مصوبه ای خوب و چند نکته مبهم/ سایه آزمون از مدارس کنار می رود؟

خبرگزاری مهر، گروه جامعه- آزاده سهرابی: دو روز است که فضای آموزش و پرورش کشور تحت تاثیر خبر «تصویب مصوبه ممنوعیت برگزاری هر نوع آزمون در دوره ابتدایی» قرار گرفته است. مصوبه ای که بعد از امضاء رئیس جمهور لازم الاجرا می شود اما با توجه به توئیت های وزیر آموزش و پرورش و مصاحبه های پیاپی وی با صدا و سیما به نظر می رسد عزم جدی برای اجرایی شدن این مصوبه وجود دارد. مصوبه ای که تحصیل در مدارس ابتدایی دولتی و غیر دولتی، نمونه دولتی و سمپاد را به شدت تحت الشعاع خود قرار می دهد و بیشتر از همه هدف گیری آن مافیای فعال در حوزه کتاب های کمک درسی و برگزاری کلاس های تست زنی در مقطع ابتدایی است که شاید بتوان گفت روی کاغذ و به این شکلی که این طرح تا کنون مطرح شده است مورد استقبال اکثریت کارشناسان حوزه آموزش و پرورش قرار گرفته است.

وزیر آموزش وپرورش دیروز اعلام کرد: برگزاری هر نوع آزمون در دوره ابتدایی ممنوع شد و این شروع ماجرا بود.

سید محمد بطحایی با دست گذاشتن روی آثار مخربی که برگزاری آزمون ها در روحیه دانش آموزان دوره ابتدایی دارد، برگزاری هر نوع آزمون از جمله تیزهوشان، نمونه دولتی و سایر مدارس خاص را ممنوع اعلام کرد و گفت: مدارس مذکور در سال تحصیلی آینده مانند مدارس عادی دانش آموزان را ثبت نام می کنند؛ بنابراین دانش آموزان ورودی پایه هفتم در هیچ آزمونی شرکت نخواهند کرد.

این حرف را وزیر در حالی زد که چند سالی است ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی جای آزمون ها را گرفته است اما به دلیل آزمون های ورودی مدارس سمپاد، غیر دولتی، نمونه دولتی و...، پای تست زنی و کتاب های کمک آموزشی و ... به مدارس ابتدایی نیز باز شده است.

وزیر آموزش وپرورش هدف ازاجرای این طرح را کاهش استرس در دوره ابتدایی اعلام و عنوان کرد: براساس این مصوبه ورود کلیه مؤسسات علمی به بهانه برگزاری آزمون و همچنین تجویز و ارائه کتاب های کمک درسی در مقطع ابتدایی ممنوع است وآموزش وپرورش باهمکاری ، هم سویی  وهم گرایی خانواده ها تلاش خواهد کرد تا فضای با نشاطی را بر مدارس ابتدایی حاکم کند.

وی ادامه داد: با حذف آزمون ورودی مدارس خاص، اجرای طرح شهاب در مدارس تقویت  ودر قالب این طرح ، دانش آموزان دارای استعدادهای گوناگون ، شناسایی و متناسب با توانایی هایشان در همان مدارس تحت پوشش وهدایت قرار می گیرند.

بطحایی معتقد است آزمون‌ها صدمات جدی به دانش آموزان وارد می‌کند و فعالیت‌های تربیتی مدارس را به شدت تحت شعاع خود قرار می‌دهد و فرصت کودکی را از دانش آموزان  می‌گیرد.

این همان نکته ای است که بسیاری از کارشناسان نیز بر آن اذعان دارند و تقریبا سیستم آموزشی در دنیا نیست که دیگر بر مبنای آزمون –حداقل در دوره دبستان- پیش برود.

وی گفت: با مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش آزمون پایه هفتم مدارس نمونه دولتی، خاص و استعدادهای درخشان لغو شده است. به عبارت دیگر بچه‌های ابتدایی مجبور نخواهند بود، از کلاس دوم دبستان برای قبول شدن در آزمون استعدادهای درخشان خود را آماده شرکت در این آزمون کنند.

زنده کردن جریان تربیت در مدارس ابتدایی

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در همین ارتباط در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: اصل موضوع این مصوبه و هدف آن زنده کردن جریان تربیت در مدارس است که این مهم بر اساس سند تحول بنیادین انجام می شود.

