خبرگزاری مهر- گروه بین الملل- عبدالحمید بیاتی: توافق برای آتش بس در سوریه عصر روز گذشته پس از رایزنی های مقامات آمریکایی و روسی حاصل شد البته روند رسیدن به آتش بس در سوریه را می توان در طرح چهار ماده ای که از چند ماه قبل با ابتکار ایران و روسیه آغاز شد جستجو کرد.
در این میان مقامات آمریکایی اعلام کردند که واشنگتن و مسکو بر سر برقراری آتش‌بس در سوریه از روز شنبه، هشتم اسفند، به توافق رسیده‌اند اما به رغم دستیابی به توافق برای اجرای آتش‌بس، خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌گوید که همچنان پرسش‌های عمده‌ای درباره نحوه اجرا و واکنش به نقض آتش‌بس بدون پاسخ مانده‌اند.
آسوشیتدپرس می‌افزاید که حتی در صورت انجام آتش‌بس، این بدان معنی نیست که در سوریه آرامش برقرار خواهد شد.
کشورها و مقامات زیادی از این طرح صلح استقبال کرده اند و طرفین درگیری نیز باید تا روز جمعه موافقت خود را با این تصمیم اعلام کنند. در صورت برقراری آتش‌بس، درگیری میان نیروهای دولتی و مخالفان مسلح متوقف خواهد شد ولی عملیات نظامی علیه گروه تروریستی داعش، جبهه النصره، شاخه گروه القاعده، و سایر گروههای تروریستی که نام آنها از سوی شورای امنیت سازمان ملل اعلام شده است، ادامه خواهد یافت.
توافق بر سر آتش‌بس پس از تماس تلفنی باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، با ولادیمیر پوتین همتای روس او اعلام شد پوتین در این تماس تلفنی گفته که طرح آتش‌بس «گامی واقعی برای متوقف کردن خونریزی است و به شکلی بنیادین می‌تواند بحران سوریه را تغییر دهد».
استقبال جهانی
بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل، از توافق برای آتش‌بس به عنوان «انتظار طولانی مدت برای امید» یاد کرده و از طرف‌های درگیر خواسته است تا به آن پایبند باشند.
معاون نخست وزیر ترکیه نیز از این توافق استقبال کرده و گفته است که آنکارا خواستار پایان بمباران افراد غیرنظامی از سوی روسیه است.
«فیلیپ هاموند» وزیر خارجه انگلیس نیز در واکنش به توافق آتش بس در سوریه مدعی شد که آتش بس در این کشور تنها زمانی موفق خواهد شد که دولت سوریه و هم پیمانان آن و در راس آنها روسیه به صورت ریشه ای اقدامات خود را تغییر دهند.
هاموند اظهار داشت در صورتی که این توافق به صورت کامل و سالم اجرا شود گام مهمی برای جلوگیری از اقدامات خشونت بار در سوریه بوده و به حل و فصل سیاسی دراز مدت در این کشور منجر خواهد شد.
«کنستانتین کوساتشوف» رئیس کمیسیون امور بین الملل مجلس روسیه نیز تصریح کرد که توافق ولادیمیر پوتین رئیس جمهور این کشور با اوباما همتای آمریکایی وی باید از سوی شورای امنیت مورد حمایت قرار گیرد. وی گفت: توافق آتش بس در سوریه بسیار مهم است و مهمتر از آن موفقیت دیپلماتیک مشترک روسیه و آمریکا در سطح روسای جمهور دو کشور است.
«کوساتشوف» تصریح کرد که این توافق تغییر ملموسی در همکاری روسیه و آمریکا در زمینه مبارزه با تروریسم ایجاد خواهد کرد.
در همین حال مصر از بیانیه مشترک روسیه و آمریکا در خصوص آتش بس در سوریه استقبال کرد. وزارت خارجه مصر در بیانیه خود این امر را گامی مهم و ضروری برای تسهیل رساندن کمک های انسانی به مردم سوریه، توقف اقدامات خشونت بار، زمینه سازی برای حمایت از روند سیاسی در سوریه تحت نظارت سازمان ملل، دستیابی به توافق کامل آتش بس و تحقق حل و فصل سیاسی بحران سوریه برشمرد.
مخالفان سوری تحت حمایت ریاض نیز از موافقت ضمنی با توافق روسیه و آمریکا برای آتش بس در سوریه خبر دادند اما شروطی را برای اجرای آن تعیین کردند. «ریاض حجاب» رئیس هیات مخالفان سوری در کنفرانس ریاض پیش از این از موافقت اولیه با دستیابی به آتش بس موقت به شرطی که بر اساس میانجیگری بین المللی انجام شود، خبر داده بود.
«پائولو جنتیلونی» وزیر خارجه ایتالیا نیز از توافق سرگئی لاوروف و جان کری وزیران خارجه روسیه و آمریکا پیرامون شروط آتش بس در سوریه تمجید کرد. وی اظهار داشت که تا پیش از ساعت ۱۲ روز جمعه ۲۶ فوریه (هفتم اسفند) که حداکثر موعد برای اعلام موافقت با آتش بس از سوی طرف های نزاع در سوریه است، شاهد امتحانات جدی خواهیم بود.
