به گزارش خبرنگار مهر، یزد از گذشته های دور به دلیل شرایط نامناسب آب و هوایی استانی مهاجرفرست بود و از دهه های ۱۰ تا ۵۰ روند مهاجرت از استان یزد به سایر استانها سیری نزولی داشت تا جایی که جمعیت شهر یزد به تدریج کم و کمتر شد و جمعیت روستایی به ویژه از اطراف شهرستانهای تفت و مهریز وارد یزد شدند.
این مهاجرت گرچه به ضرر استان یزد تمام شد اما یزدیها هر کجا رفتند، به خاطر فرهنگ کار و تلاش و سختکوشی خود، آبادانی مناطق مختلف کشور را رقم زدند و از آنجا که یزد بی آب بود، هر کجا اندک آبی بود، یزدیها آبادانی ایجاد کردند که اکنون تقریبا در همه استانها، نشانی از آبادانی های انجام شده توسط یزدیها به چشم می خورد.
یزدیها در دهه های گذشته به هر کجا هجرت کردند، آبادانی به ارمغان بردند
به عنوان نمونه یزدیها از دهه های ۱۰ و ۲۰ در کرج دست به زراعت گسترده زدند و به آبادانی کرج افزودند و حتی کارخانه های بزرگ یزد و قدیمی کرج توسط یزدیها بنا شد و مناطق وسیعی از این شهر تحت اختیار یزدیها قرار گرفت و در طول سالهای گذشته تعداد زیادی از مسئولان کرج و حتی مسئولان کشوری، یزدی بودند.
در تهران نیز بسیاری از ساخت و سازها، بازارها و حتی مساجد و حسینیه ها توسط یزدیها رونق گرفت و بسیاری از آنها اکنون سرمایه داران بزرگی در تهران به شمار می روند.
در مناطقی از خوزستان، جیرفت، بندرعباس، میناب و بسیاری شهرهای دیگر نیز یزدیها دست به آبادانی های بزرگی زدند و حتی منطقه ای در استان خوزستان به عنوان یزد نو نام گرفته است.
یزد از استانی مهاجرفرست به استانی مهاجرپذیر تبدیل شد
این مهاجرتها ادامه داشت تا اینکه یزد در دو دهه اخیر به استانی صنعتی تبدیل شد و یزد که زمانی مهاجرفرست بود، این بار به استانی مهاجرپذیر تبدیل شد با این تفاوت که روند مهاجرت نخبگان و افراد تحصیلکرده به عنوان وزنه های علمی و فرهنگی همچنان ادامه داشت و جامعه کارگری دیگر کمتر دست به مهاجرت زدند و از سوی دیگر افراد جویای کار در کارخانه ها در سایر استانها به یزد مهاجرت کردند.
در این بین اتباع بیگانه نیز بیکار ننشستند و یزد همواره یکی از نخستین اولویت های آنها برای کار بود و با حضور چند خانواده، به تدریج خانواده های دیگری از افغانستان و پاکستان و ... ساکن یزد شدند.
یکی از کارشناسان جمعیت شناسی در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: روند مهاجرت های یزد به گونه ای است که جمعیت یک دست یزد در گذشته به هیچ وجه یک دستی قبل را ندارد و در هر محله ای حتی محله های قدیمی، نیمی از جمعیت را افراد غیربومی تشکیل می دهند و هر چه محله ها قدیمی تر باشد، سکونت اتباع بیگانه را بیشتر شاهد هستیم و در دیگر مناطق شهر اغلب غیر بومی های ایرانی ساکن هستند. از آنجا که یزد اغلب افراد تحصیلکرده خود را از دست داده و بیشتر افراد با سطح تحصیلات پایین و حتی بی سواد و کم سواد جایگزین آن شده اند، تناقض های فرهنگی در این استان بسیار چشمگیر شده است.
محمدرضا میرحسینی عنوان کرد: از آنجا که یزد اغلب افراد تحصیلکرده خود را از دست داده و بیشتر افراد با سطح تحصیلات پایین و حتی بی سواد و کم سواد جایگزین آن شده اند، تناقض های فرهنگی در این استان بسیار چشمگیر شده است.
وی عنوان کرد: از آنجا که در بین جمعیت های مهاجر، بیشتر افراد مجرد و مرد مشاهده می شوند، این هجرت ها اتفاقاتی نظیر ازدواج در بهترین حالت ممکن را رقم زده است و اگر از سایر بزه ها و فسادها در این زمینه چشم پوشی کنیم، طلاق طبیعی ترین فرآیندی بوده که در این ازدواج ها رقم خورده است.
میرحسینی تاکید کرد: تفاوت های فرهنگی، اعتقادی، اقتصادی و بسیاری تفاوتها که میان مردم یزد و مهاجران وجود دارد، اغلب ازدواج های صورت گرفته میان این دو گروه را به طلاق یا طلاق عاطفی منجر کرده است به نحوی که در اغلب پرونده های طلاق یزد، می بینیم که یکی از طرفین غیریزدی است.
