آخرین وضعیت داروفروشی آنلاین/ فروش بدون «نسخه الکترونیک» ممنوع

به گزارش خبرنگار مهر، موضوع فروش اینترنتی دارو و عرضه دارو در فضای مجازی به تازگی به یکی از مهم‌ترین موضوعات روز در کشور تبدیل شده و نظر مخالفان و موافقان متعددی را به خود جذب کرده است، برخی افراد این موضوع را به نفع بیماران و افزایش دسترسی بیماران به داروها اعلام می‌کنند، اما برخی دیگر این موضوع را تهدیدی علیه سلامتی و فشار اقتصادی بر بیماران می‌دانند.

طبق اعلام مسئولان مربوطه، با ابلاغ آئین‌نامه عرضه و حمل دارو از طریق سکوهای اینترنتی، عرضه و حمل دارو به‌صورت آزمایشی به مدت شش ماه در چند از استان اجرایی شده و ورود سکوهای اینترنتی به حوزه فروش دارو همچنان غیرقانونی و غیرمجاز تلقی می‌شود.

در همین راستا برخی داروسازان با اجرای طرح پایلوت فروش اینترنتی دارو که به تازگی آئین‌نامه آن توسط مسئولان وزارت بهداشت ابلاغ شده است، مخالفت خود را اعلام کردند.

استان قم یکی از استان‌هایی است که مدتی است این طرح در آن اجرایی شده است، از همین رو خبرنگار مهر با هدی ابوالحسنی دکترای حرفه‌ای داروسازی و معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی قم روند اجرای این طرح به گفت‌وگو نشسته است که در ادمه مشروح آن را می‌خوانید.

خانم دکتر به عنوان اول سوال نگرانی داروخانه‌ها از بابت فروش دارو توسط پلتفرم‌ها است، در استان شما این اتفاق رخ داد؟

فروش اینترنتی دارو به معنای ارائه و توزیع دارو و فرآورده‌های سلامت محور از طریق سکوهای کسب و کار اینترنتی است. این مدل فروش به کسب و کارها اجازه می‌دهد تا داروها را از طریق سفارشات آنلاین به مصرف کنندگان نهایی تحویل دهند.

به موجب ضوابط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی این فرآیند باید با رعایت الزامات فنی و قانونی صورت گیرد. این ضوابط شامل مواردی همچون تأمین امنیت اطلاعات کاربران، محرمانگی داده‌های پزشکی، ارائه نسخه‌های الکترونیکی و بسته بندی استاندارد داروها برای ارسال است. همچنین شرکت‌های واسط حمل و نقل که داروها را به کاربران اختیار می‌دهند باید شرایط بهینه حمل را رعایت کنید و ملزم به دریافت مجوزهای لازم از مراجع ذی‌صلاح هستند.

موضوع اصلی، عرضه دارو است نه فروش دارو. این امکان فقط برای کسانی که نسخه الکترونیکی در دسترسشان است و کد رهگیری دریافت می‌کنند وجود دارد. به این صورت است که پزشک در مطب خود برای بیماری که ویزیت کرده است یک نسخه الکترونیک ثبت می‌کند و بیمار با ثبت نسخه، کد رهگیری دریافت می‌کند تا بتواند داروهایش را از داروخانه‌ای که مورد تأیید سازمان غذا و دارو است دریافت کند.

روالش هم به این شکل است که از طرف داروخانه‌هایی که داروها را موجود دارند با دریافت نسخه و کد رهگیری بیمار داروها را بسته بندی و توسط پلتفرم‌های شخصی به درب منزل ارسال می‌کنند.

با این توضیحات برای تحویل دارو توسط پلتفرم فقط باید نسخه الکترونیکی صادر شود؟

این موضوع بسیار مهم است که پزشک در مطب خود داروها را تجویز و نسخه را به صورت الکترونیک ثبت می‌کند تا به بیمار یک کد رهگیری دهد، به همین خاطر داروخانه از بیمار کد رهگیری و کد ملی می‌گیرد تا نسخه برایشان باز شود. از مزیت‌های این روش این است که به جای اینکه بیمار حضور فیزیکی در داروخانه داشته باشد می‌تواند از طریق سکوهای کسب و کار داروهایش را در درب منزل تحویل بگیرد.

پلتفرم‌ها چگونه می‌توانند درخواست خود را ثبت کنند؟

در حال حاضر این دستور و ضوابط به ۴ استان قم، مازندران، زنجان و قزوین ابلاغ شده که به صورت نمونه قابل اجرا است. پلتفرم‌هایی که می‌خواهند در این طرح شرکت کنند باید درخواستشان را مستقیماً به سازمان غذا و دارو ببرند. ما به عنوان معاونت غذا و داروی قم وظیفه داریم که درخواست‌های داروخانه‌ها را مبنی بر فروش عرضه پلتفرم دارو به کمیسیون ۲۰ دانشگاه ببریم تا برای تأیید به سازمان غذا و دارو ارسال شود.

داروخانه‌ها اجازه فروش مستقیم دارو به صورت اینترنتی داشته باشند؟

در حال حاضر داروخانه‌هایی که مجوز فروش اینترنتی دارند، می‌توانند فقط محصولات مکمل و آرایشی و بهداشتی بفروشند و امکان فروش اینترنتی دارو و شیر خشک ممنوع است. حتی باوجود شرایط جدید آنها باز اجازه مستقیم فروش دارو را ندارند و فقط نسخه الکترونیک را دریافت می‌کنند و بعد از تأیید، آن را ارسال می‌کنند عملاً به شکل یک پیک کار می‌کنند. بر اساس ماه ۵ این آئین نامه، داروخانه می‌تواند در صورتی که تمایلی به همکاری با پلتفرم‌ها ندارد از طریق تماس تلفنی یا نرم افزارهای داخلی کد ملی بیمار و کد رهگیری نسخه را دریافت کند و با بسته‌بندی مناسب دارو را برای بیمار ارسال کند.

نسخه‌ها به صورت الکترونیک است و دارویی خارج از نسخه پزشک به بیمار تحویل داده نمی‌شود. همچنین هیچ دارویی بدون نسخه ارسال نمی‌شود. فروش اینترنتی داروخانه‌ها سال به سال تمدید می‌شود و اگر تخلفی نداشته باشند می‌توانند به کارشان ادامه دهند در غیر این صورت اجازه فروش ندارند.

در برخی از پتلفرم‌ها گزینه فروش داروی بدون نسخه وجود دارد و آن‌ها اقدام به فروش این نوع داروها می‌کنند، این امر مجاز است؟

به هیچ عنوان این امر مجاز نیست و این کار تخلف است، داروخانه نیز اجازه فروش داروی بدون نسخه ندارد و فقط داروخانه می‌تواند داروهای OTC را به صورت حضوری به فروش برسانند و فروش اینترنتی آن ممنوع است.

مواردی از تخلفات هم به شما گزارش شده است؟

معاونت غذا و دارو باید بر عملکرد داروخانه‌ها نظارت دارد و سالانه عملکرد آن‌ها بررسی می‌شود، در یک مورد فروش اینترنتی شیرخشک رژیمی ممنوع بود که داروخانه اقدام به این کار کرد و مجوز فروش داروخانه متخلف ابطال شد.