برنامه جامع تحقق سیاست‌های کلی توسعه دریا محور را تصویب و این مصوبه ۱۹ اردیبهشت ماه سال جاری در ۴۴ ماده از سوی هیأت وزیران، ابلاغ شد.
در ذیل این برنامه جامع، اقدامات اجرایی که باید از سوی دستگاه‌های مختلف در راستای تحقق سیاست‌های ۹ گانه ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری مدنظر قرار گیرد، مشخص شده که در ادامه مشروح کامل آن، آمده است:
۱- سیاست‌گذاری یکپارچه امور دریایی و تقسیم کار ملی و مدیریت چابک و کارآمد دریا به منظور بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های دریا، برای احراز جایگاه شایسته جهانی و رتبه اول در منطقه
- تدوین طرح به روز رسانی و تدقیق طرح مدیریت مناطق یکپارچه ساحلی، تطبیق طرح‌های کاربری پیشنهادی و طرح آمایش سرزمین و تدوین برنامه عملیاتی در سطح شهرهای ساحلی (دستگاه متولی: وزارت راه و شهرسازی)
- جانمایی قطب‌های توسعه دریایی و مراکز لجستیک در سواحل و جزایر کشور بر اساس مطالعات مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی، طرح جامع راهبردی جزایر و سند آمایش لجستیک (دستگاه متولی: وزارت راه و شهرسازی)
- تفکیک وظایف تصدیگری و حاکمیتی اقتصاد دریا محور (دستگاه متولی: سازمان اداری و استخدامی کشور، سازمان برنامه و بودجه کشور)
- تعیین حریم دفاعی و منطقه‌بندی جغرافیایی جهت فعالیت‌های نظامی و امنیتی به منظور رفع مداخلات موجود و توسعه فعالیت‌های اقتصادی در مناطق مرزی (دستگاه متولی: ستاد کل نیروهای مسلح)
- تدقیق نقش نیروهای مسلح در مدیریت پهنه‌های ساحلی (دستگاه متولی: شورای عالی امنیت ملی)
- تدقیق و بازبینی آئین نامه‌های وظایف قوانین شوراهای عالی (دستگاه متولی: سازمان برنامه و بودجه)
۲- توسعه فعالیت‌های اقتصادی دریا محور و ایجاد قطب‌های توسعه دریایی پیشران در سواحل، جزایر و پس‌کرانه‌ها به گونه‌ای که نرخ رشد اقتصادی در حوزه فعالیت‌های دریا محور (اقتصاد دریا محور) طی ۱۰ سال همواره حداقل دو برابر نرخ رشد اقتصادی کشور باشد.
- ایجاد حسابداری اقماری دریا و کدگذاری فعالیت‌های دریا پایه (دستگاه متولی: سازمان برنامه و بودجه کشور؛ مرکز آمار ایران)
- تعیین اولویت‌های صنعتی به منظور ایجاد قطب‌های صنعتی توسعه دریایی (دستگاه متولی: وزارت صمت)
- تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار با قید زمانی مشخص (دستگاه متولی: وزارت امور اقتصادی و دارایی)
- تهیه و تصویب جدول زمانبندی انتقال تأسیسات صنایع آب‌بر به قلمروهای ساحلی جنوب در یک دوره ۱۰ ساله (دستگاه متولی: سازمان برنامه و بودجه کشور)
- تأمین پایدار آب و برق مناطق ساحلی و جزایر جنوب کشور و توسعه ظرفیت نیروگاهی تجدید پذیر در سواحل جنوب کشور (دستگاه متولی: وزارت نیرو)
- تأمین مسکن مناسب در راستای توسعه اقتصاد دریا محور و ایجاد قطب‌های توسعه دریایی پیشران (دستگاه متولی: وزارت راه و شهرسازی)
- به‌کارگیری فناوری‌های نوین، سوخت پاک و انرژی‌های تجدید پذیر در شناورها، سواحل و بنادر (دستگاه متولی: وزارت نفت)
- ایجاد و توسعه نظام شهرنشینی در سواحل با ایجاد شهرهای مولد کشاورزی (دستگاه متولی: وزارت جهاد کشاورزی)
- در اولویت قرار گرفتن طرح‌های سرمایه‌گذاری مستقر در مناطق ساحلی جنوب کشور (دستگاه متولی: وزارت امور اقتصادی و دارایی)
- افزایش ضریب نفوذ فناوری‌های پیشرفته و دانش بنیان با تاکید بر ارتقا بهره‌وری (دستگاه متولی: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات)
