شیعیان یمن از دیروز تا امروز/ مطالبات انصارالله

خبرگزاری مهر - گروه بین الملل: سرانجام با بیانیه انصارالله مبنی بر کنترل کامل دولت یمن، انحلال پارلمان و اعلام ساختار جدید اداره کشور، حلقه موفقیت های مردم این کشور پس از سالها مبارزه تکمیل شد. به همین دلیل با توجه به موقعیت راهبردی یمن در شماره قبل ضمن بررسی ویژگی های این کشور، به چرایی اهمیت این سرزمین برای قدرت های خارجی اشاره شد. با توجه به اهمیت شیعیان به عنوان یکی از بازیگران موثر بر تحولات یمن در این شماره به معرفی و بررسی این گروه می پردازیم. 

شیعیان یمن یکی از گروه های مهم این کشور هستند که چهل و پنج درصد جمعیت آن را تشکیل می دهند. این گروه که بیشتر در شمال یمن مستقر هستند اغلب به دلیل مسائل مذهبی، در حکومت های گذشته با تبعیض های بسیاری مواجه بوده اند. از جمله این گروه ها، شیعیان الحوثی هستند که اغلب در استان کوهستانی صعده ساکنند و بیشتر به دلیل مبارزه با دولت مرکزی شهرت دارند. این گروه که در حقیقت بازوی مسلح شیعیان صعده هستند، گرایش به زیدیه داشته و زمزمه هایی مبنی بر دوازده امامی بودن آن ها نیز وجود دارد. 

تاریخ پیدایش جنبش الحوثی

جنبش شیعیان زیدی منطقه به صورت خودجوش در قرن سوم هجری شکل گرفت و هیچ دولت خارجی در تشکیل آن دخالت نداشت. این گروه در شمال ایران، یمن و مراکش موفق به تشکیل دولت شد و در طول قرن ها همواره رابطه نزدیکی با حکومت ایران داشت و طبرستان و دیلم نخستین پایگاه هایی بودند که زیدیان موفق شدند در آنجا حکومت تشکیل دهند و حکومت آل بویه که دو قرن بر ایران حکومت کرد از دل همین جریان زندیه شکل گرفت. 

حکومت زیدیه یمن توسط «یحیی بن الحسن» یکی از فرزندان امام حسن مجتبی (ع) پایه گذاری شد. او ابتدا قصد داشت این حکومت را در ایران تشکیل دهد اما بعد از آن که بنا به دلایلی موفق به این کار نشد، به صعده رفت و با همراهی برخی قبایل حکومت خود را تشکیل داد. قلمرو این حکومت در ادوار مختلف بسته به قدرت و نفوذ زیدی ها متغیر بود و در اوج اقتدار از ظفار عمان تا طائف عربستان ادامه داشت. با این حال در دوران معاصر به دلیل ضعف حکومت زیدیه دامنه این حکومت به صعده محدود شد و  پس از انقلاب جمهوری خواهان در سال 1962، حکومت زیدیه با توطئه مصر پس از یازده قرن سابقه منزوی شد و رهبران و علمای آن نیز ترور شدند. 

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، شیعیان یمن نیز بر دامنه فعالیت های فرهنگی و سیاسی خود افزودند و خواهان احیای گذشته پرشکوه خود شدند. بدین ترتیب «حسین بدرالدین الحوثی» با تشکیل جنبش شباب المومن، نوجوانان زیدی را تحت آموزش های عقیدتی و سیاسی قرار داد.

با این حال به دلیل مخالفت های این گروه با سیاست های آمریکا و همچنین مبارزه با جریان سلفی گری در منطقه که از سوی عربستان دنبال می شد، در سال 2004 دولت یمن با متهم کردن این افراد به شورش و ناامنی، حملاتی را علیه آن ها انجام داد. این درگیری ها پس از کشته شدن حسین الحوثی و امتناع دولت یمن از تحویل جسد وی، به جنگی تمام عیار میان شیعیان و دولت بدل شد. از آن زمان تاکنون «عبدالملک الحوثی» برادر حسین الحوثی رهبری جنبش را بر عهده دارد. شایان ذکر است زیدی ها در بسیاری از اعتقادات با شیعیان دوازده امامی مشترک هستند و برای مثال مراسم عاشورا و جشن های غدیر را به شکل گسترده ای برگزار می کنند.

دیدگاه ها و مطالبات جنبش الحوثی

مبارزان انصارالله معتقدند حکومت پیشین یمن حقوق شیعیان را به رسمیت نمی شناخت و میان آنان با اهل تسنن تبعیض قائل می شد. به گفته آن ها دولت نسبت به انجام اقدامات عمرانی در استان صعده کوتاهی کرده است و با وجود آنکه صعده ثروتمند ترین استان یمن به شمار می رود حکومت ضد شیعی گذشته به خواسته های مردم توجه نکرده و در جهت هر چه محروم نگه داشتن این منطقه گام برداشته است. به همین دلیل در زمان سید حسین الحوثی موسس این جنبش، تلاش شد با اقداماتی همچون خرید و راه اندازی مولدهای برق، ایجاد راه های ارتباطی و توسعه آموزش در جهت رفع محرومیت از این منطقه گام برداشته شود و از آنجا که این اقدام ها بدون حضور دولت و همچنین اخذ مالیات از مردم صورت گرفت زمینه را برای نزدیکی هر چه بیشتر قبایل این مناطق به حوثی ها فراهم کرد. 

اعطای آزادی های مذهبی از دیگر خواسته هایی بود که در زیدی ها در دولت گذشته پیگیری می کردند. در حقیقت به دلیل وابستگی شدید حکومت عبدالله صالح و پس از آن منصور هادی به دولت عربستان و سیاست های ضد شیعی وهابیت، این گروه صرف نظر از آزار و شکنجه فراوان حتی از ابتدایی ترین حقوق اجتماعی همچون حق برخورداری مسجد و یا برگزاری مراسم های مذهبی ممنوع بودند. 

این گروه همچنین در مورد آمریکا و اسرائیل و جریان سفلی، دیدگاه های متفاوتی با گروه های وابسته به وهابیت دارند. 

در پاسخ به شایعاتی مبنی بر حمایت برخی دولت های خارجی از این گروه و همچنین تلاش این کشور برای تجزیه یمن نیز، آنها با رد این اتهامات بر این موضوع تاکید دارند که این استان شیعه نشین جزئی از خاک یمن است و به هیچ وجه قصد جدایی از کشور را ندارند.

با این حال به دلیل دخالت برخی کشورهای منطقه از جمله عربستان، درگیری های شیعیان با دولت گذشته علاوه بر تلفات انسانی بالا، به آواره شدن بیش از دویست هزار غیرنظامی در این کشور منجر شد و نهایتاً شرایط را به گونه ای رقم زد که با پیروزی گام به گام انصار الله زمینه برای تشکیل دولت شیعیان در یمن فراهم شد. 

ادامه دارد..........