دیپلماسی فعال منطقه‌ای از ریاض تا بغداد

خبرگزاری مهر، گروه سیاست، نفیسه عبدالهی: سیاست خارجی جمهوری اسلامی که بر سه پایه اساسی «عزت»، «مصلحت» و «حکمت» استوار است، این روزها بیش از هر زمانی ثابت کرد بر مدار این سه اصل حرکت می‌کند و برای حفظ عزت، با مصلحت و حکمت عمل می‌کند؛ به طوری که پس از جسارت رژیم کودک‌کُش صهیونیستی در شهادت رساندن دبیرکل حزب الله لبنان و همچنین ترور «اسماعیل هنیه» که میهمان جمهوری اسلامی ایران بود، با حکمت نسبت به چگونگی واکنش به آن گام برداشت و ضمن رعایت مصلحت منافع جمعی، از عزت به ملت حراست کرد و بلکه عزت نیز خرید چه آنکه واکنش مثبت مردم کشورهای مختلف به واکنش کشورمان گواه این مدعاست.

بعد از انجام عملیات بازدارنده «وعده صادق ۲»، به باور کنش‌گران، دستاوردهای امنیتی و نظامی بسیاری برای ایران به همراه داشت و از این جهت، سبب تثبیت بیش از پیش جایگاه جمهوری اسلامی ایران در فضای منطقه‌ای و بین‌المللی شد و اقدامات میدانی فضا را برای کنس‌های دیپلماتیک فراهم تر کرد.

این عملیات همچنین ناتوانی پدافند هوایی چند لایه رژیم صهیونیستی، به میدان آمدن آخرین امکانات منطقه‌ای و تسلیحاتی پدافندی ائتلاف آمریکا و غرب، برهم‌زدن نظام محاسباتی قدرت‌های سلطه‌گر و متجاوز، ارتقای جایگاه و نقش محوری جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری توانمند و تأثیرگذار در معادلات نظم نوین جهانی، پایان دوران بزن در رو، تثبیت جایگاه جمهوری اسلامی ایران به عنوان بزرگ‌ترین قدرت عملیاتی، شکست دستگاه محاسباتی آمریکا و غرب، شکست هیمنه پوشالی رژیم صهیونیستی و … را به اثبات رساند.

تحولات اخیر در منطقه و جنگ غزه و در پی آن نقشی که ایران، گفتمان انقلاب اسلامی و جبهه مقاومت برای استیفای حقوق مظلومین در اراضی اشغالی ایفا کرد، موجب شد تا افکار عمومی جهان در حال حاضر، سمت‌وسوی دیگری پیدا کند و نگرش به جمهوری اسلامی و کشورهای محور مقاومت تغییر کند؛ تحولات اخیر به وضوح نشان داد که این جمهوری اسلامی بود که تمام قد از فلسطین و لبنان و مردمانش حمایت کرد و باطل‌بودن افسانه شکست‌ناپذیری رژیم اسرائیل را بار دیگر به رخ همگان کشید.

آغاز تور منطقه‌ای وزیر امور خارجه

به جرأت می‌توان گفت در شرایطی که تمامی کشورهای منطقه بهت زده به تماشای تحولات نشسته‌اند ایران تنها کشوری است که فعالانه و مسئولانه دیپلماسی منطقه‌ای را پیش می‌برد.

پس از مورد تجاوز قرار گرفتن لبنان توسط رژیم صهیونیستی، «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه کشورمان به بیروت و سپس به سوریه سفر کرد و طی این سفرها نیز بر حمایت خود از جبهه مقاومت تاکید داشت. اما این پایان کار نبوده و عراقچی به ریاض - پایتخت عربستان- هم سفر کرد تا دیپلماسی مقاومت منطقه‌ای را در سایر کشورها نیز در مذاکرات و گفت و گوهای خود مطرح کند تا به عبارتی بتواند با نوعی مشارکت فعال در منطقه، سایر کشورها را نیز به سمت سوی حمایت از جبهه مقاومت ترغیب کند.

این نخستین سفر وزیر امور خارجه ایران به ریاض و دومین سفر به منطقه خلیج فارس پس از سفر هفته گذشته پزشکیان و هیأت همراه به قطر برای شرکت در نشست مجمع همکاری آسیا به شمار می‌رود. عراقچی هدف از این دور از سفرها را رایزنی در مورد تحولات منطقه و تلاش برای توقف حملات اسرائیل در لبنان و غزه عنوان کرده است.

عراقچی در بدو ورود به عربستان در مورد اهداف سفر خود، اظهار کرد: روابط ما با عربستان رو به رشد است و در مسیر خوبی پیش می‌رود. هدف سفر من رایزنی در خصوص مسائل منطقه، تحولات در لبنان و غزه و همچنین جنایاتی که رژیم صهیونیستی انجام می‌دهد، است.