- واقعی سازی درآمدهای سازمان بنادر و دریانوردی و فعالان خصوصی در بنادر متناسب با هزینه‌های واقعی (دستگاه متولی: سازمان بنادر و دریانوردی)
- استقرار دولت الکترونیک و هوشمندسازی بنادر بازرگانی در رقابت با بنادر رقیب منطقه (دستگاه متولی: سازمان بنادر و دریانوردی)
- تدوین آئین نامه اجرایی سوخت شناورها بر اساس الزامات بین‌المللی سازمان جهانی دریانوردی (دستگاه متولی: وزارت نفت)
- توسعه زیرساخت‌های تعمیراتی و تأمین قطعات یدکی کشتی‌ها و شناورها (دستگاه متولی: وزارت صمت)
- حمایت از شکل‌گیری کسب و کارهای خدمت رسان به ملوانان شناورها نظیر تأمین غذا، بهداشت و درمان (دستگاه متولی: وزارت راه و شهرسازی)
- اختصاص مشوق‌های لازم جهت صید فراساحل، تأمین سوخت حمایتی ناوگان صید فراساحلی (آب‌های دور) و قوانین مغایر (دستگاه متولی: سازمان شیلات ایران)
- تجهیز بنادر شیلاتی در کرانه‌های ساحلی و اتصال آنها به زنجیره تولید محصولات تبدیلی و تکمیلی مرتبط با شیلات (دستگاه متولی: سازمان شیلات)
- تحریک بازار ساخت اوراق و بازیافت کشتی و سوق دادن بهره‌برداران به نوسازی ناوگان و تأمین نیاز خود با توجه به قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور در حمایت از کالای ایرانی (دستگاه متولی: وزارت صمت)
- تدوین استاندارد ملی بهره‌وری یاردهای کشتی‌سازی و دستورالعمل‌های مربوطه (دستگاه متولی: وزارت صمت)
- تهیه دستورالعمل اجرایی در اختیار قرار دادن عرصه‌های مورد نیاز بخش خصوصی فعال در زمینه گردشگری (دستگاه متولی: وزارت جهاد کشاورزی)
- تدوین آئین نامه ارزش گذاری اقتصادی خدمات بوم سازندگان و زیستگاه‌های حساس ساحلی و دریایی (دستگاه متولی: سازمان حفاظت محیط زیست)
- تسهیل صدور روادید برای گردشگران سلامت (دستگاه متولی: وزارت امور خارجه)
۳- تسهیل و توسعه سرمایه‌گذاری و مشارکت داخلی و خارجی با ایجاد زیرساخت‌های لازم نرم افزاری و سخت افزاری (حقوقی، اقتصادی، زیربنایی و امنیتی)
- انتقال مازاد سرمایه سایر استان‌ها به مناطق ساحلی جنوب کشور (دستگاه متولی: سازمان برنامه و بودجه کشور)
- طراحی نظام تأمین مالی نوین با استفاده از ظرفیت بازار سرمایه برای بخش اقتصاد دریا و سواحل (دستگاه متولی: وزارت امور اقتصادی و دارایی)
- ایجاد شعب بانک آفشور با هماهنگی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (دستگاه متولی: بانک مرکزی)
- اولویت قرار گرفتن پروژه‌های اقتصاد دریا محور در فاینانس‌های خارجی مصوب شورای اقتصاد (دستگاه متولی: بانک مرکزی)
- تعیین نقش ملی برای مشارکت صندوق توسعه ملی در توسعه زیرساخت‌ها و کسب و کارهای مناطق ساحلی (دستگاه متولی: سازمان برنامه و بودجه کشور)
- حمایت از بخش خصوصی، تسهیلات بانکی مناسب، حذف موانع برای سرمایه‌گذاری و تسهیل در دسترسی به بازارهای جهانی (دستگاه متولی: سازمان برنامه و بودجه کشور)
- ارائه خدمات ضمانت نامه اعتباری به صورت حداکثر (۹۰ درصد) وثایقی به منظور پوشش کسر وثیقه تسهیلات دریافتی (دستگاه متولی: صندوق نوآوری و شکوفایی)
- ایجاد ساز و کار عملیاتی کردن مشارکت عمومی-خصوصی در پروژه‌های پیشران توسعه دریا محور (دستگاه متولی: سازمان برنامه و بودجه)
۴- تدوین طرح جامع توسعه دریا محور با پهنه‌بندی دریا، کرانه و پسکرانه و تعیین سهم و جغرافیای جمعیت، تجارت، صنعت، کشاورزی و گردشگری، خصوصاً در سواحل و جزایر جنوب و بالاخص سواحل مکران با تاکید بر هویت ایرانی-اسلامی طی حداکثر یک سال پس از ابلاغ سیاست.