« ژان مارک آیرو» وزیر خارجه فرانسه هم با الزامی خواندن برقراری آتش بس در سوریه اظهار داشت: ما به دقت جزئیات آتش بس اعلام شده از سوی آمریکا و روسیه را بررسی کرده و درباره آن سخن خواهیم گفت. ما بسیار مراقب خواهیم بود که این توافق را تمام طرف ها با حسن نیت اجرا کنند. پاریس همواره خواستار پایان بمباران ها برای جلوگیری از کشتار بیشتر غیرنظامیان و فراهم شدن دسترسی های انسانی بوده و هم به این دلیل که این امر یک شرط لازم برای از سر گیری مذاکرات در خصوص گذار سیاسی است.
تلاش برای برقراری آتش‌بس نتیجه نشست کنفرانس مونیخ در دو هفته گذشته است که با مشارکت نمایندگان آمریکا، روسیه، ایران و ۱۴ کشور دیگر برگزار شد. در این نشست تصمیم گرفته شد که آتش‌بس از روز ۱۹ فوریه-۳۰ بهمن- برقرار شود ولی این امکان فراهم نشد.
فرمان اسد در مورد انتخابات
در این میان حکومت سوریه اقدام مثبت دیگری را برای برقراری صلح در این کشور انجام داد و «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه، ساعاتی پس از اعلام توافق آمریکا و روسیه بر سر برقراری آتش بس، از برگزاری انتخابات پارلمانی این کشور در ۱۳ آوریل (۲۵ فروردین) خبر داد.
آخرین انتخابات پارلمانی سوریه در ماه مه سال ۲۰۱۲ برگزار شد و در این انتخابات برای نخستین بار علاوه بر حزب بعث سوریه، دیگر احزاب نیز توانستنند در این انتخابات شرکت کنند.
بهانه جویی برای نقض آتش بس
اما در این میان گروه های شورشی پیش از آنکه موافقت خود را با این آتش بس بصورت رسمی اعلام کنند شروع به بهانه جویی برای نقض آن کرده اند. برای مثال «بشار الزوبی» رئیس دفتر سیاسی ارتش یرموک از گروههای مخالف حکومت، گفته است: این طرح به نیروهای وفادار به بشار اسد و روسیه اجازه می‌دهد، به بهانه‌های مختلف به حملات خود به مخالفان ادامه دهند، در صورتی که مخالفان از توانایی مقابله چندانی برخوردار نیستند. با توجه به اینکه در برخی از مناطق گروههای مختلفی حضور دارند، روسیه و حکومت سوریه به بهانه حضور نیروهای جبهه النصره به حملات خود ادامه خواهند. در صورت انجام چنین حملاتی، آتش‌بس دوام نخواهد آورد.
حاشیه امن برای شورشیان
همانطور که اشاره شد به غیر از داعش، جبهه النصره و برخی دیگر از گروه های تروریستی فعال در سوریه از گزند حملات ارتش سوریه در امان خواهند ماند و این در حالی است که اغلب این گروه های شورشی با گروه های تروریستی حاضر در سوریه در ارتباط هستند.
پیش از این، بنا بر اسناد و مدارک مشخص فاش شده بود که گروه های آموزش دیده در اردن توسط آمریکا و عربستان سعودی، در عمل با «جبهه النصره» همسو شده اند؛ گروهی که خود آمریکا آن را یک گروه تروریستی شناخته و از اقمار القاعده به شمار می روند. افزون بر این، گروه «جبهه انقلابی سوریه»، یکی از معدود گروه هایی که ائتلاف مخالفان سوری با آن ارتباط دارد، با «ارتش اسلام» و «بریگاد یرموک» که مورد حمایت عربستان هستند، همکاری می کند که خود آن ها نیز به جبهه النصره وابستگی دارند.
اما ماجرا به همین جا پایان نمی یابد، زیرا «معاذ الخطیب»، رئیس سابق ائتلاف مخالفان سوری که زمانی آمریکا تلاش داشت وی را به ریاست دولت سوریه معرفی کند، از گنجانده شدن نام جبهه النصره در میان گروه های تروریستی ابراز نارضایتی کرده بود.
بر همین اساس پیش بینی می شود که این گروه های شورشی با برخوردار شدن از حاشیه امن، اقدامات خرابکارانه خود در سوریه را ادامه داده یا حتی بر حمایت های خود از گروه های تروریستی همچون جبهه النصره بیافزایند.
مشخص نبودن موضع کشورهای حامی شورشیان
در این میان هنوز هیچ یک از کشورهای عربی و در راس آنها عربستان سعودی واکنش خاصی را به این توافق آتش بس نشان نداده اند و این در حالی است که این کشورها به همراه ترکیه در پنج سال گذشته هزینه های زیادی را برای براندازی حکومت قانونی سوریه متحمل شده اند.
اکنون با توجه به توافق برقراری آتش بس و همچنین در نظر گرفتن این احتمال که مردم سوریه با توجه به عملکرد گروه های مورد حمایت اعراب و ترکیه، در انتخابات فرودین ماه روی خوشی را به این گروه ها نشان ندهند باید منتظر کارشکنی اعراب در مسیر برقراری این آتش بس و همچنین انتخابات فروردین ماه بود.
به نظر می رسد برای آنکه این توافق از ضمانت اجرایی ویژه ای برخوردار باشد، کشورهای بزرگ باید بر حامیان گروه های شورشی فشار بیاورند تا از دسیسه چینی در روند صلح آغاز شده پرهیز کنند تا شاید از این راه خاورمیانه بعد از پنج سال اندکی روی آرامش به خود ببیند.
نظر شما