حسن نقاشی کارگردان مستند کوتاه «وازاریه» که به بخش مسابقه ملی یازدهمین دوره جشنواره فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» راه یافته است در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این اثر گفت: این فیلم درباره تاریخ تجارت بازار تهران در دوره قاجار و نقش بازار و تجارت در سیاست، رفتارهای حاکمیت و انقلاب های آن دوران از جمله انقلاب مشروطه و قیام تنباکو است البته برای من این هویت بخشی به بازار و تجارت مهم بود به همین ترتیب در خلال فیلم به برخی از تجار که در بازار تهران و تجارت ایران نقش مهم و حیاتی داشتند، اشاره می شود.
کارگردان «دبستان پارسی» افزود: ما در «وازاریه» به این موضوع می پردازیم که در دوران قاجار برخی از تاجران و بازرگانان در رهبری انقلاب ها نقش داشته اند و البته نگاهی هم به سهم بازار در تاریخ، جایگاه بازار، تغییرات هویت بازار، تجارت و حتی بافت بازار تهران داریم که در حال حاضر کاملا تغییر کرده و به جز چند اسم، دیگر چیزی از آن باقی نمانده است.
وی با اشاره به فضای نوستالژیک مستند «وازاریه» بیان کرد: این مستند در تلاش است تا با ایجاد حس نوستالژیک و قرائت برخی رویدادهای تاریخی که در آن بازاریان و تجار تهران سهمی داشته اند، فضایی بسازد که روی دیگران تاثیر بگذارد تا از این به بعد ساده از کنار بازار و بافت کهن آن نگذرند و نسبت به تاریخچه آن کمی تامل و تعمق کنند.
این مستندساز با اشاره به اینکه پیش از این تحقیق گسترده‌ای درباره تاریخچه بازار در ایران داشته که منجر به ساخت فیلم «شاه جهان» شده است، عنوان کرد: شاه جهان یکی از تجار بزرگ شهر من یزد بود از همین رو سعی کردم در «شاه جهان» درباره نقش یک سری تجار در انقلاب مشروطه ایران و نقش بازرگانان در تغییر سیاست کلی قاجار صحبت کنم اما بعد از مدتی از سوی شهرداری ساخت مستندی به من پیشنهاد شد که متوجه شدم این فرصت را دارم تا از آن بخش هایی از پژوهشم که در «شاه جهان» استفاده نکرده بودم و قابلیت فیلم شدن داشت، استفاده کنم به همین دلیل در پی این موضوع برآمدم تا مسایلی را که در آن مستند به دلیل کمبود زمان نتوانسته بودم عنوان کنم در «وازاریه» به تصویر بکشم. برای مثال مدت ها بود که دوست داشتم درباره حاج امین الضرب که در زمان های قدیم رییس التجار بازرگانان ایران بود فیلم بسازم یا درباره ارباب جمشید جمیشیدیان که یکی از بزرگترین صرافان ایران و تجارت خانه او یکی از اولین بانک های ایران بود، اثری تولید کنم برهمین اساس این اتفاق در «وازاریه» رخ داد.
نقاشی اضافه کرد: تصمیم گرفتم در «وازاریه» درباره سه تاجر سرشناس صحبت کنم و تلاشم کردم تا هر سندی درباره این سه تاجر به دست می آورم در فیلم نشان دهم برهمین اساس از ارباب جمشید جمیشیدیان اسنادی پیدا کردم و موفق شدم با نوه او صحبت کنم؛ نوه او یک خانم معلم بازنشسته ای است که من او را در تهران پیدا کردم البته من در حالی موفق به یافتن او شدم که در نظر داشت اسناد تجارتخانه ارباب جمشید جمیشیدیان را به یکی از سازمان های اسنادی ایران بدهد.
این مستندساز یادآور شد: من موفق شدم با این خانم یک مصاحبه مفصل درباره جمشیدیان و نقش او در دولت قاجار داشته باشم چون او رییس التجار جامعه زرتشتی و از مشاوران تجار ایران بود. دومین کسی که توانستم از او بهره ببرم خانم مهدویان نوه حاج امین الضرب رییس التجار دوران قاجار بود که در حال حاضر در آمریکا رشته تاریخ تدریس می کند از همین رو در سفری که به ایران داشت با او مصاحبه و از ناگفته های زندگی امین الضرب اطلاعاتی دریافت کردم. سومین نفر خانم اتحادیه بود که خودش هم تاریخدان و از بازماندگان کمپانی اتحادیه است که صحبت های او روی فیلم تاثیر زیادی گذاشت. در نهایت «وازاریه» با صحبت های این سه خانم از نوادگان تجار بزرگ ایران که نقش زیادی در تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران داشتند و تکیه بر اسناد مختلف، ساخته شد.
کارگردان «اقلیم هفتم» با اشاره به استفاده از اسناد یزد بیان کرد: برای اینکه این فیلم را بسازم از اسناد شهر یزد استفاده کردم چون آن سه تاجری که درباره آنها صحبت کردم نقش پررنگی در یزد داشتند. با این وجود ۸۰ درصد از فیلمبرداری این اثر در بازار تهران انجام شد و آن قسمت هایی را که می خواستم به واسطه آنها گذشته بازار را نشان بدهم در شهر نایین ضبط کردم چون بافت تاریخی بازار شهر نایین سالم مانده بود به همین دلیل به نایین رفتم و دوران قاجار را در آنجا نشان دادم.
وی در پایان درباره انتخاب نام «وازاریه» برای این مستند توضیح داد: در زمان قاجار در گویش محلی حرف «ب»، «و» تلفظ می شد برای مثال به باران، واران می گفتند به همین دلیل وازاریه اشاره ای طنازانه به همان بازار در دوران قاجار است البته من در اسناد مختلف واژه وازار را پیدا کردم و سعی کردم برای نامگذاری این فیلم از این واژه استفاده کنم.
نظر شما