وزیر امور خارجه افزود: هدف دیگر در این سفر موضوع مربوط به آوارگانی که در حال حاضر در لبنان هستند و نحوه کمک رسانی به آنها است.

عراقچی با بیان اینکه مسائل دوجانبه حتماً در یک سفر دیگری انجام خواهد شد، عنوان کرد: امیدواریم این رایزنی‌ها بتواند شرایط بهتری را در منطقه برای فلسطین و لبنان و در نهایت به صلح منطقه منجر شود.

اراده برای برقراری روابط با بحرین وجود دارد

یک روز پیش از سفر عراقچی به ریاض، او در همایش «طوفان الاقصی؛ آغاز نصرالله» حضور یافت در جمع خبرنگاران با تاکید بر اینکه ما به دنبال یک حرکت دسته جمعی از سوی کشورهای اسامی برای توقف جنایت‌های وحشیانه رژیم صهیونیستی هستیم، تصریح کرد: همانطور که بارها اعلام کرده‌ایم سیاست ایران حمایت از جریان مقاومت است و این موضوع در آینده نیز ادامه خواهد داشت.

رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه ما بارها اعلام کرده‌ایم جمهوری اسامی ایران به دنبال افزایش تنش و جنگ نیست، گرچه از جنگ نمی‌ترسیم عنوان کرد: ما برای هر سناریو و اتفاقی آمادگی داریم، نیروهای مسلح ما در آمادگی کامل هستند، تمام اهداف لازم را شناسایی کرده‌ایم و البته همان طور که تاکید کردم سیاست ما توقف درگیری‌ها و رسیدن به توافق آتش بس قابل قبول است.

عراقچی در ارتباط با پیشنهاد ایران جهت برگزاری نشست فوق العاده سازمان همکاری اسامی در ارتباط با تحولات اخیر در منطقه بیان کرد: ما به صورت رسمی به دبیرکل سازمان همکاری اسامی پیشنهاد دادیم که نشست فوق العاده سازمان همکاری اسامی یا مثل اجلاس قبلی اجلاس مشترک کشورهای اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسامی برگزار شود، دبیرکل در این زمینه در حال رایزنی هستند. نظرات مثبتی تا کنون از سوی کشورهای عضو اعلام شده است و رایزنی‌ها در این زمینه ادامه دارد.

وی ابراز داشت: با تک تک این کشورها به غیر از بحرین که قطع ارتباط هستیم به صورت دوجانبه ارتباط داریم و رفت و آمدها وجود دارد.

وزیر امور خارجه کشورمان در مورد روابط ایران و بحرین گفت: در طول ۳ ماه گذشته ۳ بار وزیر امور خارجه بحرین به ایران برای شرکت در نشست وزیران امور خارجه مجمع گفت وگوی همکاری آسیایی، مراسم درگذشت شهید رئیسی و مراسم تحلیف آقای رئیس جمهور سفر کرده‌اند و این اراده برای برقراری روابط وجود دارد.

بحرین؛ از اختلافات دیرینه تا پیشران‌های بهبود روابط

بحرین تنها کشور عربی حوزه خلیج فارس است که اکثریت جمعیت آن را شیعیان تشکیل می‌دهند؛ اما توسط اقلیت سنی حاکم اداره می‌شود. روابط نزدیک منامه با واشنگتن و میزبانی بحرین از ناوگان پنجم ایالات متحده آمریکا در خلیج فارس نیز نشان از رویکرد غرب گرایانه حکومت آل خلیفه داشت، رویکردی که در مقابل اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار داشت. اختلاف دیدگاه در عرصه روابط خارجی در زمان صلح آبراهام و عادی سازی روابط بحرین و رژیم صهیونیستی بار دیگر برجسته شد.

با توجه به رویدادهای مذکور این تصور وجود داشت که از میان کشورهای حوزه خلیج فارس بحرین کمترین تمایل را به از سر گیری مناسبات دیپلماتیک با ایران دارد. با این حال اما رویدادهایی سبب شده تا اکنون احتمال بهبود روابط تهران - منامه چندان دور از ذهن به نظر نرسد. نخست آنکه بحرین به‌ویژه در سیاست خارجی خود معمولاً همسو با عربستان حرکت کرده و پس از عادی سازی روابط میان ایران و عربستان، پیوستن منامه به موج عادی سازی مناسبات با تهران امری محتمل است.

سفر به سرزمین تمدن کهن

روز گذشته نیز پایگاه خبری العربی الجدید از سفر احتمالی سید عباس عراقچی وزیر خارجه به مصر در روزهای آینده خبر داد. این خبر هنوز مورد تأیید یا تکذیب مقامات داخلی کشورمان قرار نگرفته است.

