به گزارش خبرنگار مهر، هانس بلومنبرگ مانند آدورنو و ویتگنشتاین جز آن دسته از فیلسوفانی بود که به رغم آن که در فضایی کاملا کاتولیک پرورش یافته بودند، اما قانون نژادی نورنبرگ آن ها را متهم به یهودی بودن یا دقیق تر بگوییم، نیمه یهودی بودن کرد. او که قلبا خود را یهودی نمی دانست، به سبب این اتهام واهی در دوران رژیم ناسیونال سوسیالیسم، چند سال از بهترین سال های عمر خود را از دست داد، در سراسر عمرش به شدت از این سال های از دست رفته احساس زیان می کرد. به همین دلیل پس از اتمام جنگ، وقت خود را به طور کامل، صرف نگارش و مطالعه کرد.
به رغم کوشش آلمانی ها و انگلیسی زبانان برای معرفی اندیشه های بلومنبرگ، این اندیشمند چندان مورد عنایت فلسفه دوستان ایرانی قرار نگرفته است. چنان که تا به حال، هیچ اثری از او یا درباره او به فارسی منتشر نشده و تنها اشاراتی گذرا به کتاب مشروعیت عصر جدید و مباحث او در باب سنت و مدرنیته شده و سایر آثار و آرای وی در حاشیه مانده اند؛ این در حالی است که جای خالی ژرف نگری های او در فضای فکری ایران، عمیقا محسوس است.
با رویکرد پر کردن این خلا، فریده فرنودفر و امیر نصری به ترجمه کتاب «درآمدی بر اندیشه هانس بلومنبرگ» رو آورده اند. فرانتس یوزف وتس مولف این کتاب، به رغم اندیشه دشوارفهم بلومنبرگ، سخت نویسی، مغلق گویی، ذکر نقل قول هایی پیاپی، تداعی های آزاد ذهن سیال بلومنبرگ و به تبع آن، هجوم بی امان افکار مختلف در نوشته هایش، تمام سعی خود را کرده تا از هزارتوی نوشته های وی، بن مایه های اساسی آثارش را به نحوی نظام مند ارائه کند و خواننده را گام به گام به اندیشه های بنیادین بلومنبرگ رهنمون کند.
تلاش بی وقفه انسان عاجز متناهی برای اثبات خویش در برابر مطلق العنانی واقعیت قاهری که نسبت به علایق، آرزوها و نیازهای وی بی اعتناست و پرسش از معنای وجود در دل این جهان بی معنا، از بن مایه های فکری بلومنبرگ به شمار می روند.
سرفصل های کتاب «درآمدی بر اندیشه هانس بلومنبرگ» به ترتیب عبارت اند از:
در مسیری نامستقیم به جانب عزلت گاه، وقوف نسبت به زندگی و عالم، تلاش انسان برای اثبات خویش، وداع، کیهان _ [به مثابه] یک کابوس، اندیشه بنیادین، واقعیت به منزله حاکم مطلق العنان، کتاب طبیعت، رنج بردن از زمان، میان آسمان و غار، هنر لطایف و مخاطره جویی، سوژه مطلق _ صرفا انسانی محتاج، انسان همان ناممکن است، پیشروی در سکوت ابدی، اهل کتابی با شمی برای از دست رفتن معنا، پی نوشت های مولف، اختصارات، زندگی نامه، در باب نویسنده.
در قسمتی از این کتاب می خوانیم:
یک چیز را نمی توان از نظر دور داشت: «اگر همواره با انسان های ضعیفی سروکار می داشتیم، هنوز ساکن غارها می بودیم و نه تنها این، بلکه به دلیل فقدان کرآمدی برای زندگی مدت ها بود که منقرض شده بودیم.» انسان های قوی از غار پا بیرون نهادند. در مقابل، ضعیفان که برای شکار و صید ناکارآمد بودند، «نگهبانان معبد» (H, ۳۰) شدند. این ها نخستین حجره نشینان و خوره های بعدی کتاب بودند که در اصل، وظیفه آن ها این بود که به خلق و نقل داستان بپردازند: «تعریف کردن داستان ها، بی آن که خود در آن ها حضور داشته باشند، امتیار ویژه ضعیفان شمرده می شد.» (H, ۳۰) به این ترتیب، آن ها ناتوانایی خویش را جبران می کردند و از ناحیه انسان های قوی که واقعیت را تجربه می کردند، مورد پذیرش و تشویق قرار می گرفتند. این ها تامین معاش می کردند و آن ها تامین عیش. بدین ترتیب، «آن چه زاید [...] بود، به عنوان عجیب ترین محصول زندگی پا به عالم گذاشت و توانست خود را به یک نیاز مبدل سازد.» (H, ۳۰) امری زاید و تجملی پدید آمد که هرچند پس از محاسبه دقیق هزینه و فایده می شد از آن صرف نظر کرد، اما زندگی تازه با آن ارزش زندکی کردن داشت.
این کتاب با ۲۴۵ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۱۵ هزار تومان منتشر شده است.
نظر شما