- به روز رسانی طرح‌های جامعه و تفصیلی سکونتگاه‌های مناطق ساحلی و جزایر جنوب کشور (دستگاه متولی: وزارت راه و شهرسازی)
- تهیه نقشه راه و طرح‌های جامع مسکونی سازی توسعه جزایر جنوب کشور (دستگاه متولی: وزارت راه و شهرسازی)
- رصد و پایش تغییرات جمعیتی و مهاجرت‌ها به مناطق ساحلی جنوبی و بالعکس توسط شورای امنیت کشور (دستگاه متولی: وزارت کشور)
- بررسی راهکارهای کاهش تعارضات قومیتی در مناطق ساحلی جنوب کشور و امکان‌پذیری جذب مهاجر از سایر نقاط کشور (دستگاه متولی: وزارت کشور)
- راهبری و نظارت بر تولید و ارائه نقشه و اطلاعات مکانی از سواحل و آب‌های تحت حاکمیت (دستگاه متولی: سازمان برنامه و بودجه کشور)
۵- بهره‌برداری حداکثری و بهینه از ظرفیت‌ها، منابع و ذخایر زیست بوم دریایی با ممانعت از تخریب محیط زیست دریایی بخصوص توسط کشورهای دیگر.
- مدیریت (جمع‌آوری پردازش و دفع) پسماندها در سواحل و دریاها به منظور جلوگیری از آلودگی آب دریا و کاهش اثرات زیست محیطی (دستگاه متولی: وزارت کشور)
- پایش و ارزیابی وضعیت سلامت زیستگاه‌ها و تنوع زیستی ساحلی- دریایی (دستگاه متولی: سازمان حفاظت محیط زیست)
- کنترل و کاهش آلودگی‌های ناشی از فاضلاب‌های شهری، صنعتی و کشاورزی (دستگاه متولی: وزارت کشور)
- توانمندسازی جوامع محلی و سمن‌ها و نهادهای ذی مدخل جهت افزایش آگاهی عمومی در مورد اثرات آلودگی‌های دریایی و ترویج کاهش تولید آلاینده‌ها (دستگاه متولی: وزارت کشور)
- استفاده از ظرفیت اعتبار مالیاتی کسب و کارهای دریایی غیر آلاینده و سبز (دستگاه متولی: سازمان امور مالیاتی)
- تهیه نقشه پهنه‌بندی حساسیت‌های محیط زیستی مناطق ساحلی (جزایر) -دریایی و تهیه شناسنامه برای جزایر (دستگاه متولی: سازمان حفاظت محیط زیست)
۶- تأمین و ارتقا سرمایه انسانی و مدیریت متعهد و کارآمد و ایجاد پشتوانه علمی، آموزشی و پژوهشی برای توسعه دریا محور و زیست بوم نوآوری و فناوری دریایی.
