سايه شوم مرگ بر جاده هاي ناايمن كشور ؛ چه كسي مقصر است ؟!

به گزارش خبرنگار اجتماعي "مهر"، برخورد تانكر حامل سوخت بنزين با شش دستگاه اتوبوس در مسير جاده بم- زاهدان در ساعت 23 شب پنج شنبه مورخه4/4/83 كه بر اثر آن 200 نفر از هموطنانمان فقط به خاطر سهل انگاري و عدم نظارت مسئولان در مواجهه با تردد وسايل نقيله اي كه حركت آنها در آن ساعت از شبانه روز ممنوع مي باشد ، جان خود را از دست دادند تا بار ديگر متوجه اين واقعيت شويم كه يكي از مشكلات و پيامدهاي عدم رعايت صحيح و دقيق قانون از سوي همگان منجر به وقوع چنين رخدادهاي ناگواري در سطح جامعه مي شود. زيرا طبق گزارشات واصله در ارتباط با حادثه مذكور از نقض مقررات و همچنين ايمن نبودن جاده هاي كشور حكايت دارد به گونه اي كه شيب تند و كم عرض بودن جاده منجر به تشديد اين حادثه گرديده  است .

جاده هاي دلهره آور

وزير راه و ترابري در حالي از وجود 2 هزار و 40 نقطه حادثه خيز در جاده هاي كشور خبر مي دهد كه هيچ گونه تدابيرايمني مطابق با الگوهاي روز و استاندارد دنيا در جاده هاي كشور انديشيده نمي شود و مسئوليت اين كار نيز در وهله اول بر عهده وزارت راه و ترابري است. براساس آمارهاي موجود مرگ و مير ناشي از تصادفات رانندگي در جاده ها و درون شهرهاي ايران نسبت به ساير كشورهاي ديگر از حجم بسيار بالايي برخوردار است ، به طوري كه تصادفات رانندگي در ايران دومين علت مرگ و مير قلمداد شده در حالي كه وضعيت كشورهاي ديگر به مراتب بهتر از كشور ما بوده و در رده هاي پايين تري قرار دارد.

 در سال 82 بالغ بر 25 هزار مورد فوت ناشي از تصادفات رانندگي به مراكز پزشكي قانوني گزارش شده است كه نسبت به سال 81 بيش از 17 درصد رشد نشان مي دهد. بر همين اساس مي توان به اين موضوع اذعان داشت در هر ساعت حدود 3 نفر بر اثر تصادف رانندگي اعم از پياده يا سواره در كشورمان جان باخته اند. همچنين آمار رسمي از فوت صد هزار نفر از شهروندان طي پنج سال گذشته بر اثر تصادفات رانندگي حكايت دارند .

البته اين قضايا در حالي اتفاق مي افتد كه معاون وزير راه در خصوص اعتباري كه براي ترميم و مرمت جاده هاي كشور در بودجه اين وزارت  خانه لحاظ مي شود، عنوان مي كند : وزارت راه با بودجه اي  كه براي اين موضوع در اختيار دارد مي تواند فقط 400 كيلومتر از 180 هزار كيلومتر جاده هاي كشور را در طول سال مرمت و تعمير كند.

اگر كمي به اين آمار و ارقام دقيق شويم متوجه اين مساله خواهيم شد كه هيچ گونه اهميتي براي ايمن سازي جاده هاي كشور از سوي متوليان صورت نمي پذيرد و اگر هم در برخي مواقع حركت هايي اتفاق مي افتد براي دور نگه داشتن اذهان از قضايايي است كه داراي اهميت فراوان بوده و حيات افراد جامعه را تهديد مي كند.

ايران رتبه دار جهاني تصادف

نتايج تحقيقات كارشناسان ايمني كشور حاكي از آن است كه ايران داراي رتبه نخست تصادف ها در دنيا است. اين تحقيقات نشان مي دهد كه در ايران در هر ساعت 3 نفر جان خود را بر اثر حوادث رانندگي از دست مي دهند . بر اساس اين آمار روزانه 800 نفر در حوادث مختلف از جمله حوادث غيرمترقبه در كشور جان خود را از دست مي دهند كه از اين تعداد حدود 52 نفر بر اثر حوادث رانندگي و عمدتا تصادفات كشته مي شوند. اين در حالي است كه آمار فوت شدگان حوادث ترافيكي سال 80 برابر با 33 درصد هزارم نفر بوده است. به گفته رييس واحد برنامه ريزي و پژوهش سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني تهران بزرگ ، در كشور ما به ازاي هر 10 هزار وسيله نقليه 20 نفر كشته داشته ايم كه 38 درصد تمام اين مرگ و ميرها مربوط به عابرين ، 18 درصد راننده ، 31 درصد مسافران و 12 درصد نيز موتورسيكلت سواران بدون كلاه ايمني بوده اند.