رضوان حکیم زاده ادامه داد: بر اساس این مصوبه وزارت آموزش و پرورش آزمون های ورودی مدارس نیمه دولتی و استعدادهای درخشان و... اصلاح می شود و آزمون ورودی در پایه هفتم برای مدارس استعداد درخشان در سال تحصیلی ۹۷ -۹۸ برگزار نخواهد شد. قسمت مشخص این مصوبه این است که با توجه به اینکه در طرح شهاب هدف ما شناسایی استعداد همه دانش آموزان است، با توانمندسازی معلمان و فراهم کردن امکانات و منابع، به سمت ارائه خدمات درون مدرسه ای به شکل تلفیقی یعنی عدم جداسازی می رویم.

وی بیان کرد: برگزاری این آزمون ها کل جریان تعلیم و تربیت در دبستان های ما را تحت تاثیر قرار داده بود و تاکیدی که سند تحول بنیادین بر محوریت دوره ابتدایی در حوزه آموزش و پرورش دارد را زیر سوال برده بود چرا که در دوره ابتدایی بحث پرورش شخصیت دانش آموزان مطرح است که آزمون ها از همه جوانب چنین چیزی را تحت تاثیر قرار می دهد. خانواده ها با صرف هزینه های سنگین که توسط سودجویان اقتصادی بر آنها تحمیل می شود از همان دوران کودکی، کودکان را درگیر کلاس های متعدد می کردند و کل جریان تعلیم و تربیت به افزایش مهارت تست زنی تقلیل پیدا می کرد و جریان تعلیم و تربیت در دوره ابتدایی به طور کلی منحرف شده بود و این خسارت بزرگی به بحث پرورش در دوره ابتدایی وارد کرده بود.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه اگر در دوره ابتدایی نتوانیم به خوبی به امر تربیت ورود کنیم در دوره های بعدی نمی توانیم دخالتی در امر تربیت داشته باشیم، اضافه کرد: از این جهت در این مصوبه محوریت ما کودکانمان بودند. استرس بالایی که انتظار برای قبولی آنها در آزمون های متعدد بود آسیب های روحی و روانی جدی وارد می کرد. برای همین تصمیم گرفته شد اجازه دهیم روح سند تحول بنیادین حاکم شود و اجازه بدهیم کودکانمان در یک سن کم با مهر بی کفایتی به دلیل قبول نشدن در آزمون ها رو به رو نشوند و تربیت و شادی و نشاط آنها در اولویت قرار بگیرد.

با این مصوبه منافع مافیای اقتصادی به خطر افتاده است

حکیم زاده در پاسخ به این سوال که با اجرایی شدن این مصوبه تکلیف نحوه ورود به مدارس غیردولتی و نیمه دولتی چه می شود، گفت: من به عنوان معاون آموزش ابتدایی تمرکزم بر اثرات مثبت این طرح است و امیدوارم رسانه ها به عنوان بازوان کمکی همراه ما باشند و اجازه ندهند مافیای اقتصادی که در حال حاضر هم فعال شده است و منافعش به خطر افتاده است رو به روی این طرح قرار بگیرد.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که قرار بود ارزشیابی توصیفی از چند سال پیش بحث آزمون و استرس آن را از مدارس ابتدایی حذف کند اما به نظر نتوانسته به درستی اجرا شود و در مدارس نیز همچنان آزمون گرفته می شود، بیان کرد: بحث ارزشیابی توصیفی نیز به دلیل شکل گیری یک آموزش و پرورش در سایه نتوانست به شکل درست اجرا شود. چرا که هدف اصلی ارزشیابی کیفی و توصیفی تعلیم و تربیت بود اما در نهایت دانش آموزان می خواستند برای ورود به مدارس نمونه دولتی و تیزهوشان و... آزمون بدهند و در کنارش موسساتی شکل گرفت که کلاس های آموزش تست زنی و... را رواج داد که در تضاد آشکار با بحث ارزشیابی توصیفی ما بود و آن را هم فلج کرده بود.

طرح شهاب کمک رسان ما در این مصوبه است

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش اضافه کرد: قرار بود دانش آموزان ابتدایی ما در فضایی بدون استرس و با مشارکت به امر یادگیری بپردازند اما این موسسات از ناآگاهی خانواده ها استفاده می کردند و کودکان ما را به شکل کیسه های پول می دیدند. الان هم برای مقابله با این طرح فعال شده اند.