- آمایش رشته‌های تحصیلی آموزش عالی به ویژه رشته‌های مرتبط با دریا جهت پشتیبانی از توسعه دریا محور توسط شورای عالی گسترش آموزش عالی (دستگاه متولی: وزارت علوم تحقیقات و فناوری)
- تخصیص (۵۰) درصد از یک منابع حاصل وصول عوارض ورود و خروج کالا و خدمات از این مناطق به محرومان و نیازمندان بومی (دستگاه متولی: وزارت امور اقتصادی و دارایی)
- ایجاد مراکز علمی کاربردی آموزشی مهارتی و کارآفرینی بومی و محلی (صیادی، گردشگری، ساحلی و…) با مسئولیت سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور (دستگاه متولی: وزارت علوم تحقیقات و فناوری)
- متناسب سازی محتوای علمی کتاب‌های درسی و ساماندهی دوره‌های آموزشی دریایی و اقیانوسی (دستگاه متولی: وزارت علوم تحقیقات و فناوری و وزارت آموزش و پرورش)
- تهیه تولید و نشر محتواهای آموزشی در رسانه‌های عمومی یا فضای مجازی با محوریت تبیین فرهنگ دریایی (دستگاه متولی: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت آموزش و پرورش)
- جذب نیروی انسانی ماهر و متخصص با تاکید بر نیروهای بومی (دستگاه متولی: سازمان اداری و استخدامی)
- تدوین سند جامع تأمین و ارتقا سرمایه انسانی توسعه دریا محور کشور (دستگاه متولی: سازمان اداری و استخدامی)
- بازاریابی فضایی آموزش‌های عمومی، مهارتی و عالی در حوزه دریایی (دستگاه متولی: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت آموزش و پرورش)
- پشتیبانی از مراکز تحقیقاتی مرتبط با توسعه دریا محور (دستگاه متولی: وزارت علوم تحقیقات و فناوری)
۷- توسعه همکاری‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری در طرح‌های بزرگ مقیاس و دانش بنیان زیرساختی، تولیدی و خدماتی با کشورهای همسایه و سایر کشورها به منظور بهره‌گیری از ظرفیت‌های دریایی و حضور مؤثر در معابر بین‌المللی و دستیابی به موقعیت قطب‌های منطقه‌ای.
- اعطای امتیاز (نظیر قوانین تسهیل کننده حضور شرکت‌های خارجی، عدم نیاز به ویزا در مناطق آزاد و…) در ثبت شرکت‌های چند ملیتی، دارای تنوع و عملکردهای گوناگون و مدرن (دستگاه متولی: وزارت امور خارجه)
- دریافت کمک حداکثری تا (۴۰ درصد) فعالیت‌های تحقیق و توسعه شرکت‌های دانش بنیان در صورت تشکیل کنسرسیوم با مشارکت دانشگاه‌ها و شرکت‌های داخلی و خارجی (دستگاه متولی: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور)
- تدوین طرح جامع برنامه‌ریزی فضایی دریایی با مشارکت کشورهای همسایه در خلیج فارس، دریای عمان، دریای خزر (دستگاه متولی: وزارت راه و شهرسازی)
- به‌کارگیری ظرفیت کمیسیون‌های مشترک اقتصادی به منظور افزایش تعاملات تجاری و گسترش فعالیت‌های اقتصادی دریا محور (دستگاه متولی: وزارت امور خارجه)
- ایجاد پیوندهای اقتصادی بلندمدت با کشورهای هدف به ویژه اعضای شانگهای بریکس و اکو (دستگاه متولی: وزارت امور خارجه)
- تلاش در جهت ایجاد کنسولگری کشورهای هدف در شهرهای اصلی مناطق ساحلی به ویژه سواحل جنوبی کشور (دستگاه متولی: وزارت امور خارجه)
- توسعه همکاری با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس در راستای امنیت جامع (دستگاه متولی: وزارت امور خارجه)
- پیوستن به پیمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مرتبط به حقوق دریاها (دستگاه متولی: وزارت امور خارجه)
۸- افزایش سهم کشور در حمل و نقل دریایی و ترانزیت با ایجاد و تقویت شبکه حمل و نقل ترکیبی.
