زهرا عبداللهی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به سطح مطالعه کتاب در بین مردم اظهار کرد: اگر مسئله کتاب‌خوانی را بخواهیم به‌طور مشخص مطالعه یک جسم فیزیکی در نظر بگیریم میزان آمار مطالعه، به استناد اداره کل کتابخانه‌ها بر اساس پژوهش‌ها یک عدد مشخص است که قابل‌احصا است اما در رویکرد دیگر اگر سرانه مطالعه را در قالب‌های مختلف از جمله کتاب‌های صوتی، فضای مجازی، سایت‌ها و برنامه‌های آنلاین در نظر بگیریم آمار متفاوت خواهد بود.
این نویسنده قزوینی بیان کرد: به‌طورکلی از دیدگاه من و بر اساس مشاهدات عینی و میدانی می‌توانم بگویم سرانه مطالعه در شرایط خوبی به‌ویژه در دانش‌آموزان و دانشجویان قرار ندارد.
وی افزود: سرانه مطالعه در قزوین در نهایت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه است و این موضوع را در اقشار مختلف به‌ویژه نسل جوان و نوجوان می‌توان به‌صراحت مشاهده کرد چراکه اطلاعات عمومی افراد به‌ویژه در سن‌وسال جوانی حتی از سطح معمول هم کمتر است یعنی نسل جوان ما نسبت به سطحی‌ترین اطلاعات عمومی آگاهی ندارد که علت این امر را می‌توان در عدم احساس نیاز به مطالعه تعریف و عنوان کرد.
این نویسنده قزوینی ادامه داد: مسئله عدم احساس نیاز به مطالعه و کتاب‌خوانی تقریباً از زمان گسترش فضای مجازی آغاز شد. امروز ما در شرایطی قرار داریم که مردم جامعه دچار «خود نخبه پنداری» شده‌اند به این معنا که افراد به‌واسطه شبکه‌های مجازی از اطلاعات سطحی و کم‌عمقی بهره‌مند می‌شوند و بر این باورند که با مطالعه این محتواهای سطحی می‌توانند سطح آگاهی و سواد خود را افزایش دهند در حالی که افراد در مواجهه با چنین محتواهایی گاه حتی امکان درک عمیق موضوع را نیز ندارند و حتی نمی‌توانند همان محتوا را به شکل صحیح به دیگران منتقل کنند.
وی ادامه داد: در شرایطی که شبکه‌های مجازی محتواهای کم‌عمق و سطحی را در قالب‌های مختلف در اختیار مردم قرار می‌دهد کتاب و البته کتاب خوب می‌تواند مسائل عمیق را از ابعاد مختلف تحلیل و بررسی کرده و درک جامع‌تری را به مخاطب عرضه کند.
عبدالهی خاطرنشان کرد: امروز در شرایطی قرار داریم که نسل جوان ما حتی از مطالعه رمان هم اجتناب می‌کند، نسل جوان امروز ما با قالب‌های مختلف ادبی در زبان فارسی و در حالت کلی با «کلمه» آشنایی ندارند و حتی کتب امروزی هم به لحاظ محتوایی و ادبی دچار افت شدیدی شده و به تعبیر دیگر می‌توان گفت زبان فارسی درخطر است.
وی تصریح کرد: جامعه امروزی بر این باور است که با مطالعه محتواهای سطحی فضای مجازی می‌تواند نیاز خود را نسبت به مطالعه مرتفع کند در حالی که این برطرف کردن نیاز به‌صورت کاذب است، پیش از گسترش شبکه‌های مجازی مخاطب با مطالعه به دنبال خودشکوفایی بود و این احساس نیاز به‌قدری بود که مردم نه‌تنها کتاب بلکه روزنامه و مجله نیز به‌صورت مرتب مطالعه می‌کردند اما امروزه نیاز مخاطب به خودشکوفایی توسط شبکه‌های مجازی رفع می‌شود و در نهایت باید گفت ذائقه مخاطب تغییر کرده است.
محتوای کتب ناشران کم‌عمق و قالبی چون فضای مجازی دارد
این نویسنده تصریح کرد: شرایط نابسامان مطالعه نه‌تنها در اقشار مردم وجود دارد، بلکه این مسئله ناشران و نویسندگان را نیز تحت تأثیر قرار داده است و امروز شاهد هستیم که تولید محتوای ارزشمند بسیار کم شده و محتوای کتب ناشران نیز کم‌عمق و قالبی چون فضای مجازی دارد.
وی در ادامه مطرح کرد: برخی ناشران موضوعات سخیف و کم‌عمق فضای مجازی را به محتواهای فاخر ترجیح می‌دهند و دیده شده برای چاپ کتاب به سراغ صفحاتی از شبکه‌های اجتماعی می‌روند که مخاطبین بسیاری دارند و با چاپ محتوای آن شبکه‌ها بر این باورند که حتی اگر تعدادی از مخاطبین همان شبکه‌ها راغب به خریداری کتاب آن‌ها شوند به لحاظ مالی سود کرده‌اند بنابراین شاهدیم امروزه کتاب‌های کم‌عمق روانشناسی، طالع‌بینی و کتاب‌هایی که از فرهنگ و ادبیات به دور و به محتوای سخیف شبکه‌های اجتماعی نزدیک‌تر هستند موردپسند مخاطبین قرارگرفته و در کتابخانه‌ها جا پیدا کرده‌اند.
عبدالهی اظهار کرد: پیش‌بینی می‌شود در سالیان آینده جامعه دچار بحران محتوا شود، امروز نیز کمبود محتوای فاخر آن‌چنان به‌گونه‌ای است که ناشر برای انتشار کتاب به تجدید چاپ کتاب‌های فاخر گذشتگان و ترجمه‌های مختلف از نویسندگان مطرح دنیا روی می‌آورد چرا که در حوزه تربیت نویسنده و تقویت سطح ادبیات در جامعه کم‌کاری صورت گرفته است.
نظر شما