حکیم زاده در پایان بیان کرد: در طرح شهاب هدف ما شناسایی استعداد برتر همه دانش آموزان است و زمینه ای فراهم می کنیم تا به تقویت معلمان نیز بپردازیم. در گذشته نیز برنامه های متنوعی برای توانمندسازی معلمان در طرح شهاب داشتیم و تصورم این هست علیرغم مسئولیت های سنگینی که معلمان دارند اکثر آنها بسیار توانمند هستند و حتی در مناطق محروم این معلمان به کودکان در راستای کشف استعدادهایشان کمک می کنند. انشالله این گام اول ما خواهد بود و شاهد تحولات ارزشمندی در جریان تربیت دانش آموزان در مقطع ابتدایی خواهیم بود.

جداسازی مدارس با «حیات طیبه» در تناقض است

دکتر اسدالله مرادی فعال حوزه آموزش و پرورش درباره این طرح به خبرنگار مهر گفت: بنا بر آموزه های حیات طیبه که مبنای عملکردی نهادهای دولتی و حکومتی در کشور ما باید باشد این جداسازی ها در مدارس بر اساس غیر دولتی و غیر انتفاعی و تیزهوشان و... یا جداسازی بر حسب نمره از اساس غلط است و با این فرض که قرار است ما دانش آموزان اخلاقی و معنوی و انسانی تربیت کنیم این مقایسه ها و جداسازی ها پر اشکال است و برای همین کلیت این طرح بسیار خوب است.

وی ادامه داد: هر تغییر و تحولی در نظام آموزشی کشور قطعا هزینه دارد و برای اینکه ممکن است اجرای آن همراه مشکلات باشد نباید با آن مخالفت کرد. الان طبق استاندارد ما ۲۰ هزار نفر دانش آموز تیزهوش داریم اما الان ۲۰۰ هزار نفر در این مدارس درس می خوانند که اکثرشان سخت کوش هستند نه تیز هوش که تازه این جداسازی همان ۲۰ هزار نفر از باقی دانش آموزان با حیات طیبه همخوانی ندارد. الان در کشور ژاپن که حیات طیبه ندارند به این نتیجه رسیده اند که دانش آموزان باید با هم همکاری کنند و جداسازی معنا ندارد. آنوقت در کشور ما رقابت کنکور اصل سیستم آموزشی است.

عملکرد صدا و سیما در تناقض با آموزش و پرورش است

این کارشناس حوزه آموزش و پرورش بیان کرد: مدرسه یک نهاد حاکمیتی است و صدا و سیما هم یک نهاد حاکمیتی است. چرا باید ۶ شبکه تلویزیونی در حال تبلیغ کنکور باشند در حالیکه آموزش و پرورش سعی در حذف آن دارد چون غیر تربیتی است. ما باید هدفمان یکی و مشخص باشد. اگر مبنای آموزش و پرورش را بر اساس حیات طیبه گذاشته ایم یک دقیقه تبلیغ کنکور و یا برپایی مدرسه تیزهوشان با آن تناقض دارد. اساس حیات طیبه بر شفقت است و نه رقابت و مقایسه و کلاس کنکور و... وقتی ما ملاک نمره می گذاریم آنکسی که نمره اش ۱۹ می شود یعنی یک فرد شکست خورده و این همان تناقضی است که ازش صحبت می کنیم. باید جلوی این کار خطا را گرفت.

طرح حذف آزمون خوب اما دارای ابهام است

رضا نهضت کارشناس مسائل آموزش و پرورش اما در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه وقتی اولین بار یک نفر این مصوبه را می شوند حتما با ان موافق است و آن را یک کار خوب می داند چرا که استرس آزمون حتی به دوره پیش دبستانی هم رسیده است، در عین حال بیان کرد این طرح دارای ابهاماتی است.

وی گفت: اول بگویم این طرح در کلیت طرح خوبی است اما چند نکته مبهم دارد که باید هر چه زودتر مشخص شود. مثلا وزیر آموزش و پرورش گفتند قرار نیست مدارس سمپاد تعطیل شوند و قرار است از طریق طرح شهاب پذیرش در این مدارس صورت بگیرد. سوال این است که این طرح چطور قرار است به شناسایی افراد تیزهوش کمک کند. قبلا یک آزمون سراسری بود و امکان دستکاری در آن وجود نداشت اما اگر قرار نباشد به طور کامل مدارس سمپاد حذف شود، یک ابهاماتی ایجاد می شود و باز همان استرس وجود دارد به گونه ای دیگر.