- اعمال مدیریت یکپارچه دستگاه‌های مستقر در بنادر بازرگانی (نظیر استاندارد، قرنطینه، گمرک و…) (دستگاه متولی: سازمان بنادر و دریانوردی)
- تأمین پایدار سوخت مورد نیاز متقاضیان خدمات بانکرینگ (دستگاه متولی: سازمان نقشه برداری)
- شبانه روزی کردن فعالیت گمرکات در مرزهای زمینی و بنادر بزرگ و پرتردد کشور (دستگاه متولی: گمرک جمهوری اسلامی ایران)
- تهیه نقشه جامع واگذاری فرصت‌های سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به منظور تکمیل و توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز اسکله (دستگاه متولی: وزارت راه و شهرسازی)
- توسعه و نوسازی ناوگان و تجهیزات تجاری دریایی، ریلی و جاده‌ای و تقویت فعالین حوزه‌های مربوطه به منظور شکل‌گیری حمل و نقل چند وجهی (دستگاه متولی: وزارت راه و شهرسازی)
- تکمیل زیرساخت‌های ارتباط بنادر با پسکرانه با تاکید بر بندر چابهار (تکمیل آزادراه‌ها، خطوط ریلی و فرودگاه) (دستگاه متولی: وزارت راه و شهرسازی)
- اصلاح نظام تعرفه‌گذاری خدمات بندری و ایجاد ساز و کارهای لازم برای رقابتی کردن آن در مقایسه با بنادر منطقه (دستگاه متولی: سازمان بنادر و دریانوردی)
- ایجاد شراکت و تقویت همکاری فعالین حمل و نقل جاده‌ای، ریلی و دریایی به منظور ایجاد شرکت‌های حمل و نقل چند وجهی برای توسعه کسب و کار افزایش ظرفیت حمل و نقلی و بهبود فناوری و کیفیت خدمات (دستگاه متولی: وزارت راه و شهرسازی)
- تکمیل کریدورهای حمل و نقل شرق غرب و شمال جنوب (ایران راه) (دستگاه متولی: وزارت راه و شهرسازی)
- ایجاد، تقویت و توسعه مراکز لجستیکی ملی و بین‌المللی با تاکید بر شهرها و دهکده‌های لجستیک بندری (دستگاه متولی: وزارت راه و شهرسازی)
۹- حمایت از سرمایه‌گذاران بومی و محلی در طرح‌های توسعه‌ای و حمایت از فعالان اقتصادی و بنگاه‌های کوچک و متوسط جوامع محلی در حوزه‌های مختلف از جمله صیادی، کشاورزی، صنعتی و گردشگری.
- توسعه زیرساخت‌های آموزش‌های مهارتی در حوزه‌های شیلات-آبزی پروری، کشاورزی و صنایع فرآوری آنها، گردشگری ساحلی و دریایی، تعمیر لنج و… (دستگاه متولی: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی)
- تهیه و تصویب برنامه اعطای تسهیلات ارزان قیمت و طولانی مدت به مالکین شناورهای فرسوده به منظور نوسازی ناوگان (دستگاه متولی: وزارت صمت)
- توانمندسازی تشکل‌ها، اتحادیه‌ها و اصناف به منظور نقش آفرینی و درگیر کردن جامعه بومی در فرایندهای توسعه (با تاکید بر زنجیره‌های ارزش مولد در منطقه) (دستگاه متولی: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت کشور)
- تدوین آئین نامه‌های مرتبط در خصوص به‌کارگیری حداکثری نیروی بومی در پروژه‌های عمرانی و سرمایه‌گذاری های بزرگ در مناطق ساحلی با تاکید بر مناطق جنوب کشور (دستگاه متولی: سازمان برنامه و بودجه و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی)
- تسهیل فرایندهای قانونی شکل‌گیری و راه‌اندازی کسب و کار در مناطق ساحلی و جزایر و تسهیل شکل‌گیری شبکه‌های تأمین، تولید، بازاریابی و فروش با رعایت قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار (دستگاه متولی: وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی)
- ارائه مشوق‌های ویژه برای نخبگان و متخصصان بومی برای جذب سرمایه‌گذاری از سوی جامعه بومی (دستگاه متولی: وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی)
- فعال سازی و تقویت بنگاه‌های کوچک و متوسط در استان‌های ساحلی (دستگاه متولی: وزارت صمت)
نظر شما