وی با بیان اینکه به تدریج فرهنگ بسیاری از اقوام بیگانه در میان خانواده های یزدی نیز نفوذ کرده است، افزود: اکنون می بینیم که برخی موارد حتی در میان خانواده های یزدی نیز باب شده، مواردی که در گذشته اصلا دیده نمی شد و این ورود فرهنگها به تدریج در خانواده های یزدی اصیل نیز مشکلاتی ایجاد کرده است.
این شرایط در میان دانشجویان نیز وجود دارد و اغلب دانشجویان غیربومی که وارد یزد می شوند، تاثیرگذاری بالایی در میان دانشجویان بومی دارند و به تدریج می بینیم که دیگر در مراکز علمی کمتر خلق و خو و اصالتهای مردم یزد مشاهده می شود. دختران و پسران یزدی با تربیت های ویژه خود که همواره با تربیت دینی عجین بوده، اغلب با دانشجویانی مراوده دارند که اگر از نظر تربیتی و اعتقادی چندان هم ضعیف نباشند، به دلیل دوری از خانواده و از عدم نظارت خانواده بر آنها، رفتارهای ناهنجاری از خود بروز می دهند که تاثیرگذاری آن بر دانشجویان بومی بالاست.
دختران و پسران یزدی با تربیت های ویژه و خاص خود که همواره با تربیت دینی و معنوی همراه بوده، این روزها اغلب با دانشجویانی مراوده دارند که اگر از نظر تربیتی و اعتقادی چندان هم ضعیف نباشند، به دلیل دوری از خانواده و از عدم تسلط و نظارت خانواده بر آنها، در برخی موارد رفتارهای ناهنجاری از خود بروز می دهند که تاثیرگذاری آن بر دانشجویان بومی بالاست.
در بهترین حالت ممکن نیز گاهی وصلتی میان دانشجوی بومی و دانشجوی غیربومی صورت می گیرد و باز هم در اغلب موارد، به هجرت هر دو از یزد می انجامد و در حالی که استان هزینه های بسیاری صرف یک دانشجو کرده است، حال با ازدواج، سرمایه نیروی انسانی خود را از دست می دهد.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری یزد در این زمینه اظهار داشت: مهاجرت یک اقدام اجتناب ناپذیر اما نیازمند کنترل و ساماندهی است و به نظر می رسد در استان یزد روند مهاجرتها تقریبا از کنترل خارج شده است.
مجید جوادیان زاده عنوان کرد: متاسفانه طی سالهای اخیر یزد جمعیت نخبه و تحصیلکرده خود را از دست داده و لازم است شرایطی فراهم شود تا برای این قشر و دیگر یزدیهای مقیم دیگر نقاط کشور، مهاجرت معکوس محقق شود.
شرایط بازگشت یزدیها به استان باید فراهم شود
وی با بیان اینکه استان یزد اکنون ظرفیت های بسیار خوبی در زمینه های مختلف تحصیل، اشتغال، انجام کارهای پژوهشی، سرمایه گذاری و... و. دارد، عنوان کرد: این ظرفیت ها باید به مهاجران از یزد معرفی شوند تا آنها برای بازگشت رغبت پیدا کنند.
جوادیان زاده در عین حال با بیان اینکه مهاجرت به یزد نیز بیشتر به خاطر وجود دانشگاه های خوب، کارخانه های بزرگ، شرایط فرهنگی و اقتصادی یزد و ... بوده است، بیان کرد: حال که مهاجرت در حال وقوع است، باید تلاش کنیم میزان آسیب ها و تبعات منفی آن را کاهش دهیم.
وی تصریح کرد: شرایط باید به نحوی باشد که به جای تاثیرگذاری فرهنگی مهاجران اعم از مهاجران ایرانی و اتباع بیگانه، آنها از فرهنگ غنی و اصیل یزد الگوگیری کنند.
اصلی ترین نگرانی مردم و بزرگان شهر از مهاجرتهای بی رویه به یزد نیز همین تاثیرگذاری های فرهنگی است و اگر بتوان فکری برای این موضوع کرد، شاید دیگر تا این حد شاهد نگرانی و عدم اطمینان خاطر مردم نباشیم.
گسترش حاشیه نشینی و طلاق از نگرانی ها در روند مهاجرت به یزد است
البته به جز تاثیرگذاری فرهنگی موارد دیگری از جمله گسترش حاشیه نشینی، کاهش ضریب امنیت، ازدواج های نادرست و در نتیجه طلاق و ... باعث نگرانی مردم یزد است.
به جز اتباع بیگانه که حضور آنها در استان یزد بارها و بارها مورد بحث قرار گرفته اما متاسفانه هنوز راهکاری برای کنترل آن اجرایی نشده، بیشتر مهاجران به استان یزد را افرادی از استانهای کرمان، هرمزگان، اصفهان، قم و خرم آباد تشکل می دهند.
به نظر می رسد با رایزنی هایی میان مسئولان ارشد این استانها بتوان مهاجرتها را به نحوی تحت کنترل درآورد یا حداقل از تبعات منفی آنها تا حد زیادی کاست.
گزارش: نيره شفيعي پور
نظر شما