یک کارشناس مدیریت منابع آب در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: امروزه کمبود آب، مشکلی است که گریبان‌گیر بسیاری از کشورهای دنیا شده است. اسپانیا نیز یکی از کشورهایی است که با این چالش روبروست. این کشور در جنوب غربی اروپا قرار دارد و دارای الگوی بارش بسیار نامتوازنی است. میانگین بارش در مناطقی از اسپانیا به بیش از ۲۰۰۰ میلی‌متر در سال می‌رسد اما در جنوب شرقی آن گاهی به کمتر از ۲۰۰ میلی‌متر در سال می‌رسد که یکی از کمترین میزان بارش‌ها در کل اروپا است.
محمدسعید علی احمدی افزود: سواحل مدیترانه در اسپانیا دچار کمبود آب هستند که این مسئله با خشکسالی تشدید شده است. عملاً همه‌ی منابع آب سطحی اسپانیا در مخازن سدها ذخیره‌شده است و برنامه‌ای برای ساخت مخزن جدیدی در آینده‌ی نزدیک وجود ندارد. به‌علاوه در بسیاری از موارد، منابع آب زیرزمینی نیز بیش‌ازحد مصرف‌شده است. با توجه به این محدودیت‌ها، افزایش قابل‌توجهی در آب در دسترس از منابع آب متعارف (آب‌های سطحی و زیرزمینی) در آینده انتظار نمی‌رود. به همین علت اسپانیا استفاده از منابع آب نامتعارف از قبیل پساب تصفیه‌شده و نمک‌زدایی آب‌های شور و لب‌شور را به‌عنوان راه‌حلی کلیدی برگزیده است.
وی یادآور شد: اولین آب‌شیرین‌کن اسپانیا در سال ۱۹۶۴ میلادی در جزیره‌ی لانزاروته، یکی از جزایر قناری، ساخته شد. در دهه‌ی نود میلادی فرآیند نمک‌زدایی در سواحل مدیترانه‌ی اسپانیا گسترش یافت و در سال‌های بعدازآن رشد زیادی داشت. آن گونه که در آمار روند افزایش ظرفیت نمک‌زدایی در اسپانیا بین سال‌های ۱۹۶۵ تا ۲۰۰۹ می‌توان دید دوره‌های خشکسالی در سال‌های ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۳ و ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ و همچنین پیاده‌سازی برنامه ملی آب سال ۲۰۰۱ و به‌طور ویژه برنامه ملی آب سال ۲۰۰۵ با رشد زیاد ظرفیت نمک‌زدایی اسپانیا همزمان بوده است.
این کارشناس مدیریت منابع آب گفت: دولت اسپانیا برای دستیابی و تقویت منابع آبی نامتعارف، در سال ۲۰۰۵ برنامه‌ای را تحت عنوان «اقدامات لازم برای مدیریت و مصرف آب» (A.G.U.A) در ذیل برنامه‌ی ملی آب خود ارائه داد که برنامه‌ی ملی آب سال ۲۰۰۱ این کشور را اصلاح کرده بود. در این برنامه انتقال آب از رودخانه‌ی «ابرو» برای جنوب «پنینسولار» لغو و اقداماتی از قبیل ساخت و توسعه‌ی آب‌شیرین‌کن‌ها در سواحل مدیترانه جایگزین آن شده بود.
علی احمدی ادامه داد: با اجرای برنامه‌ای که تدوین شده بود رشد تأسیسات نمک‌زدایی سرعتی بیشتری گرفت. به‌طوری که در اواخر سال ۲۰۰۸، اسپانیا دارای ۸۱۹ آب‌شیرین‌کن در حال بهره‌برداری بود که اکثر آن‌ها ظرفیتی کمتر از ۱۰ هزار مترمکعب بر روز داشتند. در نتیجه ۸۷ درصد آب‌شیرین‌کن‌ها در این کشور تنها ۲۳ درصد از ظرفیت کل نمک‌زدایی اسپانیا را در تشکیل می‌دادند. از طرف دیگر ۲۷ آب‌شیرین‌کن با ظرفیتی بیشتر از ۵۰ هزار مترمکعب بر روز، نیمی از ظرفیت نمک‌زدایی اسپانیا را در اختیار داشتند.
به گفته وی درسال ۲۰۱۳ بزرگترین آب‌شیرین‌کن اسپانیا در شهر تورویجیا (Torrevieja) با ۲۴۰ هزار مترمکعب بر روز افتتاح شد. در حال حاضر اسپانیا بیش از ۹۰۰ آب‌شیرین‌کن دارد و مجموع ظرفیت نمک‌زدایی این کشور به بیش از ۵/۵ میلیون مترمکعب بر روز می‌رسد.
این کارشناس مدیریت منابع آب افزود: ۶۴ درصد آب تغذیه تأسیسات نمک‌زدایی اسپانیا از آب دریا و ۲۲ درصد آن از آب‌های لب‌شور است. بیشترین استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ها در مصارف شهری است که ۸۱ درصد از ظرفیت احداث‌شده‌ی کل این تأسیسات را شامل می‌شود. همچنین ۱۱ درصد از آب تولیدشده‌ی این تأسیسات در کشاورزی و ۶ درصد در صنایع استفاده می‌شود. ۸۸ درصد ظرفیت آب‌شیرین‌کن‌ها در اسپانیا با فناوری اسمزمعکوس (RO) و همچنین ۸ درصد با فناوری الکترودیالیز (ED) کار می‌کنند. فناوری‌های حرارتی (MSF و MED ) نیز تنها ۴ درصد را شامل می‌شوند.
علی احمدی یادآور شد: تا سال ۲۰۱۳ حجم سرمایه‌گذاری بر روی ۵۱ آب‌شیرین‌کن برنامه‌ریزی شده، بالغ‌بر ۸۳/۱ میلیارد یورو بوده است که در حال حاضر برای تکمیل این طرح‌ها به بیش از ۷۱۱ میلیون یورو سرمایه نیاز است که درمجموع ۵۴/۲ میلیارد یورو کل حجم سرمایه‌گذاری روی این طرح‌ها است.
وی در پایان تصریح کرد: استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ها راهکاری قابل‌اطمینان برای دستیابی به منابع آبی پایدار است. اگرچه این روش برای تأمین آب هزینه‌های زیادی را در بردارد اما برای مصارف شرب و استفاده در صنایع قابل‌استفاده است. همچنین با در نظر گرفتن سیر نزولی قیمت تمام‌شده‌ی آب از آب‌شیرین‌کن‌ها در ۴ دهه‌ی اخیر و پیشرفت‌های علمی در این عرصه، می‌توان کاهش هزینه‌های این صنعت را در آینده نیز انتظار داشت. ایران نیز برای غلبه بر مشکلات کمبود آب در خط ساحلی جنوب کشور، باید با برنامه‌ریزی و ایجاد چهارچوب‌ها و قوانین مناسب فضا را برای رشد هرچه بیشتر و سریع‌تر این صنعت فراهم کند. تجربه‌ای که در اسپانیا پیاده شده است.
نظر شما