 رده دوم سوانح در جهان

بر اساس اعلام كارشناس مسئول اداره سوانح و حوادث وزارت بهداشت سالانه 37 هزار نفر در كشور براثر سوانح و حوادث جان خود را از دست مي دهند  ، چنين وضعيتي در كشور بسيار نگران كننده است به طوري كه سومين عامل مرگ و مير در اغلب كشورهاي جهان "سوانح و حوادث" است اما جايگاه سوانح و حوادث در كشور ما از دنيا برتر و دومين علت مرگ و مير محسوب مي شود. به طوري كه در سال 81، 22 هزار نفر در جاده هاي كشور بر اثر تصادفات جان خود را از دست داده اند يعني در هر 24 دقيقه يك نفر فوت كرده است.

26 نفر از صد هزار نفر

همچنين نتيجه يك تحقيق در پژوهشكده علوم بهداشتي جهاد دانشگاهي نشان مي دهد مرگ و مير ناشي از تصادفات در ايران به ازاي هر صد هزار نفر ، 8/25 نفر است . نتيجه اين مطالعه كه در شماره مارس سال جاري ميلادي  نشريه publik Health    منتشر شده است ، حاكي از اين است كه آمار مرگ و مير ناشي از تصادفات براي جمعيت جهان 9/19 در هر صد هزار نفر ، برايس كشورهاي فقير و در حال توسعه 7/20 ، براي كشورهاي مديترانه شرقي 2/15 و براي كشوري مثل عربستان سعودي 27 در هر صد هزار نفر است. بر اساس اين تحقيق ، آمار نشان مي دهد 57 درصد مرگ و مير ناشي از تصادفات قبل از رسيدن مصدومان به بيمارستان اتفاق مي افتد و علت مرگ 66 درصد از افراد "ضربه مغزي " بوده است.

15 درصد افزايش حوادث ترافيكي

براساس آمار اداره پيشگيري از سوانح و حوادث وزارت بهداشت ، از سال 65 حوادث ترافيكي روند رو به رشدي داشته  و 10 تا 15 درصد رشد ساليانه را به خود اختصاص داده است ،  ضمن اينكه تحقيقات نشان مي دهد كه اولين علت مرگ و مير در جوانان زير 40 سال حوادث رانندگي است. در سال 81 مرگ ناشي از سوانح ترافيكي درجاده ها 22 هزار مورد بوده به عبارتي جاده هاي كشور هر 24 دقيقه يك قرباني مي گيرد.

طي 9 ماه اول سال 82 - 22  هزار مورد مرگ ثبت شده كه بر آورد نشان داده تا پايان همان سال بالغ بر 26 تا 27هزار مرگ بر اثر حوادث ترافيكي اتفاق مي افتد كه اين نشان از مرگ يك نفر در 20 دقيقه است درحالي  كه در ساير كشورها به ازاي هر 10 هزار خودرو ساليانه بيان 5 تا 6 مورد مرگ اتفاق مي افتد اين رقم دركشور ما بالاي 35 مورد براي هر ده هزار خودرو را نشان مي دهد.

 عدم تخصيص اعتبار

با توجه به اينكه حوادث رانندگي سالانه موجب مرگ 22 هزار نفر و تحميل ضرر 2 ميليارد دلاري در كشور مي شود ، بودجه اي كه دراين ارتباط به وزارت بهداشت اختصاص يافته به اندازه نرخ 4 خودرو معادل 80 ميليون تومان بوده كه اين اعتبار بسيارناچيز است .

حال با توجه به افزايش 15 درصدي رشد حوادث ترافيكي و رانندگي و مرگ و مير ناشي از آن از دهه 70 به بعد دركشور فقدان هماهنگي بين ارگان هاي ذي ربط نظير وزارت بهداشت ، نيروي انتظامي ، وزارت كشور و همچنين نبود سياست گذاري واحد در اين ارتباط مهمترين مانع موجود جهت كاهش نرخ مرگ و مير ناشي از تصادفات جاده اي است .

متاسفانه عدم تخصيص اعتبار كافي از سوي وزارت راه براي ترميم و اصلاح دو هزار و 40 نقطه حادثه خيز در جاده ها و همچنين عدم توجه به مشكلات ترافيكي درون شهري از ناحيه راهنمايي و رانندگي و شهرداري ها ، موجب گرديده كه طي 15 سال گذشته بر حجم تصادفات منجر به مرگ در ايران افزوده شود .  اين درحالي است كه هزينه هاي گزافي را صرف طرح و برنامه هايي مي شود كه هيچ گونه قابليت اجرايي نداشته و فقط براي خالي نبودن عريضه صورت مي گيرد.