براساس این گزارش وزیر امور خارجه ایران طی روزهای آتی در سفری رسمی عازم قاهره خواهد شد و با مقامات مصری درمورد پرونده‌های مشترک و رویکرد دو کشور درخصوص تحولات منطقه رایزنی خواهد کرد.

به نوشته این پایگاه، عراقچی قرار است در این سفر با عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور، عباس کامل رئیس دستگاه اطلاعات و بدر عبدالعاطی، وزیر خارجه مصر دیدار و گفت وگو کند. بحث و بررسی پرونده وضعیت منطقه دریای سرخ و یمن، تحولات نوار غزه، تجاوزهای رژیم صهیونیستی به لبنان و همچنین رایزنی در مورد راه‌های توقف تنش‌ها در دستور کار این سفر قرار دارد. به نوشته العربی الجدید، عراقچی قرار است پیام کتبی مسعود پزشکیان رئیس جمهوری کشورمان در خصوص اقداماتی را که برای آرام کردن اوضاع در منطقه انجام می‌شود، به مقامات مصری منتقل کند.

به گزارش مهر، بازسازی روابط سیاسی میان ایران و مصر یکی از اقداماتی بود که در زمان دولت سیزدهم و دوران شهید حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه پیشین کشور از سوی دستگاه دیپلماسی به مرحله اجرا درآمد.

مصر کشوری تأثیرگذار در جهان عرب است و برخی تحلیلگران معتقدند که برقراری روابط مؤثر میان تهران و قاهره، می‌تواند تأثیرات مثبتی بر تحولات امنیتی و سیاسی خاورمیانه داشته باشد. نوار غزه در جنوبی‌ترین نقطه خود به مصر منتهی می‌شود و گذرگاه رفح تنها راه ارتباط میان این منطقه فلسطینی‌نشین با دنیای بیرون است که توسط اسرائیل کنترل نمی‌شود. هرچند این گذرگاه نیز بسته است و پس از آغاز جنگ حماس و اسرائیل تنها به مدت کوتاهی برای خروج مجروحان و شهروندان دوملیتی باز شد.

مصر به طور سنتی یکی از طرف‌های تأثیرگذار بر منازعه اعراب و اسرائیل بوده و هست. در حال حاضر نیز مصر به همراه قطر، دو کشور عربی هستند که نقش زیادی در دیپلماسی فعال برای پایان دادن به جنگ در غزه و ابتکار آتش بس داشتند. مذاکرات پایان دادن به جنگ غزه، با حضور هیئت اسرائیلی، آمریکا، مصر و قطر برگزار می‌شد.

بهبود روابط تهران و قاهره، رویدادی برد-برد برای هر دو کشور به‌حساب می‌آید.

شهید حسین امیرعبداللهیان در سال ۱۳۹۳ به عنوان معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه در مراسم ادای سوگند رئیس‌جمهور مصر شرکت کرد. طی چند سال گذشته، ملاقات‌های دوجانبه میان مقامات ایران و مصر افزایش پیدا کرد.

سیدعباس عراقچی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، با بدر عبدالعاطی وزیر خارجه مصر دیدار و گفتگو کرد.

ملاقات دوجانبه‌ای نیز آبان سال گذشته در حاشیه نشست سران کشورهای اسلامی و عربی در ریاض، میان عبدالفتاح السیسی و سیدابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور فقید کشورمان انجام شد.

سفر به عراق

وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه رایزنی‌های خود با کشورهای اسلامی در مورد وضعیت بحرانی منطقه، در نتیجه نسل کشی و تجاوزات رژیم اسرائیل در غزه و لبنان، به بغداد سفر کرد. او در بدو ورود به این کشور در محل یادمان فرماندهان شهید سردار حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس حضور یافت و به مقام شامخ شهدا ادای احترام کرد.

همچنین عراقچی در نشست ویژه ای با «فواد حسین» وزیر امور خارجه عراق دیدار و پیرامون روابط دو جانبه و اوضاع منطقه بحث و گفت وگو کرد.

وزیران خارجه جمهوری اسلامی ایران و عراق بعد از پایان گفت وگوی خود در جمع خبرنگاران در بغداد حاضر شده و نتایج رایزنی‌های خود را به سمع و نظر خبرنگاران رساندند.

*منطقه در وضعیت هشدار است

عراقچی در نشست مطبوعاتی مشترک با فواد حسین گفت: منطقه در وضعیت هشدار است و احتمال بالاگرفتن درگیری بسیار بالاست.

وی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران خواهان افزایش تنش و درگیری نیست اگر چه برای هر اتفاقی آمادگی دارد. ما برای جنگ و برای صلح آماده هستیم.

به نظر می‌رسد عراقچی در روزهای آینده سفرهای دیگری را نیز به دیگر کشورهای منطقه داشته باشد تا تلاش برای مهار مسالمت آمیز جنایات رژِیم صهیونیستی نتیجه بخش شود.