ملاک ورود به مدارس نمونه دولتی و غیر انتفاعی چه خواهد شد؟

نهضت ادامه داد: نکته دوم این است که مدارس غیر دولتی قرار است چگونه پذیرش داشته باشند ما حتی یک مدرسه غیر دولتی نداریم که آزمون ورودی نداشته باشد. این بخشنامه در صورتی مثبت است که بگوید همه مدارس غیر دولتی باید ورودی را حذف کنند اما بعید است این اتفاق بی افتد. سوال بعدی این است که با مدارس نمونه دولتی قرار است چه بکنیم. اگر ملاک شهریه بشود که دیگر تبعیض در تبعیض خواهد بود.

این کارشناس مسائل آموزش و پرورش اظهار کرد: در واقع سوال این است که دانش آموزان با چه مجوزی قرار است به مدارس نمونه دولتی یا غیر دولتی و.. بروند؟ تا این ابهام ها رفع نشود این طرح خام است.

کمبود نیروی انسانی بزرگترین مشکل آموزش و پرورش

وی ادامه داد: نکته مهم این است که منی که جزء اولیا هستم وضع مدارس دولتی که در هر مدرسه ۳۰ تا دانش اموز است را دیده ام که ترجیح می دهم سرمایه گذاری کنم تا فرزندم درست یا غلط به مدرسه غیر انتفاعی یا سمپاد برود و شاید آنجا موفق تر شود. حالا منی که متقاضی مدرسه سمپاد هستم در صورت حذف این مدارس ترجیحم باز مدرسه دولتی نیست بلکه به سمت مدارس نمونه دولتی و غیر انتفاعی می روم. اصلا نمی توان سر ریز مدارس دیگر را به سمت مدارس دولتی هدایت کرد چرا که در همین شرایط کلاس ها شلوغ است و نیرو نیست برای این مدارس فرستاده شود. در طرح خرید خدمات مانده ایم و معلمان بازنشسته که حوصله سر کلاس رفتن را ندارند را سر کلاس های مدارس دولتی می فرستیم و در دادن حقوقشان هم مشکل داریم. در این صورت ما عملا یک بازاری برای مدارس غیر انتفاعی ایجاد می کنیم.

این مصوبه رانت جدید ایجاد نکند

به گفته وی این طرح در صورتی خوب است که رانت جدیدی ایجاد نشود و خروجی موثری داشته باشد و استرس جدیدی به خانواده ها وارد نکند.

نهضت با بیان اینکه طرح ۶.۳.۳ که در دوره وزارت حمید رضا حاجی بابایی شکل گرفت نیز طرح خوبی بود اما زیرساخت هایش مهیا نبود، درباره اجرایی نشدن طرح ارزشیابی توصیفی به شکل درست در مدارس ابتدایی نیز بیان کرد: وقتی در یک مدرسه سر یک کلاس ۳۵ دانش آموز نشسته معلم چگونه می تواند برای این تعداد ارزشیابی توصیفی داشته باشد. این طرح برای کلاسی با ۱۵ دانش آموز است. در این کلاس ها معلم فقط می رسد درسش را بدهد و به تربیت نمی رسد. برداشتن بار تست زنی از مدارس بسیار کار خوبی است اما نباید کاری کنیم رانت جدید ایجاد شود.

به گفته وی کار اول آموزش و پرورش برای به ثمر رساندن هر طرحی این است که کمبود نیروی انسانی خود را جبران کند.

وی گفت: معلمی که ۶۰۰ هزار تومان حقوق دارد و تازه هر شش ماه آن را می گیرد و سر کلاس با ۳۰ دانش آموز باید مواجه باشد چطور می خواهد به بحث شادابی دانش آموز و تربیت برسد. همه اینها یک مجموعه به هم پیوسته است. کل سیستم باید اصلاح شود. وزیر باید تلاش کند یک چرخه معیوب را درست کند. مثلا همین طرح  اگر استارت می خورد باید خروجی ۵ سال بعد حذف کمکور باشد. خوب است ما شش سال دانش اموزان را از استرس آزمون رها کنیم ولی اینکه ناگهان با غول کنکور رو به رو شوند هم باید فکری برایش شود.