رسانه‌ها عامل گسترش خشونت /عدم برخورد جدی با جنایات خیانت به جامعه است

حجت الاسلام کاظم سپاسی آشتیانی مدرس عالی حوزه علمیه قم در گقتگو با خبرنگار مهر، در مورد نقش دین و اخلاق اسلامی در روابط فردی و اجتماعی گفت: اخلاق اسلامی در واقع آن چیزی است که انسان را می تواند از افراط و تفریط بازداشته و انسان را در نقطعه تعادل حرکت دهد.

وی افزود: تمام آموزه های اخلاقی ما برای رسیدن فرد یا جامعه به کمال است به گونه ای که انسان را به خاطر استعداد فوق العاده ای که دارد موجودی اخلاقی تعریف کرده اند. اگر ابزار کنترل شهوات و غرایز که همان اخلاق اسلامی است در اختیار نباشد غیر از تباهی سرنوشت دیگری در انتظار انسان نیست.

این مدرس حوزه و دانشگاه یادآور شد: انبیای الهی به موازت رشد جوامع برنامه های جامع تری از نظر اخلاق داشتند و پیامبر اسلام(ص) به عنوان آخرین پیامبر به عنوان"خلق عظیم" مبعوث شدند و ایشان هدف بعثت خویش را اینگونه بیان فرمودند که "انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق". این نشان می دهد که انبیای الهی دیگر نیز در مسیر اخلاق بودند اما از آنجایی که جوامع تا این اندازه رشد نکرده بودند مکارم اخلاق را نیاوردند اما پیامبر اسلام چون در زمانی مبعوث شد که بشر پیشرفت کرده بود و این دین آخرین برنامه خداوند متعال بود،و خداوند بالاترین برنامه که همان اتمام مکارم اخلاق بود را ارائه فرمود.

حجت الاسلام سپاسی با اشاره به آیات قرآن در مورد عدم پایبندی انسان به اخلاق گفت: اگر تخلق به اخلاق اسلامی نباشد انسان می تواند از هر موجود درنده ای خطرناک تر باشد؛ قرآن در این زمینه در آیه 22 سوره انفال می فرماید: إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِندَ اللّهِ الصُّمُّ الْبُکْمُ الَّذِینَ لاَ یَعْقِلُونَ" بدترین جنبدندگان نزد خدا آن موجود کر و لالی است که عقل ندارد یعنی همان انسان جاهل که اگر بر اساس مبانی عقلی حرکت نکند و بر اساس شهوات و غرایز پیش برود از بدترین جنبدگان خواهد بود.

وی افزود: خداوند در سوره اعراف نیز می فرماید" وَلَقَدْ ذرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِیرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالإِنسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لاَّ یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لاَّ یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لاَّ یَسْمَعُونَ بِهَا أُوْلَـئِکَ کَالأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَـئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ" یعنی: برای جهنم بسیاری از جن و انس را بیافریدیم ایشان را دلهایی است که بدان نمی فهمند و چشمهایی است که بدان نمی بینند و گوشهایی است که بدان نمی شنوند اینان همانند چارپایانند حتی گمراه تر از آنهایند اینان خود غافلانند. این انسانها با این خصوصیات از چارپایان بدترند چراکه می توانند جنایاتی انجام دهند که بسیاری از درندگان و حیوانات نمی توانند انجام دهند.

وی با تأکید بر تعریف صحیح از دین یادآور شد: به علت عدم برداشت درست از دین، گاهی به دین به عنوان یکسری مقررات محدود کننده انسان نگاه می شود در حالیکه این طور نیست و در واقع دین مجموعه ای از اعتقادات و رفتارهای پیش برنده و بازدارنده است.

مدرس عالی حوزه علمیه قم افزود: مجموعه واجبات و مستحبات دینی انسان را در مسیر کمال پیش می برد و از طرفی مجموعه ای از حرامها و مکروهات که در دین به آن تأکید شده جنبه بازدارندگی دارد. خداوند در قرآن می فرماید ما خبائث را بر شما حرام کرده ایم یعنی هر جا حرام و مکروهی است به نوعی خباثت وجود دارد و اگر ما دین را به این دید بنگریم و اگر یک جامعه متدین باشد اصلا خشونت و جرم در آن واقع نمی شود.

