اصفهان در آستانه نابودی کامل؛ فاجعه فرونشست درپایتخت فرهنگی ایران

به گزارش خبرنگار مهر، چهارمین آئین نکوداشت هفته اصفهان که شامگاه پنجشنبه در اتاق بازرگانی اصفهان برگزار شد، صحنه هشدارهای جدی بهرام نادی، عضو هیئت علمی دانشکده عمران و ژئوتکنیک دانشگاه نجف‌آباد، درباره وضعیت خطرناک فرونشست زمین در این شهر بود. وی با اشاره به آمارهای وحشتناک از فرونشست زمین در اصفهان اظهار کرد: بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که نرخ فرونشست در نقاط مختلف اصفهان بین ۱۴ تا ۱۸ سانتی‌متر در سال متغیر است، رقمی که بیش از ۱۸ برابر نشست مجاز در عمر کل سازه‌ها است.

وی افزود: بر اساس مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان، میزان نشست مجاز برای یک ساختمان در طول ۵۰ سال باید تنها ۲.۵ سانتی‌متر باشد، اما اصفهان شاهد ارقام وحشتناکی مانند نشست ۱۱ سانتی‌متر در یک سال بر روی برخی سازه‌های حساس مجهز به GPS است. این شرایط سازه‌های تاریخی و شهری را در معرض فروپاشی کامل قرار داده است.

فرونشست زمین؛ کابوس میراث تاریخی اصفهان

عضو هیئت علمی دانشکده عمران و ژئوتکنیک دانشگاه نجف‌آباد با بیان اینکه آثار این فرونشست نه تنها زیرساخت‌ها بلکه میراث گران‌بهای تاریخی اصفهان مانند مسجد جامع عباسی را تهدید می‌کند، گفت: ستون‌های این بنا که صدها سال است پابرجا بوده، اکنون تحت تأثیر نشست زمین قرار گرفته‌اند. این میراث جهانی که بخشی از هویت فرهنگی ما را تشکیل می‌دهد، در حال تخریب است و نگهداری مناسب از آن به شدت نادیده گرفته شده است.

وی با اشاره به افت سطح آب زیرزمینی در چهار دهه اخیر افزود: در برخی مناطق اصفهان، سطح آب زیرزمینی ۸۰ متر افت کرده است؛ رقمی که نشان‌دهنده بحران مدیریت منابع آبی است. نقشه‌های قدیمی اصفهان حاکی از وجود چشمه‌ها و قنوات متعدد در منطقه بوده‌اند، اما امروز به دلیل برداشت‌های بی‌رویه و خشکسالی، این منابع به کلی خشک شده‌اند.

مدیریت ضعیف و قوانین ناکارآمد

نادی ضعف مدیریت و اجرای قوانین را از عوامل اصلی بحران آبی و فرونشست در اصفهان دانست و تصریح کرد: از سال ۱۳۴۷ با تصویب قانون ملی شدن آب و سپس قانون توزیع عادلانه آب در سال ۱۳۶۱، تعداد چاه‌های غیرمجاز به ۱۵۰ هزار مورد افزایش یافت. این رقم تنها در اصفهان نیست، بلکه بسیاری از استان‌ها نیز درگیر این بحران هستند.

وی در ادامه افزود: استان گلستان با سه‌پنجم اراضی‌اش درگیر فرونشست است. در استان خوزستان نیز با وجود برخورداری از منابع آبی عظیم، وضعیت فرونشست نگران‌کننده است. این مساله نشان‌دهنده ضعف سیاست‌گذاری کلان در زمینه منابع آبی است.

بارگذاری‌های جدید؛ فاجعه‌ای در راه

عضو هیئت علمی دانشکده عمران و ژئوتکنیک دانشگاه نجف‌آباد با اشاره به بارگذاری‌های جدید بدون در نظر گرفتن ظرفیت‌های آبی افزود: توسعه صنعتی در اصفهان با مصرف بالای آب و نبود برنامه‌ریزی جامع در حال وقوع است. پروژه‌هایی نظیر ایجاد ۳۰ هزار واحد مسکونی در شرایطی انجام می‌شود که زیرساخت‌های فعلی اصفهان توانایی تحمل این حجم از بارگذاری را ندارد.

وی هشدار داد: اگر شرایط به همین منوال پیش رود، دشت اصفهان به طور کامل تخلیه شده و شرایط برای زندگی غیرممکن خواهد شد. امروز مصرف آب زیرزمینی در بخش کشاورزی حدود ۹۰ درصد است و این مساله نیازمند بازنگری و سرمایه‌گذاری جدی در مدیریت منابع آبی است.

آینده اصفهان؛ سرنوشت یک تمدن در خطر

نادی با اشاره به اهمیت حفظ هویت فرهنگی اصفهان تصریح کرد: فرونشست زمین تنها زیرساخت‌ها را تهدید نمی‌کند، بلکه هویت فرهنگی ما را نیز در معرض خطر قرار داده است. بدون توجه فوری به این مساله، آینده اصفهان و تمدن دیرینه آن در هاله‌ای از ابهام قرار خواهد گرفت.

در پایان، وی از مسئولان و مردم خواست تا با آگاهی‌بخشی و همدلی، گامی اساسی برای حفظ اصفهان و میراث ارزشمند آن بردارند.