۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۷، ۱۰:۱۸

کاملترین سنگ نگاره های کشور در "تیمره" مورد غفلت واقع شده اند

اراک - خبرگزاری مهر: کهن ترین آثار تاریخی و هنری به جامانده از بشر سنگ نگاره ها هستند که به تعبیری مادر تاریخ، هنر، زبان، خط، اسطوره ها و فرهنگها محسوب می شوند اما یکی از کامل ترین مجموعه های سنگ نگاره کشور در استان مرکزی مورد غفلت قرار گرفته است.

به گزارش خبرنگار مهر در اراک، سنگ نگاره ها آثاری است که بر روی سنگ ها و صخره ها توسط بشر اولیه حک شده اند و اولین آثاری هستند که می توان به آن استناد کرد.

مطالعات انجام شده در استان مرکزی حاکی از وجود نمادها، کتیبه ها و سنگ نگارهای تاریخی در منطقه "تیمره" در خمین است. بر این اساس، این سنگ نگاره های قابل استناد در صخره های متعددی در بخش شمالی استان اصفهان و بخش جنوبی استان مرکزی در منطقه گلپایگان، خمین، دلیجان، نیمور و محلات وجود دارد.

آن زمان که خط و نوشتار وجود نداشته انسان مجبور به انتقال اطلاعات معیشتی، شکار، حفاظت، اعلام خطر و آیین و رسومات و حرفها و اندیشه خود به همنوعان خود از طریق درج علائم روی سنگ و لوح بوده است.

قدمت بعضی از سنگ نگاره ها به چهل هزار سال می‌رسد. این در صورتی است که انسان امروزی تاکنون قادر به کشف هیچ پدیده تاریخی و هنری دیگری به این قدمت نشده است. ایران بیشترین و متنوع ترین سنگ نگاره های دنیا را به خود اختصاص داده است که باارزش ترین آن در کوه ها و دره های خمین قرار دارد.

با مروری بر صفحه های صخره های سخت خمین و گلپایگان در می یابیم، که انسان های اولیه، چگونه به طرز جالبی حرف های خود را به دیگران و نسل بعد منتقل می کردند و این گونه زندگی خود را می گذراندند.

تنگ غرقاب قیدو در کنار رودخانه گلپایگان در شرق شهرستان خمین و روستاهای فرنق، آشناخور، هاجیله رضا آباد و آشمیسان در اطراف رودخانه خمین و کنار سد جباده از جمله مهمترین، مراکزی است که سنگ نگارهای تراشیده شده توسط نیاکان اولیه ما وجود دارد.

دکتر مرتضی فرهادی در کتاب موزه هایی در باد، تعداد سنگ نگاره های موجود در تنگ غرقاب قیدو و سرشاخه های رودخانه خمین و گلپیایگان را 25 تا 30 هزار عدد برآورد کرده است که این امر نشانگر اهمیت منطقه به لحاظ مطالعات سنگ نگاری است.

با وجود اینکه برخی سنگ نگارها بر اثر حوادث طبیعی و انسان از بین رفته اند تعدادی از سنگ نگاره های باقی مانده در تعدادی از محوطه ها از کنار جاده آسفالته به راحتی قابل مشاهده هستند و نیازی به صخره نوردی ندارد و جالب تر اینکه تاکنون میلیون ها نفر حتی جاده سازان از کنار آنها عبور کرده و به آنها توجه نکرده اند. در صورتی که این سنگ نگاره ها بخشی از تاریخ و هنرایران زمین را در خود جای داده اند.

در میان، سنگ نگاره های نقوشی که بر روی دیواره سنگی دره ها و دیواره کوه ها کنده کارشده شامل نقوشی چون، بزکوهی حدود 90 درصد و ده در صد مابقی نقوشی شامل انسان در حالات مختلف (شکار ، جنگ، سوارکاری ، رقص آیینی یا جادویی و... ملبس و غیر ملبس)، شتر یک کوهان و دو کوهان، حیوانات عجیب، پلنگ، شیر، گرگ، روباه ، گراز، پرندگان چهار پا و دوپا، قوچ کوهی، گوزن (مارال ، زرد و شوکا)، اسب با سوار و بدون سوار، مار،لاک پشت، اشکال هندسی، گیاهان، حروف رمزی، نمادهای گوناگون، حیواناتی که نسل آنها منقرض شده و پیچ های متوالی، متناوب و متحد المرکز که شبیه آنها در بیست و سه کشور جهان وجود دارد و چند کتیبه عربی متعلق به نیمه اول قرن هشتم دیده می شود.

نقوش این محوطه ها نشان می دهد که در اعصار باستان مردم زیادی در این سرزمین زندگی می کرده اند.

سن این سنگ نگارها بین 10 تا 15 هزار سال است و قدمت سنگ نوشته های این منطقه نیز بین 700 تا 300 سال گذشته برآورد می شود.

مشاهده برخی از این سنگ نگارها حیرت آور است و گویی به تازگی نوشته شده اند.

جاده های دسترسی به این آثار در خمین، خمین، جاده گلپایگان - روستای قیدو حد فاصل بند قیدو و بند مزاین و پل غرقاب که بر روی رودخانه خمین قرار دارد همچنین جاده الیگودرز- حد فاصل روستاهای فرنق - آشمیسان - آشناخور و هاجیله و صخره های سمت راست و چپ رودخانه خمین است.

با شناسایی دقیق و برنامه ریزی برای حفظ این سنگ نگاره ها می توان امیدوار بود ضمن افتخار داشتن قدیمی ترین و کامل ترین سنگ نگاره های کشور، منطقه تیمره و شهر خمین مورد استقبال بیش از پیش گردشگران داخلی و خارجی قرار گیرد.

کد خبر 677410