حجت الاسلام سپاسی تأکید کرد: البته ممکن است جامعه ای به دستورات دین عمل کند اما بدان معتقد نباشد اما آنچه در مسیر جامعه مهم است این است که اگر ما بخواهیم فواید دنیوی دین را ببینیم با عمل به دستورات دین بدان دست می یابیم اما اگر به جنبه آخرتی آن نیز معتقد باشیم، فواید آخرتی نیز نصیبمان خواهد شد. هرچند جوامعی که اعتقادی به دین ندارند اگر به مجموعه فرامین دینی عمل کنند جوامعشان را می سازند. هرجامعه ای هم که از عمل به دین عقب بماند این جامعه بطور قطع گرفتار جرم و جنایت می شود.

وی تصریح کرد: آموزه های دینی ما در دوری از خشونت پیامهای محکمی دارد یعنی دین اسلام دینی است که خشونت را به هیچ وجه جایز نمی داند و حتی ما را در بحث کردن نیز- ولو حق با ما باشد- از جدال نهی می کند چون اگر جدال در جامعه زیاد شود به خشونت کشیده خواهد شد.

این مدرس حوزه و دانشگاه افزود: سفارشات اسلام درباره دوری از خشم و سفارش به کظم غیظ برای این است که انسان به خشونت کشیده نشود. قرآن درباره بحث خشونت در آیه 32 سوره مائده می فرماید" ...أَنَّهُ مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الأَرْضِ..." آنقدر مسئله خشونت در نگاه اسلام بد است که خداوند می فرماید کشتن یک فرد به مانند کشتن همه مردم و جامعه است. چرا خداوند قتل یک فرد را برابر قتل همه انسانها می داند؟ چون اگر جامعه به سوی خشونت و قتل پیش برود برای هیچکس امنیت و آسایش باقی نمی ماند و جامعه را به سوی یک مرگ تدریجی سوق می دهد.

حجت الاسلام سپاسی با تأکید بر نقش برنامه های فرهنگی و دینی در بلند مدت تأکید کرد: در ارائه راهکارهای کوتاه مدت برای عدم گسترش خشونت باید بگویم که خداوند به بهترین وجه در آیه 33 سوره مائده فرموده است " إِنَّمَا جَزَاء الَّذِینَ یُحَارِبُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَیَسْعَوْنَ فِی الأَرْضِ فَسَادًا أَن یُقَتَّلُواْ أَوْ یُصَلَّبُواْ أَوْ تُقَطَّعَ أَیْدِیهِمْ وَأَرْجُلُهُم مِّنْ خِلافٍ أَوْ یُنفَوْاْ مِنَ الأَرْضِ ذَلِکَ لَهُمْ خِزْیٌ فِی الدُّنْیَا وَلَهُمْ فِی الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ"

وی افزود: خداوند در این آیه با اشاره به افرادی که محارب هستند می فرماید جزای یک چنین انسانهایی این است که یا کشته شوند، یا به دار آویخته شده و یا دست و پای آنها به خلاف یکدیگر بریده شود و یا تبعید شوند که البته همه این مسائل به تشخیص حاکم شرع بستگی دارد. اگر در برخورد جدی با خشونت و قتل و جنایت در جامعه کوتاهی شود ما به جامعه خود خیانت کرده ایم چراکه کوتاهی در این مسئله عدم آسایش جامعه را به دنبال خواهد داشت.

وی در پایان گفت: برای دستیابی به جامعه‌ای به دور از خشونت وظایفی داریم که مهمترین آن رسانه ها به ویژه صدا و سیما است که باید از تولید و پخش برنامه های خشونت آمیز دوری کند که متأسفانه در سالهای اخیر ما شاهد افزایش این برنامه ها بوده ایم و این تأثیر غیرمستقیم خود را بر جامعه خواهد گذاشت.