 پيشگيري 75 درصدي از مرگ با كمربند ايمني

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشكي تبريز معتقد است 75 درصد مرگ هاي ناشي از تصادفات رانندگي به علت ضايعات سر ايجاد مي شود كه با استفاده از كمر بند ايمني قابل پيشگيري هستند.

تصادفات رانندگي بزرگترين عامل سوانح و حوادث هستند ، به طوري كه 64 درصد مرگ هاي ناشي از حوادث به علت تصادف رانندگي است.

در سال 81 حدود 167 هزار مورد مجروح و 22 هزار مورد مرگ ناشي از حوادث ترافيكي دركشور رخ داده است.

تصادفات جاده اي حجم قابل توجهي از قربانيان سوانح رانندگي را به خود اختصاص داده و اين درحالي است كه بر خلاف نظريه هاي پليس مبني بر عامل خطاي رانندگي در بروز اكثر تصادفات ، كارشناسان معتقدند استاندارد نبودن جاده ها و همچنين وسايل نقليه ساخت داخل در بروز بسياري از اين سوانح نيز عامل تعيين كننده هستند.

پليس با استناد به يك سري از آمارهاي تحقيقي اعلام كرده است كه بيشترين تصادفات در 30 كيلومتر پاياني منتهي به كلان شهرها روي داده است كه معمولا راننده دراوج خستگي سعي دارد سريع تر به مقصد برسد.

از سويي ، فرمانده نيروي انتظامي كشور نيز هشدار مي دهد بيشترين تصادفات بين 2 محدوده زماني ساعت 4 تا 8 بعدازظهر و ساعت 5 بامداد تا 8 صبح هر روز به وقوع پيوساته است كه رانندگان اگر در اين ساعات با دقت و حوصله بيشتري رانندگي كنند، كمتر دچار سانحه خواهند شد.

 استاندارد بي استاندارد

هيچ چيز در ايران استاندارد نيست از جاده ها گرفته تا وسايل نقليه اي كه در داخل سر هم بندي مي شود . همه و همه دست به دست هم داده تا شاهد بروز تصادفاتي باشيم كه سالانه منجر به مرگ و مير و مصدوم شدن دهها هزار نفر از افراد جامعه مي گردد.

يك محقق در پژوهشي كه به معضل " تصادفات كناري راه و ارزيابي عملكرد حفاظ هاي ايمني " پرداخته و با اشاره به بررسي  انجام گرفته از كيلومتر 30 تا 130 محور شيراز - بوشهر به نتايجي دست يافته است كه حكايت از ضعف هاي مشهود در ايمني  جاده هاي كشوردارد.

در اين بررسي مشخص شده است كه نرده هاي حفاظتي ، پايه اي ضعيف دارند و درمقابل وسايل نقليه سنگين در سرعت هاي بيش از 50 كيلومتر در ساعت مقاوم نيست . اين نرده ها همچنين نواقصي نظير  ارتفاع نامناسب از سطح زمين ، طول  ناكافي نرده و طول ناكافي بين نرده و مانع خطر آفرين هستند . در اين بررسي به قدمت 50 ساله تجهيزات ايمني جاده ها نيز اشاره و تاكيد شده حدود 25 تا 30 درصد تصادفات منجر به فوت به علت برخورد خودرو با اشيا كنار راه رخ مي دهد واين در حالي است كه نرده ها عموما از كارايي لازم برخوردار نيستند.

بررسي آمارتصادفات سال 79 دركشور نشان مي دهد 34 درصد از حوادث رانندگي منجر به مرگ ، تنها يك وسيله نقليه در گير بوده و در 15 درصد اين تصادفات وسيله نقليه از بستر راه خارج شده است.

 مرگ همچنان در جاده هاي ايران مي تازد

وضعيت فعلي آمار مرگ و مير ناشي از تصادفات جاده اي و درون شهري ايران همانند دهه 60 كشورهاي اروپايي است . آن كشورها با انجام تمهيدات لازم توانسته اند نرخ مرگ و مير سوانح رانندگي را به نحو محسوسي كاهش دهند ، به طوري كه  در آلمان اين رقم از 19 هزار به 9 هزار نفر تقليل يافته و اين آمار با توجه به افزايش تعداد خودروها در كشورهاي اروپايي مي تواند يك موفقيت به حساب آيد. اما اين امر به صورت واژگون در ايران اتفاق افتاده يعني  اينكه افزايش  جمعيت همراه با افزايش وسايل نقليه اي بوده كه هيچ گونه تدابيري در جهت ايمني جاده ها صورت نگرفته و امروز هيچ تناسبي ميان خودروها و جاده ها وجود ندارد ،  بنابراين بايد همچنان شاهد تركتازي و تاخت و تاز مرگ بر جاده هاي نا ايمن كشور بود.